Chủ đề: Đọc - Nghe - Nghĩ - Và Nói... - Trang 77

Người “đi trước thời đại”

NLD - Mò mẫm nghiên cứu thực nghiệm suốt 46 năm, những phát hiện của ông đã khiến nhiều nhà khoa học đầu ngành phải ngạc nhiên. Thậm chí, giới khoa học hiện đang tranh luận liệu phát hiện của ông có khiến vật lý cơ học của nước ta đi trước thế giới?

Ông Thường với cuốn sách được thay đổi nội dung từ nghiên cứu của mình

Ngày 31-3 vừa qua, Liên hiệp Các hội Khoa học - Kỹ thuật Việt Nam cùng Báo Khoa học và Đời sống đã tổ chức cuộc tọa đàm “Vật lý cơ học của Việt Nam có đi trước thế giới?” để giải quyết những tranh luận hiện nay trong một số nhà khoa học vật lý về nghiên cứu của ông Nguyễn Văn Thường, SN 1943.

Anh công nhân đam mê khoa học
Năm 1965, anh công nhân Nguyễn Văn Thường được Nhà máy Dệt len Mùa Đông – Hà Nội cử đi học ĐH Bách khoa với mục đích sau này trở về theo dõi phần kỹ thuật của nhà máy. Đam mê khoa học, thích mày mò nghiên cứu nên khi lên giảng đường, nghe GS Nguyễn Trường giảng về cơ học, anh nhận thấy giữa hoạt động thực tế của máy móc tại đơn vị mình với lý thuyết cơ học được dạy ở trường trái ngược nhau nên quyết khám phá.

Không bằng lòng với cách giải thích trên lớp của thầy, Thường bắt tay vào những thực nghiệm của minh và phát hiện nhiều điều quan trọng. “Ví dụ, trong nhà máy có cơ cấu “biên maniven”, khi góc anpha tăng lên thì lực dọc biên giảm dần; vậy mà sách dạy góc anpha tăng lên, lực dọc biên lại tăng dần – hai kết quả trái ngược nhau hoàn toàn. Thêm nữa, khi góc anpha tăng, lực dọc biên giảm đến 0, trong khi giáo trình lại dạy tăng tới vô cùng. Tôi nhận thấy nếu tính toán như vậy máy sẽ không thể hoạt động được” – ông Thường nhớ lại.

Theo ông Thường, ngay cả trong xây dựng nhà cửa, cầu cống, khi góc anpha giảm tới 0, lực kéo nén các thanh sẽ tiến tới 0, bù lại lực uốn tiến đến cực đại bằng P, trong khi giáo trình lại dạy rằng lực kéo nén tiến đến vô cùng và không có uốn. “Đây là một trong những nguyên nhân chính gây đến sập đổ cầu cống, nhà cửa mà không tìm ra nguyên nhân” – ông Thường khẳng định.

Nghiên cứu của anh công nhân trẻ sau đó đã được gửi tới Ủy ban Khoa học Nhà nước. GS - Viện sĩ Trần Đại Nghĩa, khi ấy là chủ nhiệm ủy ban, đã ủng hộ anh công nhân Thường bằng cách tổ chức các cuộc hội thảo về công trình của anh. Cuộc hội thảo từ năm 1968 ấy đã giúp Nguyễn Văn Thường có cơ duyên gặp gỡ nhiều nhà khoa học lớn của đất nước. Từ đó, niềm đam mê nghiên cứu của anh được tiếp sức bằng sự động viên của nhiều nhà khoa học hàng đầu như GS Trần Đại Nghĩa, GS Hoàng Phương, GS Lê Nhật Thăng, GS Nguyễn Văn Hiệu...

Cô độc nghiên cứu
Không có trong biên chế của bất kỳ viện khoa học nào, ông Thường bắt đầu con đường nghiên cứu của mình một cách cô độc. Thậm chí, ông còn chịu áp lực nặng nề, phán xét của nhiều người. Phát hiện của một công nhân bình thường không phải lúc nào cũng thuyết phục được các nhà khoa học.

