Thơ đọc nhiều nhất
Thơ thích nhất
Thơ mới nhất
Tác giả cùng thời kỳ
Dịch giả nhiều bài nhất
Tạo ngày 01/07/2005 22:57 bởi
Vanachi, đã sửa 2 lần, lần cuối ngày 21/04/2006 10:03 bởi
Vanachi Nguyễn Phi Khanh 阮飛卿 (1355?-1428) vốn tên là Nguyễn Ứng Long 阮應龍, hiệu Nhị Khê 蕊溪, đến đầu đời Hồ (khoảng năm 1401) đổi tên là Nguyễn Phi Khanh, sinh khoảng năm 1355 (?) tại Nhị Khê, huyện Thượng Phúc, phủ Quốc Oai, trấn Sơn Nam Thượng. Tổ tiên xa đời của ông vốn ở xã Chi Ngại huyện Phượng Nhãn trấn Kinh Bắc.
Nguyễn Phi Khanh là thân sinh của vị anh hùng dân tộc Nguyễn Trãi. Thời trẻ, Phi Khanh từng ở nhà quan Tư đồ Trần Nguyên Đán ở kinh đô Thăng Long để dạy con gái quan tư đồ là Trần Thị Thái, về sau Trần Thị Thái yêu Nguyễn Phi Khanh. Đến khi Thái có mang, Phi Khanh sợ tội bỏ trốn. Ngày Thái sinh đẻ, Trần Nguyên Đán hỏi Phi Khanh ở đâu? Người nhà kể rõ sự tình. Trần Nguyên Đán nói: “Vận nước (tức vận mệnh nhà Trần) ngắn rồi. Biết đâu, đấy không phải là trời xui ra như thế. Chưa chắc đã không phải phúc may cho nhà ta.” Ông cho tìm Phi Khanh về và bảo rằng: “Người xưa cũng đã có việc như thế. Chắc anh đã biết việc Văn Quân - Tương Như. Nếu anh làm được như Tương Như, lưu danh đến đời sau, thì ấy là nguyện vọng của ta.” Phi Khanh cảm ơn và ra sức học tập. Năm 1374, ông thi đậu tiến sĩ. Thượng hoàng Trần Nghệ Tông cho Nguyễn Phi Khanh là con nhà thường dân mà lấy vợ thuộc dòng họ nhà vua là phi lễ nên không bổ dụng làm quan.
Đến triều Hồ, Nguyễn Phi Khanh mới được bổ dụng. Tháng 1-1402, ông được cử làm Học sĩ Viện Hàn lâm. Sau đó lần lượt được thăng lên Thông chương đại phu; Đại lý Tự khanh kiêm Trung thư thị lang; Thái tử tả tán Thiện đại phu, Tư nghiệp trường Quốc tử giám...
Năm 1407, quân Minh sang xâm lược nước ta. Nguyễn Phi Khanh bị giặc bắt đưa về Kim Lăng. Các con của Nguyễn Phi Khanh là Nguyễn Trãi, Nguyễn Phi Hùng, định cùng theo sang Kim Lăng để phụng dưỡng cha cho trọn chữ hiếu. Nhưng đến biên giới thì Nguyễn Phi Khanh khuyên Nguyễn Trãi hãy trở về tìm cách rửa thẹn cho nước, phục thù cho cha, như thế mới chính là đại hiếu. Nguyễn Trãi đã thực hiện xuất sắc lời dặn này của cha. Theo gia phả họ Nguyễn Nhị Khê thì Nguyễn Phi Khanh chết tại Trung Quốc năm 73 tuổi, như vậy là vào khoảng năm 1428 (?).
Tác phẩm: Nhị Khê thi tập (đã mất), Nguyễn Phi Khanh thi văn (gồm các bài thơ và hai bài văn của Nguyễn Phi Khanh do Dương Bá Cung sưu tập, in trong bộ Ức Trai di tập).
