Hòn đá làm ra lửa

Đen đúa. Sần sùi. Không đáng một xu
Dzụt gốc xoài. Quạ không thèm mổ
Quăng tận ổ. Kiến không thèm bu
Phơi giữa trại tù, kẻ thù không ngó

Đó là một trong hai hòn đá cổ sơ
Chỉ có em và tôi cất giữ
Rời nhau ra. Lặng lẽ. Dư thừa
Hợp đôi lại, chúng làm ra lửa.


1.
Không hề từ que diêm, từ hộp quẹt
Chính từ lửa chung của đôi ta
Những quả bóng lân tinh đêm ấu thời
Đã đưa tôi về em

Không hề từ cột điện, từ dây nhợ
Chính từ lửa chung của đôi ta
Ngọn đèn nơi ngã ba năm nào
Khuôn mặt đêm tháng giêng dàn dụa

Không hề từ mặt trời, từ gió nồm
Chính từ lửa chung của đôi ta
Những hàng phượng chụm đầu bốc cháy
Lợp đỏ một mùa hè ngây dại

Chính từ lửa chung của đôi ta
Đám cháy hoa phượng
Đám cháy những nụ hôn lặng lẽ
Những năm tháng mù loà
Những bài thơ khù khờ, cóp nhặt
Đã cuộn khói ngạo nghễ

Không phải quê quán, mẹ cha, con cái
Cũng chẳng phải đất đai, của cải
Chính cuộn khói dại dột bốc lên
Từ lửa chung của đôi ta
Đã làm tôi kéo em vấp ngã

Chúng ta đã chia lìa
Chúng ta bị tước bỏ, bị bôi xoá
Lần cuối, khi quay đi trong xiềng xích
Em nhớ mà. Chúng ta cùng thấy nhau
Hòn đá cổ sơ sần sùi
Trong mắt nhìn mỗi đứa.

2.
Cánh cửa bứt khỏi cổng, nhà bứt khỏi người
Trang giấy bứt khỏi mặt bàn
Chữ nghĩa bứt khỏi sách
Chúng ta bị bứt ra khỏi nhau
Ngày tháng năm bị bứt khỏi sự sống

Em vào nhà tù này, ra nhà tù kia
Bị đạp đổ. Đứng dậy
Bị phủ dụ. Quay đi
Bị đe doạ, mặc cả. Nhổ bọt
Em bị xua đuổi khỏi thành phố
Và biến mất
Như bao nhiêu người đã lặng lẽ biến mất

Tôi không biết giờ này em ra sao
Có lượm lại đủ lũ con cái tan tác không
Tôi không biết giờ này chúng thế nào
Em có gì để ăn, cho chúng ăn
Em có cách gì để thở, cho chúng thở
Em còn chỗ nào để nương náu, tạm bợ

Những con số dầu hắc hằn học
Khằn trên lưng trên ngực rách rưới
Những con số chì than dửng dưng
Trong sổ cái, sổ con bụi bậm
Những con số lặng lẽ lầm lì
Trong những T. những K. những Z.
Những con số vô danh, vô nghĩa
Những chữ cái vô tư, vô tội
Nhan nhản khắp nơi
Em sẽ tắt đi vĩnh viễn trong đó chăng
Như tôi. Như bao nhiêu người khác
Khi đĩa đèn ta cạn

Tôi đã kéo em vấp ngã
Chúng ta thật dễ vấp ngã nữa
Đã có lúc tôi thấy em đang chìm
Tôi mong em được chìm nhẹ nhàng
Như bao nhiêu người đã chìm xuống

Chúng ta bặt tin nhau. Ba trăm ngày
Có lúc tôi thấy em trôi dạt
Tôi mong em được cứu, được vớt
Được quên hết và thức dậy thảnh thơi
Lỗi tại tôi. Tôi thật mong ước vậy
Chính tôi đã kéo em vấp ngã
Em chỉ lỡ nhận quá nhiều nụ hôn
Và xây xẩm
Em làm gì đâu nào

Em sẽ ăn cơm mới, mặc áo mới
Đi đứng nhẹ nhàng trên những lối đi mới
Trò truyện thung dung bằng một tiếng nói mới
Em xứng đáng được vậy
Em làm gì đâu nào
Như bao nhiêu người khác
Dưới một bầu trời khác
Trên một mặt đất khác
Trong một cuộc đời khác.