Những ngày đầu đưa ra nghiên cứu của mình, ông Thường bị phản ứng dữ dội vì “sách bao giờ cũng đúng”. Tuy nhiên, càng bị phản ứng bao nhiêu, ông lại càng “lì” bấy nhiêu. Cẩn trọng tiến hành từng thực nghiệm để chứng minh lý thuyết của mình là đúng vì ông Thường cho rằng “có khi tài liệu của mình hơi sốc hoặc các nhà khoa học không có điều kiện thực nghiệm nên phải chứng minh cho họ”. Mỗi khi gặp trở ngại, ông lại nhớ lời dặn dò của GS Lê Nhật Thăng, lúc đó là Cục trưởng Cục Đo lường Quân đội: “Dù khó khăn thế nào, tớ ra lệnh cho cậu không được bỏ cuộc. Càng bị phản đối càng phải kiên trì đấu tranh”.

Ông Thường được mời đến Trường ĐH Tổng hợp, Trường ĐH Bách khoa Hà Nội làm việc nhiều buổi nhưng lúc ấy, không nhà khoa học nào khẳng định nghiên cứu của ông là đúng. Trong các cuộc hội thảo sau này, các nhà khoa học cũng không đưa ra được lý thuyết nào để bác bỏ tài liệu cũng như thực nghiệm của ông Thường nhưng không ai công nhận ông đúng. Cho đến tận sau này, khi được làm việc với GS Nguyễn Văn Hiệu và các nhà khoa học của Bộ GD-ĐT như GS Vũ Quang, GS Tô Giang, GS Dương Trọng Bái..., những phát hiện của ông mới chính thức được công nhận.

Cụ Ngụy Như Kon Tum, nguyên hiệu trưởng Trường ĐH Tổng hợp (nay là ĐH Quốc gia Hà Nội), sau khi nghe ông Thường trình bày những nghiên cứu của mình đã thốt lên: “Hay quá!”. Rồi cụ đích thân đạp xe đến chỗ GS Nguyễn Văn Hiệu để giới thiệu và tổ chức hội thảo cho ông Thường.

Tìm cái sai trong quan niệm cũ
Thắng lợi lớn đầu tiên của ông Thường là các bài tập minh họa trong sách giáo khoa Vật lý 8 (hệ 10 năm) đã được Bộ Giáo dục (nay là Bộ GD-ĐT) loại bỏ, thay bằng một loạt bài toán mới trong sách Vật lý 10 phổ thông (hệ 12 năm). Mới đây, tháng 1-2011, GS Tô Giang, Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam, chủ biên cuốn sách vật lý dạy cho học sinh giỏi lớp 10, thông báo cho ông Thường: Ý tưởng về nguyên lý độc lập, một trong những nguyên lý quan trọng nhất trong tài liệu của ông, đã được in vào sách Bồi dưỡng học sinh giỏi vật lý THPT Cơ học 1 để giảng dạy trên cả nước.

Ông Thường hào hứng cho rằng cách giải mới theo nguyên lý độc lập mà GS Tô Giang biên soạn sẽ làm hàng vạn bài toán phải được giảng giải lại với kết quả ngược nhau 180 độ. Chẳng hạn, với bài toán “biên maniven”, lực dọc biên F = P.cos (anpha), trong khi nếu giải theo sách phổ thông và ĐH hiện nay thì F = P/cos (anpha) nhưng công thức P.cos (anpha) lại được thực nghiệm chứng minh là đúng. “Đây cũng chính là một trong các bài toán được tôi phát hiện qua thực nghiệm tại Nhà máy Dệt len Mùa Đông” – ông Thường tiết lộ.

Nhìn vào kết quả mấy chục năm nghiên cứu của ông Thường, GS Tô Giang thốt lên: “Tôi phục ông Thường ở chỗ ông đã làm thực nghiệm để tìm ra cái sai trong quan niệm cũ về liên kết và phân tích lực. Điều đó rất đáng ghi nhận”.

