11/11/2024 00:09Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Trung Quốc; Thời kỳ: Thanh
Đăng bởi tôn tiền tử vào 12/04/2019 02:22
Nguyên tác
秋來何處最銷魂？
殘照西風白下門。
他日差池春燕影，
只今憔悴晚煙痕。
愁生陌上黄驄曲，
夢遠江南烏夜村。
莫聽臨風三弄笛，
玉關哀怨總難論。
Phiên âm
Thu lai hà xứ tối tiêu hồn?
Tàn chiếu tây phong Bạch Hạ[1] môn.
Tha nhật si trì xuân yến ảnh,
Chỉ kim tiều tuỵ vãn yên ngân.
Sầu sinh mạch thượng “Hoàng thông khúc[2]”,
Mộng viễn Giang Nam Ô Dạ thôn[3].
Mạc thính lâm phong tam lộng địch,
Ngọc Quan ai oán tổng nan luân[4].Dịch nghĩa
Thu sang nơi nào trông rầu rĩ nhất?
Nắng chiều chiếu, gió thu thổi ở cửa Bạch Hạ
Ngày trước bóng én xuân bay lượn
Nay lại chỉ tiêu điều vương khói chiều
Trên đường mang nỗi buồn thành khúc hoàng thông
Giấc mơ xa về thôn Ô Dạ ở Giang Nam
Đừng nghe thổi ba khúc tiêu trước gió
Nỗi ai oán nơi Ngọc Quan thảy khó nhắc tớiBản dịch của Lê Xuân Khải
Nơi nao thu đến rất tiêu hồn
Gió thổi chiều về Bạch hạ môn
Độ trước xập xè mầu cánh én
Ngày rày tiều tuỵ khói hoàng hôn
Sầu dâng mạch thượng hoàng thông khúc
Mộng cách Giang Nam Ô Dạ thôn
Trước gió đừng nghe ba khúc sáo
Ngọc Quan ai oán chẳng đâu hơn
[1] Tên đất, thành cũ nay ở phía bắc thành phố Nam Kinh. Sau gọi thành phố Nam Kinh là Bạch Hạ. Cổ nhạc phủ Dương bạn nhi: “Tạm xuất Bạch Môn tiền, Dương liễu khả tàng ô” (Tạm ra của Bạch Môn, Dương liễu quạ có thể đậu). Dương bạn nhicủa Lý Bạch: “Hà hử tối quan nhân? Ô đề Bạch Môn liễu” (Sao lại liên quan với con người nhiều thế, Quạ kêu ở liễu Bạch Môn).
[2] Tên khúc ca trong nhạc phủ. Nhạc phủ tạp lục chép: “Đường Thái Tông bình định Trung Nguyên, chiến mã ông cưỡi tên là hoàng thông. Khi chinh Liêu, chết ở đường đi, Thái Tông sai nhạc công làm Hoàng thông điệp khúc để tỏ buồn thương.”
[3] Theo Ngô quận chí của Phạm Thành Đại: Hà Chuẩn đời Tấn ẩn cư ở một làng, khi sinh con gái có bầy quạ kêu đêm, sau làm hoàng hậu của Tấn Mục Đế nên đặt tên làng này là Ô Dạ.
[4] Ý từ Lương Châu từ của Vương Chi Hoán: “Khương địch hà tu oán dương liễu, Xuân phong bất độ Ngọc Môn quan” (Sáo Khương dương liễu nỉ non, Gió xuân chẳng đến được miền Ngọc Quan).