May sao hoàng chủng[1] trổ ra mày.
Muôn tía nghìn hồng nhượng bậc thầy
Sẵn chất vàng mười chi lọ nhuộm,
Thấy ai trắng nhất chẳng hề say[2].
Trước mồ liệt nữ chung hồn phách,
Trên bảng khôi nguyên trổ mặt mày.
Ai hỡi! Tìm xuân này sẽ bảo:
Xuân thay, bản sắc chẳng hề thay.


Cô Ấu Triệu tức nữ chí sĩ Lê Thị Đàn, hoạt động trong phong trào Duy Tân và Đông Du, bị giặc Pháp bắt giam, treo cổ tự tử trong ngục năm 1910. Phan Bội Châu lập miếu thờ bà ở Huế năm 1927. Trước nhà bia thờ Ấu Triệu, ông trồng một cây hoàng mai làm cảnh. Bài này làm năm 1937.


Chú thích:
[1]
Giống cây trổ sắc (hoa) vàng, ngụ ý nói giống da vàng.
[2]
Không ham hố sắc trắng kẻ khác, nghĩa bóng là không say (vì mê thích hoặc vì ngã lòng) trước bọn người da trắng.


[Thông tin 1 nguồn tham khảo đã được ẩn]