Nguyễn Phi Khanh 阮飛卿 (1355?-1428) vốn tên là Nguyễn Ứng Long 阮應龍, hiệu Nhị Khê 蕊溪, đến đầu đời Hồ (khoảng năm 1401) đổi tên là Nguyễn Phi Khanh, sinh khoảng năm 1355 (?) tại Nhị Khê, huyện Thượng Phúc, phủ Quốc Oai, trấn Sơn Nam Thượng. Tổ tiên xa đời của ông vốn ở xã Chi Ngại huyện Phượng Nhãn trấn Kinh Bắc.
Nguyễn Phi Khanh là thân sinh của vị anh hùng dân tộc Nguyễn Trãi. Thời trẻ, Phi Khanh từng ở nhà quan Tư đồ Trần Nguyên Đán ở kinh đô Thăng Long để dạy con gái quan tư đồ là Trần Thị Thái, về sau Trần Thị Thái yêu Nguyễn Phi Khanh. Đến khi Thái có mang, Phi Khanh sợ tội bỏ trốn. Ngày Thái sinh đẻ, Trần Nguyên Đán hỏi Phi Khanh ở đâu? Người nhà kể rõ sự tình. Trần Nguyên Đán nói: “Vận nước (tức vận mệnh nhà Trần) ngắn rồi. Biết đâu, đấy không phải là trời xui ra như thế. Chưa chắc đã…
- Bạc Nguyễn gia lăng
- Bệnh trung hoài Hồng Châu kiểm chính Nguyễn Hán Anh “Thu dạ” vận
- Bồi Băng Hồ tướng công du xuân giang (Tam xuân mị yên cảnh)
- Bồi Băng Hồ tướng công du xuân giang (Tiên vân tình nhật tuyết hoa thiên)
- Chu trung ngẫu thành
- Cổ Sơn Phạm công thị dĩ tiểu phố thi, thả đạo chư công tận dĩ canh hoạ, dư nhân mộ kỳ trần trung nhi hữu nhàn thích chi thú, y vận phú nhất luật
- Cửu nguyệt Băng Hồ tướng công tịch thượng
- Cửu nguyệt thôn cư độc chước
- Diệp mã nhi phú
- Du Côn Sơn
- Du Phật Tích sơn đối giang ngẫu tác
- Dụng Trịnh Sinh lưu biệt vận dĩ biệt chi
- Dữ Chương Giang đồng niên Trương thái học
- Đề Huyền Thiên tự
- Đề Tiên Du tự
- Đông Ngàn xuân mộng
- Gia viên lạc
- Giang hành thứ Hồng Châu kiểm chính vận
- Giang thôn xuân cảnh
- Giáp Tý hạ hạn, hữu sắc chư lộ đảo vũ, vị đảo nhi tiên vũ
- Hạ kinh triệu doãn Nguyễn Công vi Vân Đồn kinh lược sứ
- Hạ Tống, Lê, Đỗ tam ngự sử
- Hạ trung thư thị lang
- Hỉ học sĩ Trần Nhược Hư tự Nghệ An chí
- Hoạ Chu hàn lâm “Vị ương tảo triều”
- Hoá thành thần chung
- Hoàng giang dạ vũ
- Hồng Châu kiểm chính dĩ dư vận tác thuật hoài thi, kiến phục dụng kỳ vận dĩ tặng kỳ 1
- Hồng Châu kiểm chính dĩ dư vận tác thuật hoài thi, kiến phục dụng kỳ vận dĩ tặng kỳ 2
- Hồng Châu phúc tiền vận, phục ký đáp chi
- Khách lộ
- Khách xá
- Mộ thu, tịch thượng dụng Nghiêm Thương lương vận
- Ngẫu tác
- Nguyên nhật thướng Băng Hồ tướng công
- Phụng canh Băng Hồ tướng công ký tặng Đỗ Trung Cao vận
- Phụng chiếu Trường An đạo trung tác
- Quan vi kỳ
- Sơn thôn cảm hứng
- Sơn trung
- Tạ Băng Hồ tướng công tứ mã
- Tam nguyệt sơ nhất nhật hiểu khởi
- Tặng Đông Triều Phạm tiên sinh