Có làm nên điều vĩ đại?
Với phát hiện về việc các lực chỉ độc lập với nhau khi chúng vuông góc với nhau, ông Nguyễn Văn Thường đã nâng lên thành nguyên lý độc lập và nguyên lý này ảnh hưởng rất nhiều đến cuộc sống. Kết quả nghiên cứu của ông đã được đăng ký bảo hộ tại Cục Sở hữu Công nghiệp năm 2005 với tên gọi “Những phát hiện mới về cơ học và vật lý có liên quan đến một số giáo trình cơ bản tại Hà Nội- Việt Nam 1965-2000”.

Ông Thường tâm sự: “Tôi mừng lắm, vì từ những nghiên cứu của một công nhân rất bình thường, nhiều kiến thức quan trọng của vật lý cơ học đã được thay đổi. Từ trước đến nay, trong xây dựng cầu cống, lắp đặt cần cẩu, bằng lý thuyết cũ, người ta chỉ tính đến lực kéo và nén nhưng nguyên lý độc lập của tôi tính đến cả lực uốn - một lực quan trọng mà nếu không tính đúng, tính đủ thì sẽ gây sập đổ cầu cống, nhà cửa, lật cần cẩu”. Ông Thường tự tin khẳng định phát hiện của mình là mới, thậm chí mới với cả thế giới.

Chưa ai khẳng định phát hiện của ông Thường có đi trước thời đại, có mới trên thế giới hay không nhưng chí ít, những tìm tòi của người thợ cơ khí đặc biệt này đã được giới khoa học Việt Nam công nhận. Tại cuộc tọa đàm ngày 31-3, ông Nguyễn Quốc Bảo, Chủ tịch Hội Trí thức khoa học và Công nghệ trẻ Việt Nam, cho biết hội sẵn sàng giúp ông Thường về kinh phí để tra cứu các nghiên cứu trên thế giới, qua đó tìm hiểu về độ mới của công trình này.

PGS Phạm Bích San, Giám đốc Văn phòng Tư vấn Phản biện các vấn đề xã hội của Liên hiệp Các hội Khoa học - Kỹ thuật Việt Nam, cho rằng tốt nhất, ông Thường nên gửi nghiên cứu của mình đến các tạp chí khoa học uy tín trên thế giới. Nếu công trình của ông được công nhận, có lẽ sẽ là lần đầu tiên, một công nhân bình thường làm nên điều vĩ đại.

YẾN ANH

Tuấn Khỉ đã viết:
Vấn đề ở đây là: từ những phát hiện của ông Thường có suy ra được những hệ quả gì mới trong các ngành khác của Vật Lý không và chúng có tạo ra các phát minh ứng dụng mới không? Nếu có thì đây chắc chắn là một bước đột phá của Vật Lý thế giới nói chung. Một mình ông Thường sẽ không làm nổi mà cần sự hợp tác của nhiều nhà Vật Lý thuộc nhiều ngành khác nhau.

Tình hình là em không dám khẳng định viêc: "Mò mẫm nghiên cứu thực nghiệm suốt 46 năm"  của ông Thường có đúng và không đúng là Người “đi trước thời đại, có làm nên điều vĩ đại ? “như câu hỏi của nhà báo.

Lý thuyết vẫn chỉ là lý thuyết, chưa có bằng chứng nào chứng minh tâm sự của ông Thường: “Tôi mừng lắm, vì từ những nghiên cứu của một công nhân rất bình thường, nhiều kiến thức quan trọng của vật lý cơ học đã được thay đổi. Từ trước đến nay, trong xây dựng cầu cống, lắp đặt cần cẩu, bằng lý thuyết cũ, người ta chỉ tính đến lực kéo và nén nhưng nguyên lý độc lập của tôi tính đến cả lực uốn - một lực quan trọng mà nếu không tính đúng, tính đủ thì sẽ gây sập đổ cầu cống, nhà cửa, lật cần cẩu”.