3.
Không. Không phải vậy. Tha lỗi cho tôi.
Tôi lỡ yếu mềm
Đã tưởng tượng vớ vẩn và mơ ước tồi tệ
Chúng ta không dễ dàng được thế

Bầu trời của ta. Mặt đất của ta. Đời ta
Nụ cười chân thật mà chúng ta phụng sự
Thứ tiếng nói tuyệt vời cho thi ca
Sự diễm lệ của khổ đau mơ ước
mà chúng ta tự hào
Tình bạn, tình yêu mà chúng ta gìn giữ

Chưa hết. Nụ hôn và hoa phượng
Lửa và khói. Hạnh phúc và lỗi lầm
Chúng ta đã bứt ra khỏi nhau
Em mất tích. Em kiệt sức. Em một mình
Thật quá nặng cho em
Làm sao em thở

Mà đã hết đâu. Vẫn còn. Còn nữa
Vẫn còn nó. Nó sần sùi trong cổ
Không bay hơi. Không bốc khói
Không khò khè
Nó lầm lì buộc ta phải nhớ
Có thể không được sống,
không được chết bên nhau
Tên ta, đời ta. Đừng hòng rời nó

Tại sao tôi chọn em. Nào tôi có chọn
Chính nó chọn ta để buộc vào nhau

Chính nó. Hòn đá cổ sơ tai quái trong ta
Ngọn lửa chung của ta
Chính nó chọn cho ta bạn hữu
Chính nó chọn cho ta kẻ thù
Cách nói. Cách cười. Cách nhìn. Cách nuốt
Nó đang chọn dùm ta
Cả cách còn, cách mất

Ta có thể không biết nhau giờ này ra sao
Không biết chính mình giờ tới, ngày tới ra sao
Nhưng nó. Nó biết nó ở đâu trong ta
Nó biết nó phải sần sùi lúc nào
Như đã sần sùi trong mắt khi quay đi
Nó biết nó phải sần sùi kiểu cách nào
Như đã sần sùi theo ta đi tù đầy
Nó biết nó phải sần sùi mức độ nào
Như nó đang sần sùi trong cổ

Hình như chúng ta thường phạm tội bất công
Tôi nhớ ta ít khi chịu vuốt ve cái cổ
Nơi trong tôi, hòn đá đang sần sùi
Tôi lắng nghe nó, nhờ vả nó
Để hình dung ra em

4.
Nó ở đâu. Hòn đá tai quái em đang giữ
Trong mắt em. Trong ngực em. Trong cổ em
Nó dịu dàng hơn. Với em, phải vậy chớ
Em có từng nhờ nó để hình dung tôi chăng

Chưa bao giờ cái cổ quan trọng vậy
Nó giúp tôi hình dung em dễ dàng
Em đang nín thở. Em nhăn mặt
Tôi nghe hòn đá em ân cần:
“Thở đi. Thở đều đi. Đừng nhăn nhó”

Em đang hốt hoảng. Đang giận dữ
Em bị truy bức, bị lục soát, hạch hỏi
Tôi nghe hòn đá em thì thầm:
“Chúng lùng sục tôi đấy. Chúng sợ
Lo quái gì. Làm sao chúng thấy được”

Em đang đăm chiêu. Em buồn rầu
Em bị bóng đen của cùng khốn vây hãm
Tôi nghe hòn đá em thủ thỉ:
“Cười đi. Coi nè. Tui nè. Tui biết làm”
Và em mỉm cười, chờ nó làm ra lửa

Tài thật. Dễ thương thật. Phải vậy chớ
Nụ cười em lấp lánh trong tôi
Hòn đá đúng đấy
Nó biết làm. Nó sẽ làm
Có thể chúng ta sẽ sống sót
Cùng vuốt ve lại trang giấy bị vò nát, ném bỏ
Cùng bắt đầu lại từ chỗ được bôi xoá
Như thơ em từng nói với con cái

Có thể đêm trở về
khỏi cần những quả bóng lân tinh
Chúng ta biết cách tìm ra nhau
Khỏi cần cột đèn, khỏi cần hoa phượng
Chúng ta đã thuộc khuôn mặt nhau
Đã biết cách rực đỏ
Cũng khỏi cần đám cháy
Khỏi cần những bài thơ cuộn khói ngạo nghễ
Chúng ta biết cách tằn tiện những nụ hôn
Biết cách dành dụm lửa
Như em từng dành dụm
những ngọn nến xinh đẹp