- Tẩu dĩ đa sự, vị tức bồi Côn Sơn du, cảm niệm chi thâm, nhân thành bát cú luật nhị thủ, nhất dĩ tụng miếu đường chi hạ nhi hữu nhàn thích chi thú, nhất dĩ tả hung hoài chi tố nhi bá ca vịnh chi thanh, nhân lục trình Thanh Hư động chủ kỳ 1
- Tẩu dĩ đa sự, vị tức bồi Côn Sơn du, cảm niệm chi thâm, nhân thành bát cú luật nhị thủ, nhất dĩ tụng miếu đường chi hạ nhi hữu nhàn thích chi thú, nhất dĩ tả hung hoài chi tố nhi bá ca vịnh chi thanh, nhân lục trình Thanh Hư động chủ kỳ 2
- Thanh Hư động ký
- Thành trung hữu cảm ký trình đồng chí
- Thao giang quận xá
- Thiên Thánh Hữu Quốc tự tảo khởi
- Thiên Trường chu trung kỳ 1
- Thiên Trường chu trung kỳ 2
- Thiên Trường thí hậu hữu cảm
- Thôn cư (Sổ chuyên thư thất yểm bồng cao)
- Thôn cư (Tùng quân tam kính tại)
- Thôn cư cảm sự ký trình Băng Hồ tướng công
- Thôn gia thú
- Thu dạ
- Thu dạ lưu biệt Hồng Châu kiểm chính
- Thu dạ tảo khởi ký Hồng Châu kiểm chính
- Thù Đạo Khê thái học “Xuân hàn” vận
- Thu nhật hiểu khởi hữu cảm
- Thu nhật khiển hứng
- Thu thành vãn vọng
- Thu trung bệnh
- Thướng Hồ thừa chỉ Tông Thốc
- Tị khấu sơn trung
- Tống hành nhân Đỗ Tòng Chu
- Tống kinh sư doãn Nguyễn công vi Hành doanh chiêu thảo sứ
- Tống thái học sinh Nguyễn Hán Anh quy Hồng Châu
- Tống thái trung đại phu Lê Dung Trai bắc hành
- Tống Trung sứ Vũ Thích Chi
- Trùng du xuân giang hữu cảm
- Trung thu cảm sự
- Trung thu ngoạn nguyệt hữu hoài
- Trừ dạ dụng Đỗ lão vận, chư quân tịch thượng đồng tác
- Tuyên chiếu bãi biệt vận phó Nguyễn Viêm
- Tự Thiên Trường phủ phiêu quá hải khẩu ngộ phong
- Xuân hàn
- Xương Phù nguyên niên đông, dư tự Nhị Khê ngụ vu thành nam khách xá, cảm kim niệm tích, nhân thành nhập cú, phụng giản tư hình đại phu Đỗ Công, kiêm giản chư đồng chí
- Bạc Nguyễn gia lăng
- Bệnh trung hoài Hồng Châu kiểm chính Nguyễn Hán Anh “Thu dạ” vận
- Bồi Băng Hồ tướng công du xuân giang (Tam xuân mị yên cảnh)
- Bồi Băng Hồ tướng công du xuân giang (Tiên vân tình nhật tuyết hoa thiên)
- Chu trung ngẫu thành
- Cổ Sơn Phạm công thị dĩ tiểu phố thi, thả đạo chư công tận dĩ canh hoạ, dư nhân mộ kỳ trần trung nhi hữu nhàn thích chi thú, y vận phú nhất luật
- Cửu nguyệt Băng Hồ tướng công tịch thượng
- Cửu nguyệt thôn cư độc chước
- Diệp mã nhi phú
- Du Côn Sơn
- Du Phật Tích sơn đối giang ngẫu tác
- Dụng Trịnh Sinh lưu biệt vận dĩ biệt chi
- Dữ Chương Giang đồng niên Trương thái học
- Đề Huyền Thiên tự
- Đề Tiên Du tự
- Đông Ngàn xuân mộng
- Gia viên lạc
- Giang hành thứ Hồng Châu kiểm chính vận
- Giang thôn xuân cảnh
- Giáp Tý hạ hạn, hữu sắc chư lộ đảo vũ, vị đảo nhi tiên vũ
- Hạ kinh triệu doãn Nguyễn Công vi Vân Đồn kinh lược sứ
