Phần II

Do nầy trí cả tài cao;
dõi theo đạo chánh, xen vào thánh môn.
Trời cho cha khéo con khôn,
trưởng hương dự thí bảng long đứng đầu.
Hai thân kẻ yếu người đau;
làm cho hoa héo cỏ xàu xiết bao!
Trong khi An-pháp bước vào,
50. thấy cha xem tượng miệng chào lòng vui.
Đây Do thấy mẹ ngậm ngùi;
vào thăm cha ngủ lén lui ra ngoài.
Ấy nên mừng một tủi hai,
nhà xuân vừa dậy, hỏi ai tới nhà.
Do bèn chạy lại hun cha,
nghe hơi thở nặng, luỵ hoà thấm bâu.
Hai thân đổ ngọc tuôn châu,
rằng: “mình đã khá chớ âu phiền lòng.
Người nhơn ngãi, kẻ hiếu trong,
60. đất trời che chở, núi sông phò trì.
Tuổi xanh gặp hội khoa kỳ,
bảng đăng chư sĩ nghe thì hôm qua. —
Dám thưa phước đỗ thủ khoa,
có tờ chủ khảo, trình cha tỏ rày.”
Nghe thôi nở mặt nở mày,
gặp hồi lan cúc đợi ngày bồng tang.
Giờ lâu Hoạch lại dỉ rằng:
“muốn con tấn sĩ mới bằng lòng cha.
Song nghèo khó thế đi xa;
70. lấy chi ăn học mà ra kinh kỳ.”
Hãy còn ngồi nghĩ nằm suy,
nàng rằng: “đừng ngại việc chi có Trời.
Nầy! ai xui khiến lạ đời;
sớm ra lại gặp một người giàu sang.
Thấy cầm bức tượng đi ngang,
cho quân lại khiến đem đàng dinh coi.
Vâng lời theo gót tới nơi,
nhà quan hỏi giá tượng tôi mấy vàng.
Vụt đòi dứt giá ngàn quan,
80. người bèn dạy để gát ngang song hồ.
Hỏi nhà ta ở nơi mô;
mua chăng sao cũng cho vô trả lời.”
Tiếng nàng nói mới vừa rồi,
kế đâu quân đến tận nơi cửa nhà.
Do trông thấy dạng chạy ra,
hỏi quân: “có việc chi mà đến đây? —
Thưa rằng: tổng trấn quan thầy,
vàng trao năm chục, thơ thời một phong.
Dạy giao cả thảy cho ông,
90. xin khai thơ ấy hầu thông việc gì.”
Giao rồi lính trở ra đi;
nghĩ may phước gặp một vì nhà quan.
Hoạch rằng: “đó cũng nhờ nàng,
không nhưng lỡ vận cùng đàng cậy trông. —
La-cơ-tích (Marguerite) nói nhờ chồng:
của chàng thiếp bán; có công khó gì! —
Hoạch rằng: “tượng ấy ra chi,
bấy lâu bỏ đó, có thì như không.”
Gẫm ra việc bởi Hoá-công,
100. cả nhà cảm tạ hết lòng kính tin.
Thảo ngay Trời giúp đất gìn;
tới đây kể sự tử sinh một hồi.