Phan Ngọc

Phan Ngọc (1925 - 26/8/2020) là một nhà ngôn ngữ học và nhà nghiên cứu văn hoá Việt Nam. Cụm công trình về văn hoá Việt Nam của ông gồm Văn hoá Việt Nam, cách tiếp cận mới (1994) và Tìm hiểu phong cách Nguyễn Du trong Truyện Kiều (1985) đã được Nhà nước Việt Nam tặng Giải thưởng Nhà nước năm 2000.

Phan Ngọc sinh tại Yên Thành, Nghệ An trong một gia đình có truyền thống Nho học. Ông chỉ có bằng chính thức là bằng tú tài thời Pháp thuộc, nhưng vốn kiến thức của ông chủ yếu là do tự học mà có. Trong cuộc chiến chống Pháp, ông tham gia chiến đấu trong biên chế của Sư đoàn 304, Quân đội Nhân dân Việt Nam. Từ 1952-1954, Phan Ngọc là Trưởng phòng Phiên dịch Bộ Giáo dục, từ 1954-1955 là Sĩ quan Ban Liên hiệp đình chiến. Từ 1955-1958 là phụ giảng tại trường Đại học Sư phạm Hà Nội, tổ trưởng Tổ Ngôn ngữ học, Văn học Trung Quốc, Lý luận văn học; nhân viên phiên dịch khoa Văn trường Đại học Tổng hợp Hà Nội. Từ 1980-1995 ông là chuyên viên cao cấp tại Viện nghiên cứu Đông Nam Á thuộc Viện Khoa học Xã hội Việt Nam. Phan Ngọc đã giảng dạy ở Pháp, New Zealand, Hồng Kông, Singapore và viết khoảng 200 bài nghiên cứu đăng báo và tạp chí.

Phan Ngọc là người biết nhiều ngoại ngữ. Ông từng dịch bộ Triết học Hegel từ tiếng Đức sang tiếng Việt để phục vụ Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ IV của Đảng Cộng sản Việt Nam. Ông dịch Thần thoại Hy Lạp từ nguyên bản tiếng Hy Lạp; Spartacus từ nguyên bản tiếng Ý; Chiến tranh và hoà bình từ nguyên bản tiếng Nga; Sử ký Tư Mã Thiên, thơ Đỗ Phủ... từ nguyên bản tiếng Hán; Shakespeare từ nguyên bản tiếng Anh.

Dịch phẩm:
- Chuyện làng nho (1961)
- Tuyển tập kịch Sêch-xpia (Shakespeare, 1963, dịch chung)
- Sử ký Tư Mã Thiên (1964, ký tên Nhữ Thành, tái bản có bổ sung 1999)
- Trần trụi giữa bầy sói (1985, dịch cùng Xuân Oánh)
- David Copperfield (1985)
- Hàn Phi Tử (1990)
- Mỹ học (Hegel)

Biên soạn:
- Thần thoại Hy Lạp (1980, ký tên Nhữ Thành)
- Từ điển Anh-Việt (1994)

Nghiên cứu:
- Cách chữa lỗi chính tả cho học sinh (1980)
- Tiếp xúc ngôn ngữ ở Đông Nam Á (1983, cùng Phạm Đức Dương)
- Nội dung xã hội và mỹ học của tuồng đồ (1984, cùng Lê Ngọc Cầu)
- Tìm hiểu phong cách Nguyễn Du trong Truyện Kiều (1985)
- Đỗ Phủ, nhà thơ dân đen (1990)
- Mẹo giải nghĩa các từ Hán Việt (1991)
- Văn hoá Việt Nam và cách tiếp cận mới (1994)
- Văn học xét theo văn hoá học
- Cách giải thích văn học bằng ngôn ngữ học (1995)
- Đỗ Phủ, nhà thơ thánh với hơn một nghìn bài thơ (2001)

Phan Ngọc (1925 - 26/8/2020) là một nhà ngôn ngữ học và nhà nghiên cứu văn hoá Việt Nam. Cụm công trình về văn hoá Việt Nam của ông gồm Văn hoá Việt Nam, cách tiếp cận mới (1994) và Tìm hiểu phong cách Nguyễn Du trong Truyện Kiều (1985) đã được Nhà nước Việt Nam tặng Giải thưởng Nhà nước năm 2000.

Phan Ngọc sinh tại Yên Thành, Nghệ An trong một gia đình có truyền thống Nho học. Ông chỉ có bằng chính thức là bằng tú tài thời Pháp thuộc, nhưng vốn kiến thức của ông chủ yếu là do tự học mà có. Trong cuộc chiến chống Pháp, ông tham gia chiến đấu trong biên chế của Sư đoàn 304, Quân đội Nhân dân Việt Nam. Từ 1952-1954, Phan Ngọc là Trưởng phòng Phiên dịch Bộ Giáo dục, từ 1954-1955 là Sĩ quan Ban Liên hiệp đình chiến. Từ 1955-1958 là phụ giảng tại trường Đại học Sư phạm Hà Nội, tổ…