Thái sinh đỗ Trạng nguyên và cưới con gái Thái sư

645. Thái sinh rong ruổi đường xa,
Vời trông trước mắt đã là Tràng An,
Tưng bừng phố dọc đường ngang,
Cung son rực rỡ điện vàng nguy nga
Chật đường sĩ tử gần xa,
650. Mưa xuân đã héo hoa trà mới tươi.
Tớ thầy tìm chốn nghỉ ngơi
Sáng sau chải chuốt ra chơi phố phường
Kinh đô gái đẹp dị thường,
Hoa thua màu thắm liễu nhường vẻ thanh
655. Vàng đeo ngọc giắt đầy mình,
Lụa điều sắc sáng, gấm xanh da trời.
Khi không cũng đắm được người,
Mắt đưa gươm bén miệng cười dao tâu.
Thái sinh dạo gót hồi lâu,
660. Không ai cắt cứa mà đau đớn lòng.
Phồn hoa trăm tía ngàn hồng,
Phút giây quên kẻ phòng không đợi chờ.
Guồng đời rối rít vòng tơ,
Nước men tráng lệ phai mờ thuỷ chung,
665. Thi hương thi hội vừa xong,
Thái sinh thực đã thoả lòng nam nhi.
Tên treo đầu bảng hai kỳ,
Tiếng tăm nổi dậy bốn bề đất kinh.
Tuần sau nhập điện thi đình,
670. Tài cao học rộng phúc lành duyên may.
Đầy thêm chữ tốt văn hay,
Chín lần lên chấm năm mây xuống bài.
Truyền loa kéo bảng cửa ngoài
Trạng nguyên là Thái Bá Giai ấp Trần.
675. Bỗng mà rực rỡ phong vân,
Thái sinh còn ngỡ mình nằm chiêm bao.
Vua ban dạ yến lầu cao,
Mũ hoa giải tía áo bào đai xanh
Tràng An mưa thuận gió lành
680. Vua cho chạy ngựa cấm thành xem hoa.
Ngẫm mình rạng vẻ tân khoa,
Cao vời lộc nước sáng loà ơn vua
Khi xưa áo vải anh đồ,
Ngựa hoa áo gấm bây giờ quan sang.
685. Trong triều khuyết chức Nghị lang
Vua liền chiếu xuống lúc chàng lai kinh,
Thang mây đều bước công danh,
Mải vui thành thị nhẹ tình gia hương.
Đua đòi kiểu cách quan trường,
690. Chọn nơi luồn cúi tìm đường giao du.
Mâm đào lý, chén tạc thù,
Đăng sơn buổi sớm dạ du canh trường
Bén mùi liễu ngõ hoa tường
Hà Mô lăng hạ, Tầm Dương giang đầu.
695. Chưa sang giàu đã sang giàu
Tuyệt nhiên quan trạng hết sầu hết thương.
Nhớ gì hai mái tóc sương,
Tao khang một chút phấn hương quê mùa.
Những ai ngày tưởng đêm mơ,
700. Lên lầu đợi cửa đợi chờ những ai?
Lòng người chóng đã đơn sai,
Má tơ ứa lệ, cửa sài bóng nghiêng.

Trăng già sao khéo vô duyên
Chân con nhạn lẻ buộc thêm chỉ điều
705. Có quan thừa tướng họ Ngưu,
Quyền cao chức trọng đầu triều vẻ vang,
Thái sư bậc nhất vẻ vang,
Hiếm hoi duy được một nàng gái tơ.
Đặt tên là Ngọc tiểu thơ
710. Ngọc còn đợi giá mối chờ tường đông
Thái sư lòng vẫn nhủ lòng,
Phi tài Thám, Bảng đừng hòng xe duyên.
Khoa này lại có Trạng nguyên,
Thái sư chắc dạ: “Rể hiền là đây”
715. Truyền cho sắm sửa chọn ngày,
Nem công chả phượng đặt bày yến diên.
Thiếp sang mời Thái Trạng nguyên,
Thiếp vừa nhận được, Trạng liền đi ngay.
Thâm nghiêm cổng chắc tường dày,
720. Vươn thân trúc thẳng, vươn mày liễu cong.
Lầu đãi nguyệt, gác nghênh phong
Đá mờ rêu nước hồ trong mây đào
Hạc vàng cất tiếng xôn xao,
Bâng khuâng Trạng ngỡ lạc vào Thiên Thai
725. Tháí sư đón cửa khách ngoài,
Cùng nhau nhẹ bước lên đài chu sa.
Xuân tàn rồi, hết mùa hoa
Chín mươi chín thống cẩm trà còn tươi.
Thái sư nhìn khách cả cười
730. Bấy lâu mời tỏ mặt người văn nhân,
Gọi là đôi chén tẩy trần
Muốn cùng quan Trạng kết thân lâu dài.

