THƠ CA VỚI TRẺ MẦM NON
Thơ ca là tinh hoa của ngôn ngữ, là kết tinh vẻ đẹp của tiếng mẹ đẻ, biết bao điều của cuộc sống được diễn đạt trong thơ một cách uyển chuyển, giàu nhạc điệu, giàu hình ảnh làm nảy sinh trong lòng người đọc những tình cảm thiết tha với cuộc đời, những ước mơ trong sáng về tương lai. Những câu thơ hay không chỉ gieo vần vào lòng chúng ta vẻ đẹp của tiếng nói dân tộc mà còn ánh lên vẻ đẹp của tâm hồn Việt Nam, thiên nhiên Việt Nam.
Thơ ca và trẻ thơ có mối quan hệ mật thiết bởi chất thơ hồn nhiên, chân thực, trong sáng mà cả hai bên đều có. Khó có thể hình dung sự phát triển của trẻ mà thiếu vắng bóng những bài thơ hay cũng như người làm thơ lại thiếu đi sự hồn nhiên chân thực, trong sáng của tâm hồn. Trẻ nhỏ thường đến với thơ ca hồn nhiên như đến với chính mình vậy. Sớm cho trẻ tiếp xúc với thơ ca ngay từ khi còn nằm trong lòng mẹ là điều rất nên làm, vì thơ ca là nguồn dinh dưỡng tâm hồn trẻ em về nhiều mặt:
* Trước hết thơ ca giúp trẻ tiếp nhận cái hay cái đẹp trong tiếng nói dân tộc:
Ngay tử thuở lọt lòng, trẻ được nghe tiếng hát ru của mẹ cũng là lần đầu tiên trẻ nghe giọng nói của con người - tiếng mẹ đẻ. Tuy trẻ chưa hiểu được nội dung những câu thơ mẹ hát nhưng lại tiếp nhận nhạc điệu vần điệu của nó. Thật tuyệt khi trẻ bắt đầu học nói lại được tiếp xúc với thơ ca, ngày qua ngày âm hưởng của nó cứ thấm dần vào tâm hồn của trẻ. Lời đẹp ý hay của thơ ca sẽ giúp các cháu nói đúng, nói hay, được miễn dịch khỏi những lời nói bừa bãi, thô lỗ...giúp trẻ vươn tới cái đẹp của tiếng mẹ đẻ.
* Thơ ca làm giàu cảm xúc trẻ:
Thơ ca thể hiện thế giới nội tâm ở nhiều sắc thái cung bậc khác nhau. Có những câu thơ đọc lên nghe thật vui tai, sảng khoái. Ngược lại có những câu thơ nghe da diết, day dứt lòng người. Nhũng sắc thái cảm xúc đó khơi dậy ở trẻ tình cảm sâu đậm về con người, hun đúc ở trẻ một tâm hồn nhạy cảm, dễ xúc động khi tiếp xúc với con người và cảnh vật xung quanh bồi bổ lòng nhân ái, lòng yêu quê hương gia đình.
* Thơ ca phát triển trí tưởng tượng của trẻ:
Sự phản ánh hiện thực của thơ ca vừa thực lại vừa hư, điều đó giúp trẻ phát triển mãnh liệt trí tưởng tượng. Hơn nữa nghệ thuật nhân cách hóa trong thơ ca là sự kết hợp hài hòa giữa tình yêu thương với trí tưởng tượng và đó chính là đặc điểm tâm lý nổi bật của trẻ nhỏ. Sự vật xung quanh trong mắt của trẻ thơ bao giờ cũng có hồn, nhuốm màu xúc cảm và bay bổng đến diệu kỳ. Bằng sức tưởng tượng thơ ca còn giúp trẻ có một tâm hồn giàu ước mơ, sớm hình thành tiền đề của hoạt động sáng tạo, hình dung ra những cái sẽ có và mong muốn làm nên những điều tốt lành.
* Thơ ca còn giúp trẻ khám phá những điều mới lạ, trong thế giới xung quanh:
Những mối quan hệ tốt đẹp giữa con người với nhau, những thái độ thân thiện giữa con người với thiên nhiên đều là nội dung phong phú bồi bổ cho đời sống tinh thần của các cháu nhỏ. Nghe thơ đọc thơ còn giúp cháu khám phá , những quy luật đối nhân xử thế, những vẻ đẹp trong thiên nhiên và trong cuộc sống con người, giúp trẻ có cách sống cách nghĩ, cách nhìn hồn nhiên trong sáng đối với thế giới xung quanh, nhạy cảm trước cái đẹp, do đó dễ tiếp nhận với điều hay lẽ phải.
Cho trẻ tiếp xúc với thơ ca là việc nên làm, và làm càng sớm càng tốt. Nhưng dạy thơ cho trẻ như thế nào là một vấn đề nên bàn luận để hiệu quả giáo dục được nhân lên? Đó là câu hỏi đặt ra cho người lớn, đặc biệt cho những cô giáo Mầm non cần tìm cách giải quyết để đáp ứng nhu cầu phát triển của các cháu nhỏ.
Bản thân những lời hát ru của mẹ, lời thơ của bà, đã là những bài học đầu đời quý giá thấm sâu vào lòng con trẻ của biết bao thế hệ người Việt Nam. Ở lứa tuổi Mầm non khi nhu cầu về cái đẹp đang phát triển thì việc dạy thơ ca còn mang một ý nghĩa đặc biệt, có nhiều tác động mạnh mẽ và nhiều mặt đối với đời sống của các cháu, về ngôn ngữ, về tình cảm, về suy nghĩ, về tưởng tượng, về cách sống đẹp.. Do đó có thể khẳng định rằng thơ ca là một loại hình nghệ thuật giàu sức gợi cảm, dạy thơ cho trẻ là hình thức giáo dục mang tính tích hợp cao, có khả năng hình thành ở trẻ một tâm hồn giàu lòng yêu thương, giàu ước mơ trong sáng và lành mạnh.
...Tương thuỷ liên vân thu nhạn đa...