Đăng Hương Tích tự 登香積寺 • Lên chùa Hương Tích

Ngày rỗi lên chơi chốn thượng phương
Mùi thơm trong nước vẫn như thường
Am xanh ý vị đầy không sắc
Đá trắng nhân duyên sẵn lửa hương
Rừng suối sớm hôm nhiều vẻ thú
Bể trời xanh biếc một màu gương
Lên chơi cũng muốn xem cho biết
Mai xế thông reo buổi tịch dương

Thơ văn Nguyễn Nghiễm hiện giờ vẫn là vấn đề khá nan giải cho các nhà nghiên cứu tìm hiểu. Một phần vì do thất lạc bởi chiến tranh, bởi thiên tai, một phần vì Đại thi hào Nguyễn Du con ông quá nổi tiếng, khiến giới nghiên cứu chỉ tập trung vào Tố Như!
Nhưng, theo tôi được biết thì thơ Nguyễn Nghiễm tản mác ở các nơi cũng tương đối (ví như: ở miếu Quan công-Hội An, có 2 bài thơ Nguyễn Nghiễm là "Sư để Hội An phố, đề Quan phu tử miếu" và "Quan phu tử miếu tán"). Ở Hoàng Việt thi tuyển, Bùi Huy Bích còn tuyển chọn 1 bài thơ Nguyễn Nghiễm nữa (tôi chưa tìm hiểu được), kính mong các bác nào biết thì đăng bài này cho anh em thưởng ngoạn!

Bài còn lại của Nguyễn Nghiễm trong Hoàng Việt thi tuyển là 遊  壺  公  洞 "Du Hồ Công động" (永  鹿  縣  春  臺  山 Vĩnh Lộc huyện, Xuân Đài sơn), làm theo thể thất ngôn bát cú. Bác nào biết nguyên tác và bản dịch của bài này thì xin đăng lên cho anh em chiêm ngưỡng ạ!

Theo tôi, bài "Đăng Hương Tích tự" là bài thơ Nguyễn Nghiễm viết về chùa Hương-Hà Tây. Nguyên nhân: những nơi Tĩnh Đô vương Trịnh Sâm đặt chân đến và đề thơ như Vĩnh Lộc, Thanh Hoá; Hoa Lư-Ninh Bình; Hương Tích "Nam thiên đệ nhất động" ở Hà Tây....đều có những nhân vật cấp cao của triều đình tháp tùng, trong đó có Nguyễn Nghiễm. Cùng lúc với chúa Trịnh Sâm đề thơ, thì các cận thần của chúa- những bậc kì tài về học thuật và văn thơ cũng thỉnh thoảng lại đề thơ hoạ theo!
Bởi vậy, thiển ý của tôi là bài thơ trên viết về chùa Hương Hà Tây (Nhân vật Trang tiên-công chúa Diệu Thiện, con gái út của Sở Trang Vương tu tập ở chùa Hương thì truyền thuyết ở 2 chùa hương là Hà Tây và Hà Tĩnh đều giống nhau. Xin xem: http://www.cinet.gov.vn/u.../ditich/chuaHuongtich.htm

Nhàn hạ leo lên ở thượng phương
Như xưa vốc nước thấy mùi hương
Sắc không ý vị ngoài xanh núi
Hương lửa nhân duyên đá trắng tường
Vui thú sớm chiều bên núi suối
Ngắm trời biêng biếc giữa trùng dương
Muốn chơi cho hết Trang Tiên cảnh
Mai bóng thông reo chiều lại buông.

Nhàn rỗi lên chơi chùa Phật cao,
Như xưa vốc nước thoảng hương ngào,
Non xanh ý vị đầy không sắc,
Đá trắng nhân duyên hương lửa trao.
Hôm sớm suối rừng cùng hưởng thú,
Màu xanh sắc biếc bể trời bao (la),
Trang Tiên thú muốn xem cho biết,
Mai xế thông reo chiều biết rồi.