Nỗi cô quạnh của thần Tự Do (ở Mỹ)

Từ năm 1886, trên một hòn đảo ở lối vào cửa biển Nữu Ước (miền Nam ta gọi là Nhiêu do) có đặt một pho tượng khổng lồ “Thần Tự do dọi cho thế giới” cao 46 thước và dùng làm hải đăng.

Ai khổ cho bằng Thần Tự do
Một mình trước cửa biển Nhiêu do!
Tàu bè tấp nập - như sa mạc,
Biển hoá nhà giam, đảo tựa gò.

Tấm thân đẹp đẽ đồng lên nước
Bốn chục thước cao, tròn mấy thước?
Áo choàng phủ rộng nếp trang nghiêm,
Đầu quấn những tia như ánh đuốc,
Khổng lồ trên bục đứng xo ro,
Hỏi ai có ngờ Thần Tự do?

Thần bị bao vây trên nước Mỹ,
Nơi Vàng uống máu, thành con Quỷ.
Nơi người phải tủi kiếp da đen,
Người phải dấn thân làm bợm, đĩ!

Nơi cao ngất nghểu nhà chọc trời
Đổ bóng oan khiên đè xuống người;
Bà Chúa ngân hàng, môi đỏ hỏn
Lấy Vua lái súng, mặt chàm hôi!

Thần Tự do đây biết hướng nào,
Biết nhìn hướng thấp hay trên cao?
Ôi! mang tên lớn, mang hình đẹp
Mà giữa cô liêu bị nhốt vào!

Những tấn đồng kia không có tội,
Sao đúc hình người bêu riếu mãi?
Thà như vạn mảnh sắt cùng gang
Đúc được lưỡi cày hay lưỡi hái.

Ai khổ cho bằng Thần Tự do
Khổng lồ trên bục đứng xo ro!
Lương tâm nước Mỹ đâu, lên tiếng
Vượt quá trên đầu lũ nhớp nhơ!