Thực tế đời sống cho thấy cầu cống, nhà cửa, cần cẩu vẫn tồn tại hàng trăm năm nay, nếu không bị động đất, sóng thần và bom rơi đạn nổ tàn phá!
Con số bị sập đổ do lỗi thiết kế và thi công (kiểu ăn cắp, ăn bớt vật tư nguyên vật liệu )chiếm một tỷ lệ % rất nhỏ …mọn!

Bài viết của tác giả về ông Thường chưa đủ sức thuyết phục, khi chưa đưa ra cứ liệu về các thông số kỹ thuật, về hình ảnh minh hoạ kết cấu của công trình mà chỉ là lời nói ...trăng suông vô thưởng vô phạt. Đặc biệt là chưa có  kiểm nghiệm bằng các công trình thực tế mà ông Thường đã làm!

"Mô hình" nuôi bò bằng rác thải đang nhân rộng?

TTO - Cách trung tâm thị trấn Kỳ Anh chưa đầy 2km về phía tây, nằm ngay bên đường Kim Liên thuộc khu phố Hưng Lợi, Kỳ Anh, Hà Tĩnh lâu nay có một bãi chứa rác thải sinh hoạt, y tế… của huyện Kỳ Anh.

Ngay trên bãi rác đáng sợ đó, một số người dân nơi đây vô tư chăn thả bò hằng ngày (ảnh).

Bãi rác trở thành nơi chăn thả trâu bò - Ảnh: Đ.Vũ

Được xây dựng và đưa vào sử dụng từ năm 2000 với diện tích trên 500m2, mỗi ngày bãi rác này tiếp nhận hàng chục tấn rác từ khắp các vùng của huyện Kỳ Anh đổ về. Mỗi ngày có 50 - 70 con bò kiếm ăn tại khu vực này.

Chị X, một người nhặt rác ở đây, cho biết đàn bò xuất hiện ngày một nhiều hơn. Sáng nào chị cũng thấy người dân xung quanh đây đem bò lên thả, tối đón về.

Không chỉ ăn, đây còn là điểm "nghỉ dưỡng "của đàn bò - Ảnh: Đ. VŨ

Trong khi đó, dọc hai bên hành lang đường Hồ Chí Minh đoạn qua thị trấn Xuân Mai (huyện Chương Mỹ, Hà Nội) cũng có một bãi rác rất lớn do toàn bộ rác thải của thị trấn này đều được tập kết về đây. Nhiều hôm rác còn đổ lấn ra cả lòng đường gây cản trở giao thông, mất an toàn cho người đi đường.

Và cũng như ở bãi rác trên, bãi rác này đã trở thành "điểm hẹn" của nhiều đàn trâu bò . Ngày ngày, từng đàn bò được thả rông đã tự tìm đến bãi rác để ủi, dũi những đống rác kiếm ăn.

Bãi rác gây ô nhiễm nghiêm trọng. Hằng ngày từng đàn bò được thả rông và tự tìm đến bãi rác để ủi, dũi những đống rác kiếm ăn - Ảnh: Long Hải

Rõ ràng hiện tượng bò nuôi bằng rác thải không còn là cá biệt và đang phát triển như một thứ "mô hình" chăn nuôi bò ở nhiều nơi hiện nay.

Tin, ảnh: ĐÌNH VŨ - ĐỖ LUYẾN - LONG HẢI

haanh8354 đã viết:

Tuấn Khỉ đã viết:
Vấn đề ở đây là: từ những phát hiện của ông Thường có suy ra được những hệ quả gì mới trong các ngành khác của Vật Lý không và chúng có tạo ra các phát minh ứng dụng mới không? Nếu có thì đây chắc chắn là một bước đột phá của Vật Lý thế giới nói chung. Một mình ông Thường sẽ không làm nổi mà cần sự hợp tác của nhiều nhà Vật Lý thuộc nhiều ngành khác nhau.