Phải tằn tiện, dành dụm lại thôi
Tôi đã rủ rê em phung phí bao nhiêu năm
Chúng ta mê mẩn nhau
Sôi xục với bạn hữu
Hăm hở xào xáo sách vở và cuộc đời
Bịt mắt mô tả sấm chớp của trời đất

Phải làm lại. Phải bắt đầu lại thật
Chúng ta đã cùng ăn. Bao nhiêu cơm ngon
Nói ra. Xấu hổ
Đáng đi tù. Đáng bỏ đói
Đáng bị bôi, bị xoá
Tôi chưa từng biết em chụm lửa cách nào
Chưa từng biết nồi cơm sôi ra sao

Ngọn lửa sẽ tái sinh
Ta sẽ cùng chụm lửa
Được nấu nướng bên nhau, thật hạnh phúc
Chắc sẽ đủ tiêu ớt hành ngò
Cho món xào chua cay mặn ngọt
Chắc sẽ đủ chất men của đời sống
Để cất được chén rượu ấm áp mời bạn bè

Và nồi cơm sôi. Nồi cơm sôi
Tôi sẽ sửng sốt nhìn
Bằng con mắt háu đói
Sẽ thật thà mô tả
Cho bạn hữu và kẻ thù cùng biết
Những hạt cơm tương lai
Phải cười như thế nào
Trong con mắt háu đói của nhân loại.

5.
Nhưng chúng ta đang biết cái đói khác
Cái đói tùng xẻo rỉ rả đêm ngày
Được xưng tụng là kinh điển, chính sách
Được trang phục lộng lẫy bằng mỹ từ
“Phát minh vĩ đại của thiên tài
Vũ khí chuyên chế vô địch của giai cấp
Chủ nghĩa bách chiến bách thắng của thế kỷ”

Ở đâu ra cái đói quỉ quái ấy?
Từ quả cân đẫm mồ hôi, lão địa chủ thu tô
Từ đồng xu cắt cổ, bác chà gom nợ lãi
Đâu giản dị có vậy

Cái đói phát minh của thiên tài
Mọc từ luống cầy trên trán hói
“Cầy đi cầy lại cầy tới cầy lui”
Đã để lại bao nếp nhăn tối tăm
Trên vầng trán đẹp đẽ đáng tiếc, sớm hói vì hằn học

Cái đói thành vũ khí chuyên chế vô địch
Nó được tính toán, được kết hợp lô gích
Sự co thắt dạ dầy. Nước miếng. Tiếng kẻng
Được tung, được hứng
Được quảng cáo xôm tụ:
“Kiểm kê. Quản lý. Làm chủ”

Và nó vơ. Nó vét. Nó ban phát ơn huệ
Biến chén cơm, miếng bánh thành ma tuý
Biến tiếng kẻng cho ăn thành lệnh của ma quỉ
Để khuất nhục đồng loại

Tôi biết cái vũ-khí-đói này
Em ở đâu. Em coi chừng nó
Kẻng ăn gõ
Nước miếng ứa
Rớt nhãi chẩy
Biến hoá thành muôn hình nghìn vẻ

Nơi em biệt tích, trong giấc ngủ chập chờn
Em có thường mơ được ăn cơm không
Những người lương thiện nấu nướng cách nào
Đêm tối quanh tôi, nấu nướng đang rôm rả

Anh này trổ tài làm cơm cháy vàng rực
Anh kia đang lựa vịt chọn gà
Anh khác nữa, cân đo gia vị
Họp lại thành bữa ăn thịnh soạn
Tha hồ mời bạn tù đánh chén

Không nước, không lửa, không củi
Không nồi, không gạo, không cả muối
Càng khoẻ. Cần gì. Anh em nấu bằng miệng
Thưởng thức. Nhai nuốt. Bằng nước miếng
Tiêu hoá bằng chính xương thịt mình

Nước miếng ứa
Rớt nhãi chẩy
Kẻng ăn gõ
Nó đang gõ. Nó còn tiếp tục gõ
Gõ không ngừng. Gõ đây. Gõ đó

