Thơ » Việt Nam » Hậu Lê, Mạc, Trịnh-Nguyễn » Nguyễn Bỉnh Khiêm » Bạch Vân am thi tập
Đăng bởi Vanachi vào 16/07/2007 21:50
逆賊猖狂犯帝京，
主懮臣辱重傷情。
徯蘇久鬱蒼生望，
吊伐誰興時雨兵。
四海依歸民戴舊，
九天招謁日重明。
古來仁者胥無敵，
何必區區事戰爭。
Nghịch tặc xương cuồng phạm đế kinh,
Chủ ưu thần nhục trọng thương tình.
Hề tô cửu uất thương sinh vọng,
Điếu phạt thuỳ hưng thời vũ binh.
Tứ hải y quy dân đới cựu,
Cửu thiên chiêu yết nhật trùng minh.
Cổ lai, nhân giả tư vô địch,
Hà tất khu khu sự chiến tranh.
Giặc giã hoành hành ngang ngược phạm cả vào kinh đô,
Chúa lo tôi nhục đáng thương tình xiết bao.
Chờ người đến cứu sống lòng mong đợi của dân chúng đến từ lâu,
Thương dân đánh kẻ có tội, ai dấy quân như trận mưa gặp thời.
Bốn biển theo về, nhân dân đội ơn đã lâu,
Trời cao nêu tỏ, vầng nhật lại sáng như xưa.
Từ xưa đến nay người có nhân không ai địch nổi,
Việc gì phải khư khư theo đuổi chiến tranh.
Trang trong tổng số 1 trang (5 bài trả lời)
[1]
Gửi bởi Vanachi ngày 16/07/2007 21:50
Giặc giã tung hoành lấn đế kinh,
Vua tôi lo lắng xiết bao tình.
Mong mưa, chan chứa lòng dân vọng,
Trừ bạo, tưng bừng đạo nghĩa binh.
Bốn bể vui theo người đạo đức,
Khắp nơi lại thấy cảnh thanh bình.
Xưa nay nhân giả là vô địch,
Lọ phải khư khư thích chiến tranh.
Gửi bởi tôn tiền tử ngày 28/09/2015 06:37
Ra đời sau Nguyễn Trãi hơn một trăm năm, Nguyễn Bỉnh Khiêm đã kế thừa được những truyền thống văn học tốt đẹp của nhà yêu nước vĩ đại ấy, mặt khác lại phản ánh tâm trạng của cả một tầng lớp trí thức dân tộc phải sống trong buổi suy vi, loạn lạc của chế độ phong kiến.
Sống gần suốt thế kỉ thứ XVI (1491-1585). Đỗ trạng nguyên, học vấn uyên thâm, đức trọng, tài cao, có uy vọng lớn đối với cả một thời đại. Quán Trung Tân, am Bạch Vân, Bạch Vân quốc ngữ thi tập và Bạch Vân am thi tập... là những di sản tinh thần vô cùng cao đẹp của Trạng Trình để lại cho đất nước, quê hương. Ông được nhân dân thời bấy giờ coi như ông thầy của cả một thời đại và tôn là Tuyết Giang phu tử.
Thơ văn Nguyễn Bỉnh Khiêm còn lại trên dưới nghìn bài vừa bằng chữ Hán, vừa bằng chữ Nôm. Thơ ông hàm chứa tình yêu nước thương dân, thâm trầm tính triết lí. giàu giá trị tố cáo hiện thực lên án chiến tranh phi nghĩa và thói đời đen bạc.
Hữu cảm (Có cảm xúc) là bài thơ chữ Hán trong tập Bạch Vân am thi tập. Bài thơ xuất hiện trong lúc các phe phái phong kiến (Lê, Mạc, Trịnh, Nguyễn), đánh giết lẫn nhau để tranh giành quyền vị, gây ra bao cảnh đau thương chết chóc cho dân lành! Hữu cảm đã thể hiện một niềm ưu ái sâu nặng với đời và dân tộc.
Hai câu đầu giọng thơ đầy căm giận lên án lũ “nghịch tặc” đã hoành hành ngang ngược, xâm phạm vào cả kinh đó. Chiến tranh bùng nổ, nội chiến bùng nổ, đất nước bị rơi vào thảm hoạ, nhân dân ta tan tác điêu linh. Trước biến cố ấy nhà vua và triều đình trải qua thử thách nặng nề: “Chúa lo, thần nhục” là bi kịch của một triều đại phong kiến. Nhà thơ chia sẻ với họ, ông thốt lên: “Vua tôi lo lắng xiết bao tình!”
Bốn câu thơ trong phần thực và luận. Nguyễn Bỉnh Khiêm phe phán gay gắt chiến tranh phong kiến và biểu lộ tấm lòng thương yêu nhân dân. Ông đã đứng trên lập trường nhân dân. Vì sự sống và hạnh phúc của nhân dận mà lên án các tập đoàn phong kiến đã đánh nhau, giành giật nhau quyền vị.