Tình hình là em không dám khẳng định viêc: "Mò mẫm nghiên cứu thực nghiệm suốt 46 năm"  của ông Thường có đúng và không đúng là Người “đi trước thời đại, có làm nên điều vĩ đại ? “như câu hỏi của nhà báo.

Lý thuyết vẫn chỉ là lý thuyết, chưa có bằng chứng nào chứng minh tâm sự của ông Thường: “Tôi mừng lắm, vì từ những nghiên cứu của một công nhân rất bình thường, nhiều kiến thức quan trọng của vật lý cơ học đã được thay đổi. Từ trước đến nay, trong xây dựng cầu cống, lắp đặt cần cẩu, bằng lý thuyết cũ, người ta chỉ tính đến lực kéo và nén nhưng nguyên lý độc lập của tôi tính đến cả lực uốn - một lực quan trọng mà nếu không tính đúng, tính đủ thì sẽ gây sập đổ cầu cống, nhà cửa, lật cần cẩu”.

Thực tế đời sống cho thấy cầu cống, nhà cửa, cần cẩu vẫn tồn tại hàng trăm năm nay, nếu không bị động đất, sóng thần và bom rơi đạn nổ tàn phá!
Con số bị sập đổ do lỗi thiết kế và thi công (kiểu ăn cắp, ăn bớt vật tư nguyên vật liệu )chiếm một tỷ lệ % rất nhỏ …mọn!

Bài viết của tác giả về ông Thường chưa đủ sức thuyết phục, khi chưa đưa ra cứ liệu về các thông số kỹ thuật, về hình ảnh minh hoạ kết cấu của công trình mà chỉ là lời nói ...trăng suông vô thưởng vô phạt. Đặc biệt là chưa có  kiểm nghiệm bằng các công trình thực tế mà ông Thường đã làm!

Tác giả không phải phóng viên của báo khoa học thì viết một bài đầy thông số kĩ thuật và hình ảnh minh hoạ làm gì chị ơi,tốn chữ,lại chả ai đọc

Tâm sự của ông Thường: “Tôi mừng lắm, vì từ những nghiên cứu của một công nhân rất bình thường, nhiều kiến thức quan trọng của vật lý cơ học đã được thay đổi.Từ trước đến nay, trong xây dựng cầu cống, lắp đặt cần cẩu, bằng lý thuyết cũ, người ta chỉ tính đến lực kéo và nén nhưng nguyên lý độc lập của tôi tính đến cả lực uốn - một lực quan trọng mà nếu không tính đúng, tính đủ thì sẽ gây sập đổ cầu cống, nhà cửa, lật cần cẩu”.
Rất có thể ông Thường sẽ là người “ đi trước thời đại” như tác giả bài báo đã viết.
Ông Thường đã  tâm sự: "Từ trước đến nay, trong xây dựng cầu cống, lắp đặt cần cẩu, bằng lý thuyết cũ, người ta chỉ tính đến lực kéo và nén”. Nhận định của ông Trường như trên là sai trầm trọng, không bao giờ có chuyện người ta chỉ tính đến lực kéo và nén trong xây dựng cầu cống. Việc tính toán thiết kế công trình chỉ dựa vào kéo - nén - uốn có đủ không? Tại sao lại bỏ qua việc tính toán về động lực học?
Hình như ông Thường chỉ đề cập một vấn đề rất nhỏ  (những bài toán nhỏ lẻ về kéo, nén), trong giáo trình Cơ học lý thuyết ???
Khi thiết kế công trình, bao giờ người ta cũng tính toán sức bề vật liệu, khó nhất và "khoai sắn nướng" nhất là giải các bài toán về hệ  siêu tĩnh trong môn học: Sức bề vật liệu.
Sức bền vật liệu là môn khoa học ứng dụng được xây dựng trên cơ sở của môn học lý thuyết cơ bản là Cơ học lý thuyết.
Sức bền vật liệu là môn học không phải do một cá nhân nhà khoa học nào tạo ra, nó là kiến thức tổng hợp của rất nhiều nhà khoa học có tâm huyết trên thế giới, ngày đêm miệt mài với những thiết bị thí nghiệm hiện đại tiên tiến nhất ở các trường đại học danh tiếng trên quả đất.