Chẳng cần biết làm gì
Cái kẻng thí nghiệm thông thái
Dây treo của nó. Búa gõ của nó
Nó khoa học, nó tài giỏi ra sao
Nó vẻ vang, nó oai vệ dường nào
Em đâu muốn tôi kể chuyện đó
Chúng ta đang nghe kẻng ăn gõ
Chúng ta biết nó

Nó là cái niềng bánh xe cũ phế thải
Có thể là mảnh đạn, là vỏ bom
Có nơi, như ở trại tù Z.30D,
nó là cái chuông đồng
Mang về từ ngôi chùa cổ nào đó bị cướp phá

Nó có dàn treo, có mái che
Sơn đỏ sơn xanh. Kẻ hầu người hạ
Nó lủng lẳng khắp nơi
Cổng tù. Cơ quan. Làng mạc. Thành phố
Nó được gõ. Bằng vồ. Bằng búa

Cẩn thận nghe em. Nó đang gõ
Nó gõ sáng. Gõ trưa. Gõ chiều
Rền rĩ những thể xác yếu đuối
Nó gõ tai bắt vểnh. Gõ mắt bắt nhắm
Gõ dạ dầy bắt cồn. Gõ gan ruột bắt cào
Gõ khuỷu tay bắt tung hô
Gõ đầu gối bắt xì xụp
Gõ mồm miệng bắt hát, bắt hò
Bắt gào thét, nguyền rủa, đấu tố

Cẩn thận nghe em. Nó tiếp tục gõ nữa
Không nghe nó boong boong
Chớ tưởng nó ngừng
Đừng quên
Nó tự xưng là vũ khí chuyên chế vô địch
Chủ nghĩa bách chiến bách thắng của thế kỷ

Đâu phải chỉ chuông chùa, mảnh bom, niềng xe cũ
Đâu phải chỉ bằng vồ bằng búa
Vầng trán đẹp đẽ hói sớm, em nhớ không
Đang biến thành cánh đồng
Những nếp nhăn tối tăm
Thành luống cầy hằn học
Nó không trồng lúa. Nó đang trồng người
Một loại người không cười không khóc

Cái kẻng cơm vô hình
Đang lủng lẳng trên đỉnh đầu thế giới
Đang lòn sâu vô ruột vô gan
Đang gõ suốt ngày đêm
Không âm. Không vang

Kẻng cơm gõ. Nước miếng ứa. Rớt nhãi chẩy
Cái lệnh ma quỉ ấy muốn vậy
Nó đòi tất cả phải cống nạp
Bằng hết nước miếng của nhân loại
Để ngâm tẩm thứ thuốc quái quỉ gì
Ai biết.

6.
Cây sậy chân tay quều quào của chúng ta
Có thể hết bưng nổi cái sọ dừa cứng đầu
Vũ chết hôm kia. Hồ chết hôm qua
Nguyễn. Và Nguyễn. Và Nguyễn nữa sắp chết
Sẽ đến lượt Lưu. Đến lượt Doãn. Đến lượt Lê

Ăn nhằm gì. Có thể sẽ không còn chúng ta
Nhưng, nước miếng nhân loại
sẽ chẳng bao giờ cạn

Làm thế nào cạn được
Trong miếng cơm nhai dập ngọt ngào
Bao nhiêu thế hệ bà mẹ đã mớm đút con dại
Như tôi, đứa con thơ èo uột nơi quê mùa
Từng được mẹ mớm đút

Làm thế nào cạn được
Trong nụ hôn nồng nàn
Gắn bó hạnh phúc và khổ đau
Dưới chân những thánh đường tương lai chưa hiện hình
Các đôi lứa sẽ còn hẹn hò nhau
Như chúng ta từng hẹn hò
Suốt mùa hè ngây dại ở Thiên Mụ

Làm thế nào cạn được
Chúng đâu chịu ngừng thì thầm dụ dỗ
Trái chanh, trái cóc,
Quả khế, quả me
Giữa kẽ răng cô vợ trẻ mang bầu
Lần đầu thèm của chua
Như em ngày nào

Làm thế nào cạn được
Trong cái miệng háu đói
Anh chồng đi làm về
Ngó vợ cạnh nồi cơm bốc khói
Như chúng ta vẫn tin sẽ cùng nhau thấy lại

Làm thế nào cạn. Chẳng bao giờ cạn nổi
Nước miếng. Tình yêu. Sự sống
Dòng sữa nuôi đích thực những câu hò đối đáp ví von
Nhiên liệu bất tận cho tiếng cười tiếng nói
Nguồn khởi đầu của dòng suối sinh nở
Sẽ còn sinh nở mãi.