- Hạ Tống, Lê, Đỗ tam ngự sử
- Hạ trung thư thị lang
- Hỉ học sĩ Trần Nhược Hư tự Nghệ An chí
- Hoạ Chu hàn lâm “Vị ương tảo triều”
- Hoá thành thần chung
- Hoàng giang dạ vũ
- Hồng Châu kiểm chính dĩ dư vận tác thuật hoài thi, kiến phục dụng kỳ vận dĩ tặng kỳ 1
- Hồng Châu kiểm chính dĩ dư vận tác thuật hoài thi, kiến phục dụng kỳ vận dĩ tặng kỳ 2
- Hồng Châu phúc tiền vận, phục ký đáp chi
- Khách lộ
- Khách xá
- Mộ thu, tịch thượng dụng Nghiêm Thương lương vận
- Ngẫu tác
- Nguyên nhật thướng Băng Hồ tướng công
- Phụng canh Băng Hồ tướng công ký tặng Đỗ Trung Cao vận
- Phụng chiếu Trường An đạo trung tác
- Quan vi kỳ
- Sơn thôn cảm hứng
- Sơn trung
- Tạ Băng Hồ tướng công tứ mã
- Tam nguyệt sơ nhất nhật hiểu khởi
- Tặng Đông Triều Phạm tiên sinh
- Tẩu dĩ đa sự, vị tức bồi Côn Sơn du, cảm niệm chi thâm, nhân thành bát cú luật nhị thủ, nhất dĩ tụng miếu đường chi hạ nhi hữu nhàn thích chi thú, nhất dĩ tả hung hoài chi tố nhi bá ca vịnh chi thanh, nhân lục trình Thanh Hư động chủ kỳ 1
- Tẩu dĩ đa sự, vị tức bồi Côn Sơn du, cảm niệm chi thâm, nhân thành bát cú luật nhị thủ, nhất dĩ tụng miếu đường chi hạ nhi hữu nhàn thích chi thú, nhất dĩ tả hung hoài chi tố nhi bá ca vịnh chi thanh, nhân lục trình Thanh Hư động chủ kỳ 2
- Thanh Hư động ký
- Thành trung hữu cảm ký trình đồng chí
- Thao giang quận xá
- Thiên Thánh Hữu Quốc tự tảo khởi
- Thiên Trường chu trung kỳ 1
- Thiên Trường chu trung kỳ 2
- Thiên Trường thí hậu hữu cảm
- Thôn cư (Sổ chuyên thư thất yểm bồng cao)
- Thôn cư (Tùng quân tam kính tại)
- Thôn cư cảm sự ký trình Băng Hồ tướng công
- Thôn gia thú
- Thu dạ
- Thu dạ lưu biệt Hồng Châu kiểm chính
- Thu dạ tảo khởi ký Hồng Châu kiểm chính
- Thù Đạo Khê thái học “Xuân hàn” vận
- Thu nhật hiểu khởi hữu cảm
- Thu nhật khiển hứng
- Thu thành vãn vọng
- Thu trung bệnh
- Thướng Hồ thừa chỉ Tông Thốc
- Tị khấu sơn trung
- Tống hành nhân Đỗ Tòng Chu
- Tống kinh sư doãn Nguyễn công vi Hành doanh chiêu thảo sứ
- Tống thái học sinh Nguyễn Hán Anh quy Hồng Châu
- Tống thái trung đại phu Lê Dung Trai bắc hành
- Tống Trung sứ Vũ Thích Chi
- Trùng du xuân giang hữu cảm
- Trung thu cảm sự
- Trung thu ngoạn nguyệt hữu hoài
- Trừ dạ dụng Đỗ lão vận, chư quân tịch thượng đồng tác
- Tuyên chiếu bãi biệt vận phó Nguyễn Viêm
- Tự Thiên Trường phủ phiêu quá hải khẩu ngộ phong
- Xuân hàn
- Xương Phù nguyên niên đông, dư tự Nhị Khê ngụ vu thành nam khách xá, cảm kim niệm tích, nhân thành nhập cú, phụng giản tư hình đại phu Đỗ Công, kiêm giản chư đồng chí
- Khách xá