Chủ đề: Vịnh Hoài Thi - Nguyễn Tịch

Vịnh Hoài Thi - Nguyễn Tịch

Trạm trạm trường giang thủy, thượng hữu phong thụ lâm.
cao lan bị kính lộ, thanh li thệ xâm xâm.
Viễn vọng lệnh nhân bi, xuân khí cảm ngã tâm.
Tam sở đa tú sĩ, triêu vân tiến hoang dâm.
Chu hoa chấn phân phương, cao thái tương truy tầm.
Nhất vi hoàng tước ai, thế hạ thùy năng cấm?


Dịch nghĩa:

Thăm thẳm nước sông Trường Giang, bên trên rừng cây phong soi bóng
Hoa lan (dại) bên bờ sông mọc tràn vào cả đường, con ngựa ô trẻ trung phi nước đại vụt qua
Nhìn ra xa khiến lòng người buồn bã, khí trời mùa xuân làm rung động lòng ta
Tam Sở nhiều kẻ sĩ xuất chúng, triều đình (như đám mây trôi) tiến càng gần tới hoang dâm
Những bông hoa đỏ thắm rung động làm lan tỏa hương thơm, đứng trên cao mà tìm kiếm
Thương xót cho chim hoàng tước, nước mắt rơi ai có thể cầm được?


Dịch thơ

Trường Giang thăm thẳm nước, lặng soi bóng phong lâm
Bờ sông lan dại nở, quấn chân vó ngựa tầm
Tiết xuân vương nỗi nhớ, mãi ngóng chốn xa xăm
Trông chờ ai mòn mỏi, hoa thắm tỏa hương thầm
Kẻ sĩ dù xuất chúng, mây trôi cứ vô tâm
Thương con chim hoàng tước, lệ rơi rơi khôn cầm

(hieusol)

Thăm thẳm nước Trường Giang, hàng phong nghiêng soi bóng
Hoa dại mọc lấn đường, ngựa hăng phi vụt mất
Trông mà buồn day dứt, tiết xuân rung động lòng
Kẻ sĩ lưu lại Sở, triều đình cứ hoang dâm
Hương hoa lan theo gió, thoảng đưa nỗi nhớ mong
Thương hoàng tước trong dạ, ngoài mi lệ khôn cầm.

(Aficio)

Bài này mình và anh hieusol khi dịch truyện Thiếu Lâm Bát Tuyệt thì gặp phải, tiện dịch thơ luôn.

Nguyễn Tịch là một nhà thơ rất nổi tiếng nhưng tác phẩm của ông còn ít được chuyển thể quá.

Đây là bản gốc:

咏怀诗 - 阮籍

湛湛长江水，上有枫树林。
皋兰被径路，青骊逝骎骎。
远望令人悲，春气感我心。
三楚多秀士，朝云进荒淫。
朱华振芬芳，高蔡相追寻。
一为黄雀哀，泪下谁能禁。

Mình dịch nghĩa thơ chưa thạo lắm, có gì các huynh đệ góp ý nhé ^^

Nguyễn Tịch có 82 bài "Vịnh hoài thi" được đánh giá rất cao trong văn học TQ, không biết bài này là số bao nhiêu vậy bạn?

OK mình đã kiếm được :-)
Bài này là bài thứ 11: http://home.edu...1/indexv22.html

Thêm mấy cái chú thích:

Trạm trạm trường giang thuỷ, thượng hữu phong thụ lâm: xuất xứ từ bài "Chiêu hồn" của Khuất Nguyên trong Sở từ: http://staff.wh...a_chuche1_3.htm
湛湛江水兮上有枫
目极千里兮伤春心
魂兮归来哀江南
Trạm trạm giang thuỷ hề thượng hữu phong,
Mục cấp thiên lý hề thương xuân tâm,
Hồn hề quy lai ai Giang Nam.
(Nước sông thăm thẳm chừ trên có hàng phong,
Mắt nhìn xa ngàn dặm chừ nỗi lòng mùa xuân đầy thương cảm,
Hồn chừ trở về khóc Giang Nam)

Cao lan bị kính lộ: bài Chiêu hồn:
皋蘭被徑兮，斯路漸
Cao lan bị kính hề tư lộ tiệm.

Thanh li thệ xâm xâm: từ 青骊结驷兮齐千乘 (Chiêu hồn)

Viễn vọng lệnh nhân bi, xuân khí cảm ngã tâm: xem chú thích câu 1.

Tam Sở: tức nước Sở gồm ba vùng Giang Lăng (Nam Sở), nước Ngô (Đông Sở) và Bành Thành (Tây Sở).

Triêu vân tiến hoang dâm: nhắc chuyện Sở Tương Vương gặp thần nữ núi Vu. Thần nữ có nói: "Thiếp là thần nữ núi Vu, sáng làm mây sớm (triêu vân), tối làm mưa (mộ vũ)". Ở đây ý nói, nước Sở không thiếu người tài hoa, nhưng tiến cử lên triều đình thì toàn những kẻ hoang dâm.

Cao Thái: địa danh, trước thuộc nước Thái, nay là huyện Thái tỉnh Hà Nam (TQ).

Hoàng tước ai: nhắc chuyện Trang Tân 莊辛 khuyên Sở Tương Vương, đại ý nói: "Đại vương không thấy loài chuồn chuồn tự do tự tại bay nhảy, nhưng không biết đằng sau nó có đứa trẻ đang dùng que dài để dính bắt. Con chim sẻ đậu trên cây cao cũng vậy, đâu biết ở dưới có chàng công tử dùng cung dài để bắn nó. Nay đại vương chỉ thích săn bắn không chịu phòng bị, nước Thái ở bên cạnh ắt có ngày đánh đại vương". Người đời sau dùng chuyện chuồn chuồn và chim sẻ để nói đến những người vì lợi ích nhãn tiền mà không để ý cái hại lâu dài.

Cảm ơn Điệp Luyến Hoa nhiều, mình đã hiểu hơn về bài thơ này. Băn khoăn nhất của mình nằm ở chỗ 高蔡相追寻 (cao thái tương truy tầm), mình đoán "cao thái" phải là địa danh hay tên người nhưng không biết chính xác về nó cũng như có điển tích gì liên quan ^^