7.
Yên tâm nhé em. Em lo lắng gì nữa
Quả thật đằng sau khúc tụng ca bi tráng của J. S. Bach
Có nỗi khiếp sợ dịch đậu mùa la hét
Nhưng, cái mặt rỗ chằng chịt của tôi em từng ôm
Nó chẳng nhắc em sao:
Việc chủng ngừa đậu mùa đã công hiệu

Hãy tin sự khôn ngoan của nhân loại
Tôi chia xẻ với em khúc tụng ca bi tráng
của quê hương và thời đại chúng ta
Cái đói tùng xẻo. Kẻng ăn. Rớt nhãi
Sự khuất nhục
Những vết xẹo chằng chịt một thời
Tất cả. Rõ ràng
Có công dụng của nó

Nước miếng nhân loại sẽ chẳng bao giờ cạn
Một loại vắc xim mới sẽ xuất hiện
Nụ cười những hạt cơm tương lai
sẽ được chích ngừa
Mưu ma chước quỉ không đụng được đến nó

Chữ đói, vĩnh viễn được trả về đúng nghĩa:
Nốt nhạc chung tươi tắn trong ngôn ngữ loài người
Cái đói, vĩnh viễn được trả về đúng chỗ:
Trong con mắt háu đói, cái miệng háu đói
Trước nồi cơm đầy đặn, tươi cười
Cái đói sinh động
Cái đói tuyệt vời
Tia nhìn của hạnh phúc rạng rỡ
Ngọn đèn xanh bật sáng cho nụ cười
Chìa khoá mở tung mọi cánh cửa
Món quà đằm thắm, anh chồng đi làm về tặng vợ
Như tôi hằng mong sẽ còn dịp tặng em.

8.
Sẵn sàng nhé, hòn đá cổ sơ
Đây rồi, ngọn lửa chung của ta
Được lắm. Chẳng cần phải nhờ thêm bóng tối
Tôi đang tưởng tượng em dễ dàng
Chân tay mặt mũi em. Thân thuộc biết bao
Hình thể con người. Tuyệt diệu thật

Hèn chi ta yêu nhau đến thế
Hèn chi ta yêu bạn bè ta đến thế

Chúng ta không chọn nhau
Chính ngọn lửa của chúng ta chọn dùm
Chúng ta cũng không chọn quê hương
Không chọn cha mẹ, anh chị em
Chúng ta đâu có chọn bằng hữu

Tôi thường kể với em về họ
Như sao, những đứa con bị đẻ rơi
Bị buộc cùng sáng một góc trời
Chúng tôi đã côi cút nô đùa
Giữa tro bụi lem luốc của mưa thu
Dưới móng sắc cay nghiệt của gió bấc

Anh cao ngồng. Anh lùn tịt
Anh đít vịt. Anh cổ cò
Anh vai so. Anh mặt rỗ
Anh răng vổ. Anh mắt lồi
Dị hợm. Tức cười
Mỗi anh một vẻ
Trong hơi ấm tưởng tượng của lòng mẹ
Chúng tôi đã dành dật lớn khôn
Đã hăm hở nhấp nháy

Anh tiểu thuyết miệng lưỡi, gái mê
Anh văn chương đờ đẫn, mê gái
Anh đàn địch. Anh vẽ vời
Anh thỏ đế. Anh tay chơi
Anh thiền sư. Anh đãng tử
Anh mô phạm bụng bự

Anh báo bổ cà thọt
Anh lập thuyết khói mây vi vút
Anh thơ thẩn nham nhở ướt mèm
Anh sách vở lem nhem
Anh súng ống cọc cạch
Mỗi anh một cung cách

Chúng ta yêu nhau, yêu bằng hữu
Kinh ngạc và thích thú biết bao
Chớp mắt. Thấy mình có trong nhau
Mở cửa. Thấy anh em đông đủ
Bắt tay, chào hỏi. Thấy thành phố
Bước đi, trò truyện. Thấy quê hương
Hất mặt, vươn vai. Thấy bầu trời
Hít hà. Thấy thời đại mình thở