Nhận định sau hoàn toàn có cơ sở:

"PGS Phạm Bích San, Giám đốc Văn phòng Tư vấn Phản biện các vấn đề xã hội của Liên hiệp Các hội Khoa học - Kỹ thuật Việt Nam, cho rằng tốt nhất, ông Thường nên gửi nghiên cứu của mình đến các tạp chí khoa học uy tín trên thế giới. Nếu công trình của ông được công nhận, có lẽ sẽ là lần đầu tiên, một công nhân bình thường làm nên điều vĩ đại."

Sức bền vật liệu là một môn khó, rất nhiều sinh viên đã “chết” về môn học này:
Giáo trình Sức bền vật liệu
Chương 1.– khái niệm cơ bản:
Chương 2. - Lý  thuyết về nội lực
Chương 3. - Kéo,  nén đúng tâm
Chương 4. - Trạng thái ứng suất
Chương 5. Lý thuyết bền
Chương 6. Đặc trưng hình học của mặt cắt ngang
Chương 7. Thanh chịu lực phức tạp- Uốn phẳng thanh thẳng
Chương 8. Chuyển vị của dầm chịu uốn
Chương 9. -Xoắn thuần tuý
Chương 10.  Thanh chịu lực phức tạp
Chương 11. Ổn định của thanh chịu nén đúng tâm
Chương 12. Uốn ngang và uốn dọc đồng thời
Chương 13. Tải trọng động

Chị viết dài mà chẳng giải thích được gì cả.Đơn giản thế này thôi chứ không phải đem mục lục cuốn sức bền vật liệu ra làm gì cả.Quan niệm của cơ học là khi tác dụng một lực lên thanh F theo phương trùng phương với thanh thì thanh chỉ chịu lực kéo hoặc nén(gọi là kéo,nén đúng tâm đó chị),lúc tính gọi là N (nội lực) và F=N.Cái này đối với học sinh ,sinh viên thì đó là điều quá hiển nhiên.Nhưng ông Thường qua thực nghiệm đã cho thấy lực khi tác dụng F thì F khác N và thanh chịu cả uốn chứ không đơn thuần là kéo nén.Vấn đề này nếu đúng sẽ gây khiến cho cách phân tích lực học cơ cấu của hiện tại sai bét nhưng...chúng ta chưa biết là đúng hay sai

Cảm ơn bác đã góp ý!Tình hình là em chỉ quan tâm đến nhận định của ông Tường:
"Từ trước đến nay, trong xây dựng cầu cống, lắp đặt cần cẩu, bằng lý thuyết cũ, người ta chỉ tính đến lực kéo và nén nhưng nguyên lý độc lập của tôi tính đến cả lực uốn - một lực quan trọng mà nếu không tính đúng, tính đủ thì sẽ gây sập đổ cầu cống, nhà cửa, lật cần cẩu”.
Bây giờ có nhiều phần mềm tính toán thiết kế chuyên dụng cho kỹ sư các ngành nghề rồi, việc tính toán kết cấu cũng đơn giản hơn nhiều, không còn phải phân tích lực  ngoại lực và ứng suất như thầy giáo dạy trò: Thầy dùng tay đấm vào mũi trò một lực 500 N... mũi trò sẽ có một phản lực tác dụng lại theo phương pháp tuyến với bề mặt bị đấm một lực đúng bằng 500 N, trước khi mũi bị sưng tấy lên! hi hi...
"Có thể giải thích nguyên nhân mũi phổng lên là do ứng suất nội tại của mũi, chứ không phải là do tay của thầy đấm vào"