22/12/2024 14:54Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Đăng bởi Hoa Xuyên Tuyết vào 02/05/2008 17:27
Trong văn chương từ xưa đến nay, không hiếm những nhầm lẫn về tác giả, tác phẩm mà chúng ta vẫn hay gọi là kỳ án hay nghi án văn chương.
NHỮNG NGƯỜI ĐÃI CÁT TÌM VÀNGĐọc những tập thơ, ký, kịch bản của Olga Berggoltz xuất bản trong nhiều năm, tôi chưa một lần bắt gặp bài thơ nào bà viết đứng ở vị trí người con trai. Có thể tôi chưa được đọc hết, nhưng theo tôi được biết, nhân vật “tôi” trữ tình trong thơ Olga luôn luôn là nữ. Thơ tình của bà không nhiều. Những bài thơ viết trước khi bà bị rơi vào vòng oan ức thường mê đắm say sưa, nhưng không hề đơn giản. Chúng có tầng, có lớp, có thấp thoáng hình ảnh người con gái Nga đôi bím tóc vàng, có dòng Neva, ánh sao băng, những con đường mòn đầy hoa cỏ dại của rừng Nga, có tiếng lau sậy bên đầm lầy, những sân ga cô quạnh buổi chiều tà, v. v.
Trên những dòng sông thế giới
có những kẻ đãi cát tìm vàng
năm tháng dài kiên nhẫn bền gan
nhặt từng mười phần một
người đãi vàng không bao giờ nóng ruột
năm tháng không hề nghiền nát niềm tin
tôi không tìm vàng, tôi chỉ tìm tình em
vất vả gấp trăm nghìn lần đãi cát
cát ở bờ sông lấy bao nhiêu chẳng được
người ở thế gian chẳng của riêng mình
tìm được một người yêu xây một mối tình
rung động, yêu thương, giận hờn, nung nấu
lúc điên cuồng như nước biển trào dâng
lúc âm thầm như sương đọng long lanh
không dám động sợ tan thành giọt nước
người đãi vàng quý chút vàng tìm được
anh thương em, anh quý mỗi nụ cười
gom góp bao nhiêu để có một cuộc đời
có giây phút rạng ngời hạnh phúc
đời quá chua cay
anh biến chua cay thành sức mạnh
cho đường đi dài rộng thênh thang
đời éo le nhiều ngõ dọc đường ngang
anh kiêu hãnh vững vàng bước tới
vì bên anh có tay em đón đợi
bàn chân anh không mỏi bao giờ
tôi từng lọc từng ý nghĩ vần thơ
trăn trở suốt đêm dài thao thức
để ca ngợi một mối tình đẹp nhất
mà khó khăn hơn đãi cát tìm vàng.
VỀ “BÀI THƠ CUỘC ĐỜI”Bài thơ này cũng được “phát tán” qua mạng, xuất phát từ một vài bản chép trong sổ tay của những người yêu thơ từ thập kỷ 70, trong đó có dòng chú thích: “Bài thơ Kornilov gửi Olga Berggoltz để đáp lại bài Bài thơ cuộc đời của bà”. Thế nhưng, xét theo năm mất của nhà thơ Kornilov (1938) và năm Olga viết bài Gửi Kornilov mà nhà thơ Bằng Việt đặt tên là Bài thơ cuộc đời (1940) thì câu trả lời cho “nghi án” này đã quá rõ ràng: tác phẩm ấy không phải do ngòi bút của nhà thơ tài danh và bạc mệnh ấy viết, đơn giản vì khi ấy ông đã qua đời!
(được coi là do Bằng Việt dịch)
Đừng nhắc nữa em ơi
Lỗi lầm thời quá khứ.
Ngôi sao bùng đốm lửa
Đâu còn nữa màu xanh.
Con chim nhỏ chuyền cành
Cũng bay theo tiếng hát,
Tìm một chiều giá buốt
Hoa sặc sỡ lo âu.
Dòng sông trôi về đâu
Nói làm chi cho khổ
Tình yêu con thuyền nhỏ
Buồm trôi nơi xa khơi.
Gặp gỡ, rồi chia phôi
Yêu thương rồi oán trách
Bây giờ đã xa cách
Nhắc lại mà làm chi.
Thời gian mãi trôi đi
Buồn vui thành kỷ niệm
Bài thơ là câu chuyện
Của ban đầu tình yêu.