Phải rồi. Chúng ta có chung một thành phố
Nơi ‘định mệnh chân dài’ của mỗi người đã ngủ
Những cây me Nguyên Sa canh cửa dịu dàng
Cột điện Thanh tâm Tuyền hung dữ
Quán rượu Mai Thảo - Phạm đình Chương
Rù rì đêm nguyệt cầm Cung Tiến

Chúng ta có chung một tuổi trẻ
Buổi sáng trong bầu tròn
Buổi chiều trong ống dài
Hò hẹn yêu đương với thiên tai
Sinh nở giữa pháo kích, oanh tạc
“Như khi Tường vượt sông Bến Lức
Đạn tiểu liên bắn xối vào tim”
Như đêm trở về trong thơ Toàn
“Cây xanh xao dơ lên trời ủ rũ”

Chúng ta có chung những tiểu sử
Địa chỉ Đỗ ngọc Yến ở Saigon
Ngõ hẻm Nguyễn Khắc Giảng ở Chợ Quán, Chi Lăng
Góc phố mưa Nguyễn Trung
Khu trường mù, tuổi thơ Phan Văn Song
Cánh đồng hoa nhài Lê Tất Điều ở Bình Thới
Nơi đi về tan tác của Long
Xe buýt vàng Viên Linh. Thơ Đen Tú Kếu
Nhà in chợ Cô Giang với Nghiễm
Bao nhiêu toà báo tối tăm khác
Với Lý Hoàng Phong, Lê Xuyên, Hồ văn Đồng,
Nguyễn Hữu Đông, Chu Tử

Chúng ta có chung một thời đại
Tình ca Phạm Duy
Rừng phong Vũ Hoàng Chương
Mê hồn ca Đinh Hùng
Mối tình mầu hoa đào của Nguyễn Mạnh Côn
Mụ đế quốc khốn khổ của Võ Phiến
Khu rừng lau mênh mông của Doãn quốc Sỹ
Những khuôn mặt dị dạng
trong Thế giới của Choé

Chúng ta có chung một quê hương
Nhai dập con khô mực khô thiều
Tấm tắc vị ngọt ngào sông biển
Nhâm nhi hạt đậu phọng trong miệng
Thấm thía cái bùi béo ruộng vườn
Chúng ta có chung niềm nhớ thương
Những hạnh phúc, khổ đau, tan tác
Có chung cả tù đầy, lưu lạc

Em thấy chưa
Ngọn lửa chung của ta. Tuyệt diệu thật
Trong đêm tối đầy ải nơi tôi
Em đâu phải hiện ra lẻ loi
Quanh em, có bao nhiêu bè bạn.

9.
Chúng ta yêu nhau. Yêu bè bạn. Yêu quê hương
Dản dị. Bình thường
Tôi quên nói với em điều này:
Tôi yêu em đến mức có thể yêu luôn
Những người đang gọi chúng ta là kẻ thù

Tội nghiệp. Em hãy hình dung họ
Anh cùm. Anh kẻng. Anh bẹc giê
Anh bom. Anh mìn. Anh tên lửa
Anh loa rỉ hí hửng tung hô
Anh súng ống hầm hè bắt bớ
Anh kẻng tù hả hê nạt nộ
Anh danh tướng đánh trống thổi kèn
Anh lãnh tụ tiền hô hậu ủng
Tội nghiệp. Tội nghiệp họ

Dễ hiểu thôi. Em nhớ mà
Để nhuộm đỏ những nụ hôn đầu đời
Chúng ta đã hì hục làm đẹp
nhét hoa phượng, nhét thơ thẩn vào lửa
Lửa và những nụ hôn, chúng cần gì làm đẹp
Trò vớ vẩn phù phiếm bị đốt bỏ
Bốc khói
Khói. Sự đỏm dáng liều lĩnh khờ khạo
Anh lính rơm khoe khoang được dịp canh giữ lửa
Tôi kéo em vấp ngã vì hắn

Như chúng ta
Để làm đẹp những dấu chân của mình
Nhân loại đã ném vô số thứ quái gở vào lửa
Lửa, nụ hôn và dấu chân, chúng cần gì làm đẹp
Sự quái gở phí phạm bị đốt bỏ. Bốc khói

Những cuộn khói khổng lồ
Vần vũ khắp lịch sử

Bà mẹ nhân loại từng vấp ngã vì khói
Bà sẽ còn tiếp tục vấp ngã nữa
Như chúng ta. Giản dị thôi.
Điều này em hiểu được:
Sự ăn nằm dại dột sinh đứa con khờ khạo
Tên nó là chiến tranh
Tên nó là cách mạng.