Hai câu 3. 4 nói lên niềm mong đợi của dân trong cảnh loạn lạc. Họ cầu mong người đến cứu sổng. Từ câu cổ ngữ, mội văn liệu: “Hề ngã hậu, hậu lai kỳ tổ”, ông rút ngắn lại thành hai chữ “hề tổ”, để biểu dạt ý nguyện dân lành thời loạn lạc: “Chờ vua ta đến, vua ta đến sẽ cứu ta”. Nỗi chờ đợi của nhân dân không phải là ngày một ngày hai mà đã uất kết từ lâu lắm rồi. Nội chiến diễn ra triền miên trong nhiều thập kỷ của thế kỉ XVI. “Điếu phạt” nghĩa là dấy quân trừng phạt kẻ có tội. Đó là hành động chính nghĩa được nhân dân ta hưởng ứng, ca ngợi. Hành động “Điếu phạt” ấy tựa như trận mưa gặp thời. “Trận mưa gặp thời” làm cho cỏ cây tươi tốt, lòng người nở hoa, thời tiết mát mẻ. Dấy quân đánh kẻ có tội để cứu vãn “đế kinh”, để vãn hồi hoà bình. Nguyễn Bỉnh Khiêm đã vận dụng văn liệu cổ Trung Hoa để nói lên ý nguyện nhân dân buổi loạn lạc một cách hàm súc:
Hề tô cửu uất thương sinh vọngHai câu 5, 6 nói về lòng dân, tình dân. Cả một vùng rộng lớn, bốn biển, trời cao. Khắp cả nước, đông đảo nhân dân theo về, hướng về người đã cứu vớt họ, mang lại hạnh phúc hoà bình cho họ. “Nhật trùng minh” (trời lại sáng) là một hình ảnh mang ý nghĩa tượng trưng cho cảnh đất nước thanh bình. Câu thơ chữ Hán cũng như câu thơ dịch vang lên một giọng điệu rộn rịp, vui tươi:
Điếu phạt thuỳ hung thời vũ binh
(Mong mưa, chan chứa long dân vọng
Trừ bạo, tưng bừng đạo nghĩa binh)
Bốn bể vui theo người đạo đức,Điều đó cho ta thấy, Nguyễn Bỉnh Khiêm rất thương dận, thấu hiểu nỗi đau thương của nhân dân trong nội chiến bao nhiêu lại đồng cảm với lòng khát khao được sống yên vui, hạnh phúc trong hoà bình của họ bấy nhiêu! Có không ít bài thơ của Trạng Trình cho thấy ông đứng về phía nhân dân để lên án chiến tranh phi nghĩa. Cả đất nước là bãi chiến trường:
Khắp nơi lại thấy cảnh thanh bình
Khắp nơi chỗ nào cũng máu chảy thành sông, xương chất như núi.Niềm thương xót nhân dân điêu linh gắn liền với thái độ căm ghét những kẻ tham tàn, dã man đã gây ra nội chiến:
(Ngụ ý - thơ chữ Hán)
Rất đáng ghét việc can qua đầy dẫy nước mắt.Trở lại hai câu kết của bài thơ Hữu cảm, cái yêu cái ghét của nhà thơ được thể hiện trực tiếp. Ông ca ngợi và khẳng định: Nhân giả - người có nhân nghĩa, biết thương yêu nhân dân là vô địch. Câu thơ như một châm ngôn, như một chân lí được đúc kết: “Cổ lai, nhân giả tri vô địch!” Người có nhân là người chiến thắng vì được nhân dân đồng tình, ủng hộ. Câu thơ cuối bài như một lời trách móc, ám chỉ bọn vua chúa thời bấy giờ: “Việc gì phải khư khư theo đuổi chiến tranh”. Đằng sau câu thơ là tất cả thái độ căm ghét và khinh bỉ bọn người tranh giành quyền lực gây ra cảnh chém giết, núi xương sông máu, coi thường tính mạng và tài sản của nhân dân.
Nhân dân trốn chạy muốn tìm nơi an toàn
Khốn đốn trôi giạt, bồng bế nhau đi, thương thay không nơi yên thân
(Hữu cảm - thơ chữ Hán)
Gửi bởi PH@ ngày 01/12/2017 14:51
Nghịch tặc ngông cuồng phạm đế kinh
Vua lo thần nhục rất thương tình
Từ lâu chờ cứu muôn dân ngóng
Điếu phạt thuận thời ai dấy binh
Bốn bể theo về dân trọng cũ
Khắp trời hướng đến buổi bình minh
Xưa nay nhân đức đều vô địch
Sao cứ khư khư việc chiến chinh.
Gửi bởi Lương Trọng Nhàn ngày 11/06/2018 11:30
Đã sửa 2 lần, lần cuối bởi Lương Trọng Nhàn ngày 23/09/2019 05:47
Giặc giã hoành hành phạm đế kinh,
Chúa lo tôi nhục xiết bao tình.
Chờ người đến cứu dân mong đợi,
Đánh giặc gặp thời cần dấy binh.
Bốn biển theo về, dân nghĩa đội,
Trời cao nêu tỏ, sáng thanh bình.
Xưa nay nhân nghĩa ai bằng nổi,
Sao phải khư khư việc chiến chinh.
Gửi bởi Trương Việt Linh ngày 19/02/2022 20:33
Đã sửa 1 lần, lần cuối bởi Trương Việt Linh ngày 21/02/2022 08:49
Giặc giã ngang tàng phạm đế kinh,
Chúa lo, tôi nhục xót thương tình.
Mong mưa khao khát lòng dân đợi
Dẹp giặc trông chờ đạo nghĩa binh.
Đức cả thu về người bốn biển,
Thanh bình trở lại chốn nhân sinh.
Người nhân vô địch xưa nay thế,
Chinh chiến khăng khăng khéo luỵ mình?
Đăng nhập bằng Facebook