CHUYỆN MƯỜI NĂM TRƯỚCTrên nhiều diễn đàn, thậm chí tuyển thơ, người ta thường ghi chú rằng đó là tác phẩm của một tác giả Bessonov nào đó, người yêu Olga! Nhưng thông tin này cũng có cơ sở để bác bỏ, vì trong tất cả các ghi chép, hồi ký của Olga và của những người đương thời, chưa ai nhắc đến nhân vật kỳ lạ này. Rất có thể do một sự nhầm lẫn nào đó từ phía người Việt. Người Nga hẳn không thể ngờ rằng nhà thơ nữ Olga Berggoltz của họ đã có thêm một mối tình nữa, mối tình do những người yêu quý Olga ở Việt Nam “thêu dệt” nên! Cho đến khi, một số người lại gán bài thơ ấy cho Kornilov, người chồng đầu tiên của Olga.
(Người dịch: chưa rõ)
Chỉ có một lần thôi,
Em hỏi anh im lặng,
Thế mà em hờn giận,
Để chúng mình xa nhau.
Biết đi đâu về đâu,
Con thuyền không bến đợi?
Ôi cây xanh tình đời,
Có nghe lòng ta gọi?
Những mùa xuân đã qua,
Tiếng ve về thổn thức,
Gió thổi vào đêm hè,
Kể chuyện mười năm trước.
Chỉ có một lần thôi,
Em hỏi anh im lặng,
Thế mà em hờn giận,
Để chúng mình xa nhau.
Nơi tình yêu bắt đầu,
Cũng là điều khó nhất!
Trái tim dù biết hát,
Nhưng tình đời dễ đâu!
Những đôi lứa yêu nhau,
Có nghe tôi kể lại,
Chỉ một lần trót dại,
Thế mà thành chia phôi.
Chỉ có một lần thôi,
Em hỏi, anh im lặng...
... Thôi thế là xong.giữa những hằn học, bất cần:
Khi người đã lên đường
Anh chạnh nghĩ,
chỉ có điều không nói
Anh nghĩ về dòng sông,
về sân ga anh đã tới
Và về miền đất của mình giống hệt một nhà ga….
(trích Que diêm nhỏ cháy bùng rồi tắt lịm... *)
Tôi sẽ im, không còn tin nữavà cả những ghen tuông, giận dỗi:
Vào tình yêu. Cô ấy đã đi rồi
Theo bông tuyết đầu mùa.. Chao, diệu vợi
Những nhảm nhí tràn vào óc tối hoang mang
...
Chia tay em, tôi sẽ cúi đầu chào
Thoải mái nhé em, được một mình một bóng
Tặng lại tôi chai dầu thơm mùi nóng
Kỷ niệm tôi cả những thỏi son môi
Bóng đèn cong quầng sáng mặt bàn tôi
Giường tôi nằm trên tầng ba cô độc
Còn cần gì nữa đâu? Hai lăm xuân lộc ngộc
Giờ tôi đã vui và dễ chịu lắm rồi.
(Tôi sẽ im, không còn tin nữa, 1933)
Người thương ơi, em tìm được ai rồi?Trích dẫn những câu thơ trên để thấy rằng, giọng thơ của Boris Kornilov không êm ả như những gì ta đọc được trong Về “Bài thơ cuộc đời” và Chuyện mười năm trước. Cái lý “gặp gỡ, chia phôi… nhắc lại làm chi”… không nằm trong “logic thơ” của ngòi bút sắc sảo này. Hơn nữa, cũng để thấy rằng, Olga Berggoltz và Boris Kornilov có thời gian sống chung rất ngắn ngủi, nhưng chuyện hai người chia tay không đơn giản là “một lần trót dại: anh hỏi, em yên lặng”. Lý do họ chia tay, cho đến tận bây giờ vẫn được những nhà nghiên cứu tiểu sử phân tích và phỏng đoán. Một trong những giả thiết đặt ra, đó là sự khó hoà hợp giữa hai con người tài hoa, nhạy cảm trong khi cuộc sống sinh hoạt khi ấy đầy rẫy những khó khăn…
Mà ngân nga bài ca trong trẻo
Thủ thỉ tâm tình, thay thế cho kẻ
U uẩn một thời… là tôi
Em đã hôn ai rồi
Bên dòng Dunai, bên dòng Oka nước mát?
…
(trích Tôi từng có người thương, 1935)
In từ trang: https://www.thivien.net/ » Olga Berggoltz » Olga Berggoltz và một vài nghi án văn chương