Xây nhà máy

Trường ca

Mảnh đất ấy, năm xưa giặc chiếm
Làm khu đai trắng, tắt hơi người.
Đồn giặc đêm đêm tuôn hoả pháo,
Rụng đầy mặt đất lửa ma trơi.

Có chăng, sau mỗi trận vây lùng,
Đất rạn đòn tra, rung tiếng thét.
Mùi máu người tanh mấy khúc sông,
Quạ giành thịt rữa bay đen nghẹt.

Giữa lúc quân mình đánh Điện Biên,
Tin vui phối hợp rộn trăm miền,
Nơi này du kích ra tay bẻ
Hàng loạt đồn thù gẫy một đêm.

Gạch đồn nậy lát sân phơi lúa,
Khói thổi cơm xanh những mái nhà.
Tay bầu quấn quít giao tay bí,
Đất tháo xiềng đai, đất nở hoa.

Điệu múa lời ca vang xóm cũ
Trăng suông sáng cả tối hôm rằm
Bến đò ai quạt thơm ngô nướng?
Mái mái chèo khua rối bóng trăng...

              *

Mùa xuân Tổ quốc ngày thêm mới,
Cuộc sống ngày thêm bước trưởng thành.
Nghe vang tiếng gọi: xây nhà máy!
Náo nức nghìn phương góp nhiệt tình.

Đất vội đứng lên làm gạch ngói,
Núi rừng cho gỗ đá về theo.
Cát vàng sỏi trắng ngoài sông biển
Xuôi chở vào đây sớm lại chiều.

Nơi đây đã có những bàn tay
Anh bộ đội chiếm đồi A1.
(Từ trong ruột đất vụt bay lên,
Cắm ngọn cờ sao cao chót vót.)

Nơi đây đã có những bàn tay
Chị du kích lăn vào diệt bốt.
(Tuổi xanh cỏ cắt bén tay liềm,
Kháng chiến đầu Tây dao chém ngọt.)

Có chị thợ hồ từng ngoáy cám
Trong nhà địa chủ, nát thời xuân.
Lều xiêu, mẹ ốm, không cơm cháo,
Đùa lúa sân người, cháy bỏng chân.

Có đồng chí công nhân
Cõng máy nghìn tôn lên Việt Bắc,
Mìn bẫy dưới chân, bom chặn đầu,
Sắt thép cứ đi vào bí mật.

Có bác thợ già, thuở trước
Chai tay dựng mãi những ngôi đình.
Hội làng, chiếu nhất đầy hương lý,
Dựa cột, đầu sai, phận bạch đinh.

Có người mẹ trẻ, hồi Tây chiếm,
Giặc giết hai con chết một ngày.
Hầm sâu, việc mật răng không hé,
Bụng chịu giầy đình giẫm truỵ thai.

Có anh Sáu Cần Thơ tập kết,
Tin quê Mỹ - Diệm mấy phen càn.
Đêm nghe tiếng sấm trời nam dội;
Ngỡ tiếng bom gầm, nhói ruột gan.

Có cả bác chuyên gia Trung Quốc,
Tóc phai nghìn dặm tuyết trường chinh.
Ngày ngày thiết kế, quên mưa nắng,
Đêm vẽ sơ đồ trắng mấy canh.

Có ca rẻo cao cùng giới tuyến,
Có nhiều Nam Định, lắm Sơn Tây.
Có cô gái mời trầu chạm ngõ,
Có chàng trai vừa thuộc đường cày...

              *

Khắp nơi đổ đến công trường,
Tất cả đêm ngày tấp nập.
Như đàn kiến đất dựng kho lương,
Như tố ong rừng gây bọng mật.

Tay lại chuyền tay,
Bước càng khít bước.
Lối trục, đường lăn đi đã thuộc,
Nền cao, cột lớn đứng hiên ngang.
Vữa nhảy vào quang, quang chạy lên giàn,
Tường bốn mặt hiện ra từng cửa sổ.
Thanh sắt lớn ai bê lên để đó?
Gạch tung cao như đám hội tung còn.
Những tối liên hoan, từng đợt cười giòn,
Bác thợ mộc đóng trò “Vân dại”,
Anh bộ đội độn ngực tròn, giả gái,
Tiễn chồng đi tập kết, bến Tiền Giang,
Anh Sáu, vai chồng, ca vọng cổ hoài lang.
Một buổi, đàn em nhỏ
Hội nhau trồng cây tươi,
Hố đào sâu, em hát,
Cây vững gốc, em cười.
Manh đất vui xây dựng
Bốn bề cây đâm chồi.

              *

Thế rồi, thấp thoáng nửa năm qua,
Trải mấy mưa mai, mấy nắng tà,
Mới hôm nào đó, đồn Tây vỡ,
Đã mọc hôm nay những mái nhà.

Cây đã xum xuê, tròn bóng mát,
Lá vàng líu ríu dạo quanh sân.
Nóc cao nhà máy đè mây trắng,
Tiện chốn chim trời tạm nghỉ chân.

Mặt sông lồng lộng, nước trôi xuôi,
Ống khói tuôn mây, nổi hiệu còi.
Nhà máy bắt tay vào sản xuất,
Lễ mừng mở giữa nắng xuân tươi.

Anh Sáu Cần Thơ lên nóc xưởng,
Cờ treo, sóng đỏ, gió reo nhanh.
Trông vời viền núi xa xanh,
Tưởng trông rõ mái nhà mình, phương Nam.
Tưởng chừng người vợ tao khang
Đương nhìn lên, thấy sao vàng, thấy anh.
Tưởng chừng những cuộc đấu tranh
Tại miền Nam đó, có mình, có ta...