Chiến tranh. Cách mạng. Ngày hội của quần chúng
Tội nghiệp. Họ được dạy dỗ vậy
Tội ngiệp. Họ tin sống tin chết như vậy.

Cuộc hội hè ầm ĩ ba mươi năm
Họ được vỗ tay. Được la ó, cổ võ
Quả pháo đùng lớn họng đã chung cuộc
Xác pháo sặc sỡ vui mắt tung toé bay
Ngày hội đến hồi phải thu dọn

Tội nghiệp
Những người quen nhìn đâu cũng thấy kẻ thù
Anh ta đang sửng sốt ngơ ngác
Hội hè ầm ĩ đâu cả rồi
Sao yên lặng vậy

Tội nghiệp anh ta. Biết làm gì bây giờ
Anh ta được nhào nặn
bằng tiếng đì tiếng đùng
Được ru ngủ bằng tiếng la tiếng thét
Được bú mớm bằng tiếng gầm tiếng gừ
Được tập bò, tập đi, tập chạy
Bằng tiếng nổ, tiếng dội
Không còn cái hội hè ầm ĩ kia
Làm sao chịu nổi

Anh ta đang bị sự im lặng vây hãm
Tội nghiệp anh ta. Anh ta hoảng
Bọn yên lặng ở đâu ra. Đông quá
Nó ra bằng quyển vở, ngòi bút, cục gôm
Bằng chéo khăn, tấm áo, manh quần
Bằng đôi đũa, quả trứng
Nó ra bằng đầu. Nó ra bằng bụng
Nó ra bằng mắt. Nó ra bằng tai
Bằng nén nhang, giọt lệ, nụ cười
Nó ra từ con người
Nó ra từ cuộc sống
Từ mặt đất. Từ bầu trời
Không ngớt. Không ngớt
Nó ra. Nó ra

Tội nghiệp anh ta
Yên lặng. Yên lặng.
Và
Yên lặng

Cái loa lại hết cỡ. Nó đồng khởi
Lại anh hùng dũng sĩ ba mặt giáp công
Còng kẻng búa bẹc giê xuất trận
Lại mìn súng tên lửa xung phong
Công đồn: khai hoả vào nụ cười
Đả viện: Phục kích từng giọt lệ
Lại danh tướng đánh trống thổi kèn
Lại lãnh tụ tiền hô hậu ủng
Hò hét nhau đánh nhanh diệt gọn

Tội nghiệp
Đứa con ầm ĩ của đám hội hè tàn
Im lặng mênh mông
Anh ta ngộp
Anh ta la hét. Anh ta tung. Anh ta nổ
Anh ta chỉ có thể thở được
Bằng tiếng dội la hét từ chính mình

Em thấy chưa
Những người tưởng mình là anh hùng
Họ bị phỉnh gạt. Tội nghiệp họ
Trận hồng thuỷ cựu ước còn có lúc ngừng
Đâu có cuộn khói khổng lồ nào không tan
Đâu có đám hội chiến tranh cách mạng nào
Không tới hồi kết cuộc

Tội nghiệp anh ta
Anh ta la hét bao lâu nữa.

10.
Công việc sẽ bề bộn, khi khói tan
Phải bàn tính. Phải sửa soạn. Phải làm
Nào quét dọn, giặt giũ, tắm rửa
Nào thăm hỏi, sêu cưới, cúng giỗ
Nào gieo cấy, thu gặt mùa màng
Nào làm sạch bầu trời, làm đẹp mặt đất

Việc chúng ta: làm thơ và yêu nhau
Ta đâu biết làm việc gì khác
Nhưng đừng quên cùng nhắc mọi người
Phải nhớ anh bạn trước gọi là kẻ thù
Đỡ đần anh ta tí chút chứ

Đâu sẽ vô đó. Chẳng có gì đáng ngại
Lẽ phải sẽ phải là lẽ phải
Khi được nói bằng tấm lòng thương yêu
Được nghe bằng đôi tai tin cậy

