Paul Celan

Paul Celan (1920-1970) sinh tại Romania dưới tên Paul Antschel trong một gia đình gốc Do Thái nói tiếng Đức. Cả bố lẫn mẹ của ông đều chết trong trại tập trung của Đức Quốc Xã. Celan cũng bị bắt nhưng may mắn còn sống sót. Sau Đệ Nhị Thế Chiến, ông trôi giạt qua nhiều quốc gia khác nhau ở châu Âu để chạy trốn chủ nghĩa cộng sản, cuối cùng nơi ông sống lâu nhất là Paris (và có quốc tịch Pháp). Celan sống chủ yếu bằng nghề dịch thuật và sau đó, giảng viên tiếng Đức và văn học Đức tại trường Sư phạm. Ngày 20 tháng Tư 1970, sau một thời gian dài bị trầm cảm, ông nhảy xuống sông Seine tự tử.

Celan là một người đa ngôn ngữ. Ngoài tiếng Đức vốn là tiếng mẹ đẻ, Celan thông thạo 8 thứ tiếng (tiếng Romania, Bồ Đào Nha, Tây Ban Nha, Pháp, Ý, Nga, Hebrew và Anh). Mặc dù sống ở Pháp và mặc dù biết nhiều thứ tiếng như vậy, Celan vẫn chọn tiếng Đức làm ngôn ngữ chính khi sáng tác. Theo nhiều nhà phê bình, đó là một bi kịch thầm kín của ông. Tiếng Đức là ngôn ngữ ông được mẹ ông dạy từ thuở sơ sinh nhưng tiếng Đức cũng lại là ngôn ngữ của những kẻ đã giết chết cha mẹ ông cũng như hàng triệu người Do Thái khác trong thời đệ nhị thế chiến. Thứ tiếng Đức mà Celan sử dụng là một thứ tiếng Đức khá đặc biệt, không giống hẳn tiếng Đức được sử dụng tại Đức. Đó là thứ tiếng Đức được làm mới để diễn tả những điều bất khả diễn tả. Nó ngắn, sắc, đầy màu sắc siêu thực, bị ảnh hưởng của cả văn hoá Do Thái lẫn kinh nghiệm Holocaust. Jacques Derrida gọi từ ngữ trong thơ Celan là thứ “từ ngữ bị cắt bao qui đầu” (circumcised word). Một cách nói hình ảnh và ấn tượng. Nhiều người cho Celan là nhà thơ Đức vĩ đại nhất trong nửa sau thế kỷ 20.

Paul Celan (1920-1970) sinh tại Romania dưới tên Paul Antschel trong một gia đình gốc Do Thái nói tiếng Đức. Cả bố lẫn mẹ của ông đều chết trong trại tập trung của Đức Quốc Xã. Celan cũng bị bắt nhưng may mắn còn sống sót. Sau Đệ Nhị Thế Chiến, ông trôi giạt qua nhiều quốc gia khác nhau ở châu Âu để chạy trốn chủ nghĩa cộng sản, cuối cùng nơi ông sống lâu nhất là Paris (và có quốc tịch Pháp). Celan sống chủ yếu bằng nghề dịch thuật và sau đó, giảng viên tiếng Đức và văn học Đức tại trường Sư phạm. Ngày 20 tháng Tư 1970, sau một thời gian dài bị trầm cảm, ông nhảy xuống sông Seine tự tử.

Celan là một người đa ngôn ngữ. Ngoài tiếng Đức vốn là tiếng mẹ đẻ, Celan thông thạo 8 thứ tiếng (tiếng Romania, Bồ Đào Nha, Tây Ban Nha, Pháp, Ý, Nga, Hebrew và Anh). Mặc dù sống ở Pháp và mặc dù biết nhiều…