Đệ tứ cảnh - Thư uyển xuân quang 第四景－舒苑春光 • Cảnh đẹp thứ tư - Nắng xuân vườn Thư Quang

Lời dẫn: “Thư Quang viên: Trùng đài tứ nhiễu, vạn tử thiên hồng. Đương ư hoà noãn lương thần ỷ nỉ tân trang chi nùng diễm, chính tại điều phong phiến vật phân phi thuỵ khí chi giai văn. Hoa thụ tiên nghiên, càn khôn minh mị.” 舒光園：重臺四繞，萬紫千紅。當於和煖良晨旖旎新粧之濃豔，正在條風扇物芬菲瑞氣之佳聞。花樹鮮妍，乾坤明媚。 (Vườn Thư Quang: Bốn phía lâu đài, muôn hồng nghìn tía. Đang lúc ấm áp đẹp trời, lộng lẫy điểm trang yểu điệu, chính tại gió xuân mơn trớn, ngát thơm tràn toả ngất ngây. Hoa cỏ xinh tươi, đất trời quyến rũ.)

Vườn Thư Quang nằm ở bên trong kinh thành Huế. Đây cũng là một trong số các vườn ngự nổi tiếng của các vua triều Nguyễn. Sử sách nhà Nguyễn cho biết, vườn được xây dựng vào năm Minh Mạng thứ 17 (1836) ở vị trí phía bắc Hoàng Thành, phía nam sông Ngự Hà, thuộc phường Nhuận Ốc (nay thuộc phường Thuận Hoà). Sau khi xây dựng hoàn chỉnh, diện mạo của vườn rất tráng lệ. Chu vi vườn khoảng hơn một dặm (hơn 540m), tường bao quanh xây bằng gạch. Vườn có tất cả 6 cửa, mặt trước 3 cửa, 3 mặt còn lại mỗi mặt 1 cửa. Cửa chính giữa ở phía trước có biển đề “Nhật nguyệt quang minh”. Tại trung tâm vườn là lầu Thưởng Thắng, tầng dưới có biển đề “Tứ thời tận xuân”. Phía đông của lầu này là điện Phụng Phương, phía tây là đình Tiến Phương, phía nam là hiên Trừng Phương, phía bắc là hiên Hợp Phương. Chung quanh đào ao hồ và xây các cửa cống nước thông với Ngự Hà. Hai bờ hồ xây các bồn hoa. Bốn mặt hồ, chung quanh lầu Thưởng Thắng đều có bắc cầu nối qua. Cầu phía đông, phía tây thì cao, có mái ngói che bên trên. Cầu phía nam, phía bắc thì bằng nhưng có hệ thống điều khiển cơ động để tiện cho thuyền đi qua.

Do đây là khu vườn hướng về phía đông nên mới gọi là vườn Thư Quang. Sau khi vườn xây dựng xong, vua Minh Mạng đã mời thân mẫu là Thuận Thiên Cao hoàng hậu đến dạo chơi và có làm một bài thơ ghi lại việc này. Năm 1838, vua đã mời các tiến sĩ tân khoa vào đây dự yến, gọi là yến Thư Quang, rồi cho phép dạo vườn xem hoa. Năm 1843, khi làm tập thơ ngự chế vịnh 20 thắng cảnh đất thần kinh, vua Thiệu Trị đã xếp vườn Thư Quang vào thắng cảnh thứ tư. Bài thơ này đã được khắc vào biển đồng và treo tại vườn. Sau đó, vì thấy vị trí của vườn quá gần cung Khánh Ninh của vua Minh Mạng, vua Thiệu Trị đã cho tháo dỡ toàn bộ vật liệu để đem vào xây vườn Cơ Hạ trong Hoàng Thành. Từ đó, vườn Thư Quang bị bỏ phế.

[Thông tin 1 nguồn tham khảo đã được ẩn]