Có lẽ tương lai phải mai mối cưới hỏi cho họ
Những anh loa, kẻng, cùm, súng, mìn, tên lửa
Mỗi anh một cô vợ
Các anh sẽ được nếm giọt lệ đợi chờ
Với chăn gối nồng nàn đêm xuân
Sẽ được sống phút cây cỏ nẩy mầm
Sẽ thấy lại luống cầy dản dị: Trồng lúa cho người ăn
Sẽ mau chóng hiểu ra
Sự im lặng chả có gì đáng sợ

Đầu ai rồi cũng có ngày hói
Đừng hói vội vã vì hằn học
Vầng trán nào chẳng có lúc nhăn
Hãy nghĩ tới nhau, nhăn dịu dàng

Tiếng đì đùng. Pháo tết đó thôi
Không có gì đáng sợ
Kẻ thù ta đâu có phải là người
Thở nhẹ nhàng đi. Khỏi la. Khỏi nổ
Thấy hạt cơm cười, cứ việc cười theo
Rồi sẽ quen cái no. Sẽ thèm cái đói
Thấy nén nhang thơm, sẽ biết bồi hồi
Rồi bạn bè. Làm lụng. Rong chơi
Trưa hè bình yên, lại gối tay vợ ngủ

Em thấy chưa. Họ đáng yêu đấy chứ
Hơi tiếc
Nếu tương lai không nhậu chung một bữa.

11.
Chẳng có gì đáng lo cho họ
Cũng đừng lo lắng cho chúng ta
Như anh biết yêu em và làm thơ
Tương lai biết phần việc của nó

Nguyễn. Và Nguyễn. Và Nguyễn nữa
Sắp chết
Sẽ đến lượt Lưu. Đến lượt Lê. Đến lượt Doãn
Có thể sẽ không còn chúng ta
Như đã không còn Khái Hưng,
Phan Văn Hùm, Phan Khôi
Đã không còn Vũ Hoàng Chương,
Nguyễn mạnh Côn, Hồ Hữu Tường,
Trần Việt Sơn, Nguyễn Hoạt
Không còn. Như bao anh em khác

Có thể không còn
Cũng chẳng mất đi đâu
Dòng chẩy nào không hao hụt, bốc hơi
Có thể chúng ta vẫn quanh quất đâu đó
Như bọt nước tung toé reo vui
Nơi này. Nơi kia
Trong bước đi bất tận của dòng suối sinh nở

Trang giấy chúng ta bị vò nát, ném bỏ
Có thể không bao giờ còn được nhặt lên
Bài thơ này, bài thơ khác
Có thể không viết ra
Tình yêu, sự ấm áp tôi hưởng nơi em
Như hòn đá cổ sơ trong chúng ta
Có thể không bao giờ còn được nhắc tới

Vẫn chẳng hề hấn gì
Nụ hoa tình yêu và đạo đức vô hình
Nở mãi trong vườn ta
Ý nghĩ, sự ăn ở tốt lành
Dù không ai biết đến
Vẫn lặng lẽ toả hương trong không gian
Làm đẹp bầu trời và cuộc sống.

12.
Khỏi cần sần sùi nữa
Hòn đá cổ sơ đen đúa của ta
Tôi biết chúng ta sẽ ra sao
Bạn bè chúng ta. Kẻ thù chúng ta
Quê hương đẫm lệ và thế giới ngộp khói
Tôi biết chúng ta sẽ gặp nhau thế nào

Trong mắt. Trong cổ. Trong ngực em
Trong mắt. Trong cổ. Trong ngực tôi
Ngọn lửa ta hớn hở, tung tăng
Hòn đá ta to nhỏ, rì rầm:
Chẳng hề hấn gì. Chẳng hề hấn gì
Và tôi mỉm cười
Thư thái hình ảnh em bước tới

Đó là một buổi sáng tháng Giêng rực rỡ
Không thứ cờ quạt nào vấy nhơ nổi bầu trời
Không thứ chủ nghĩa nào bôi bẩn được trí nhớ
Đồi núi và em mặc chung áo nắng vàng
Suối nước và em đi chung từng bước chân
Giản dị thôi. Như ngày nào. Em tới
Tới và nói chung với cây cối một lời

“À. Anh ấy nằm đây
Phải vậy chớ
Anh ấy vẫn giữ nó
Hòn đá làm ra lửa.”