花山兵馬(進退格)

峻璧崚嶒萬仞高,
千秋遺跡說黃巢。
不緣掄選拘衡尺,
安有紛華動甲袍。
金統是非當史筆,
石圖疑信認林梢。
悠悠往事憑誰會,
山自無言風自號。

 

Hoa Sơn binh mã (Tiến thoái cách)

Tuấn bích lăng tằng vạn nhận cao,
Thiên thu di tích thuyết Hoàng Sào.
Bất duyên luân tuyển câu hành xích,
An hữu phân Hoa động giáp bào.
Kim Thống thị phi đương sử bút,
Thạch đồ nghi tín nhận lâm sao.
Du du vãng sự bằng thuỳ hội,
Sơn tự vô ngôn phong tự hào.

 

Dịch nghĩa

Vách núi chót vót cao vạn nhận,
Di tích ngàn năm, kể chuyện Hoàng Sào.
Nếu không vì việc đi thi, bị lựa chọn khắt khe,
Thì sao lại có việc rối loạn Hoa Hạ, động áo giáp bào.
Triều đại Kim Thống đúng sai, đã có sử bút phán xét,
Bức tranh đá nửa tin nửa ngờ, nhận ra qua ngọn cây rừng.
Chuyện cũ đã qua lâu rồi, biết hỏi ai cho rõ được,
Núi vẫn lặng im, chỉ có gió thét gào.


Nguyên dẫn: “Sơ bát nhật hành để Minh Ninh giang đăng chu. Thứ nhật thiết tế giang thần, thuận thuỷ tiến phát, quá Qua thôn đường sổ lý, hữu ngạn Hoa Sơn thạch bích tủng tiễu, xích sắc như đan, ẩn nhiên hữu nhân mã kỳ kiếm chi trạng. Tương truyền Hoàng Sào chiến trận hiện hình ư thử.” 初八日行抵明寧江登舟,次日設祭江神順水進發。過瓜村塘數里,右岸花山石璧聳峭,赤色如丹,隱然有人馬旗劍之狀。相傳黃巢戰陣現形於此。 (Ngày mồng 8, sứ bộ đến sông Minh Ninh, xuống thuyền, làm lễ tế thần sông, rồi xuôi. Thuyền đi quá đê thôn thấy bên hữu ngạn có núi Hoa Sơn, vách cao chót vót, sắc đỏ như son, thấp thoáng có hình người ngựa, cờ gươm. Tương truyền, trận chiến của Hoàng Sào hiện hình tại đây.)

Núi Hoa Sơn nằm ở cửa sông Minh Giang, phía tây huyện Ninh Minh, nay thuộc thị trấn Sùng Tả, tỉnh Quảng Tây. Hai bờ sông này có nhiều núi có bích hoạ, như Hoa Sơn, Châu Sơn, Cao Sơn, Long Giáp..., diện tích tranh rất lớn, thường có hình người, voi, ngựa... có kiếm kích, màu đỏ rực rỡ, rất sinh động. Theo các nhà nghiên cứu, loại bích hoạ này hiếm thấy trên đất Trung Hoa, là di tích văn hoá cổ rất có giá trị.

[Thông tin 1 nguồn tham khảo đã được ẩn]