Sinh rằng: “Ngài dạy quá lời,
Dám đâu đũa mốc mà chòi mâm son
735. Người tiến chức, kẻ quyền môn,
Bao dung cho được vuông tròn là may”
Rằng: “Sao Trạng nhún mình thay,
Bây giờ chức nhỏ mai ngày quan cao,
Ơn vua có hẹp ai nào,
740. Đôi ta một trước một sau đó mà,
Ngày nay quan Trạng tân khoa
Đừng nên câu chấp mới là tình thân”
Nghe lời Thừa tướng ân cần
Thái sinh lòng mới mười phần ung dung
745. Bóng dương đã tắt lửa hồng.
Đài son này bóng chiều phong bốn bề,
Chuông chùa ràn rạn xa nghe,
Đinh nghinh tân chủ khách về song song,
Trong ngoài sáp tỏ đèn chong,
750. Cột cao kết lá mai vồng treo hoa
Mâm son đũa ngọc chén ngà,
Dinh quan Thừa tướng quả là thần tiên,
Kẻ hầu, đầy tớ, uy nghiêm,
Sính ca nhã nhạc nổi lên từng hồi.
755. Chia ngôi khách chủ cùng ngồi
Rượu dâng mùi quế trầm khơi màu huyền,
Bắt vào câu chuyện hàn huyên,
Văn chương khách nói, uy quyền chủ khoe.
Người nghiên bút, kẻ ngựa xe,
760. Mọi lời mọi đẹp, mọi bề mọi hay.

Ba tuần so rượu nửa say,
Thái sư ý mới giãi bày chuyện riêng:
“Từ ngày nội tướng quy tiên
Thực không biết chữ tục huyền ra sao,
765. Trời cho một gái má đào
Tiện đây để gọi ra chào Trạng Nguyên.”
Thị tỳ cúi dạ lời truyền,
Thoắt thôi đã thấy thuyền quyên bước vào,
Nghiêng đầu nàng mỉm miệng chào,
770. Thái sinh đáp lễ lòng xao xuyến lòng,
Người đâu phấn ngát son nồng,
Lụa tơ uyển chuyển xuyến vòng lung linh.
Chao ôi! Đôi mắt đa tình,
Cái môi mọng mọng, cái mình thon thon.
775. Rượu nồng, dê béo, gái non,
Trạng quên hết cả, Trạng còn nhớ chi.
Xem tình khứ nhãn lai my
Thái sư biết đích Trạng si mất rồi.
Truyền con rót chén rượu mời:
780. Chúc người chức trọng, chúc người quan cao.
Tay tiên rót chén rượu đào,
Đổ đi thì tiếc uống vào thì say.
Phòng hoa đã trổ gót hài,
Tiệc hoa đã có một người bạc đen.

785. Chủ rằng: “Đây chút thuyền quyên,
Ý ta muốn để kết duyên cùng người,
Trai tài gái sắc vừa đôi,
Nên chăng Trạng ngỏ một lời cho hay.”
Thái sinh lòng dạ ngất ngây,
790. Phần mê son phấn, phần say sang giàu.
Phần lo Thừa tướng quyền cao.
790. Từ hôn rồi biết thế nào mai đây.
Hay hèn người nắm trong tay,
Dày ra khôn nhẽ mà bay đường nào?
795. Vả chăng một bước sang giàu,
Dễ xin mà được, dễ cầu mà xong,
Thế là cha mẹ hết mong,
Thế là tình nghĩa vợ chồng ra tro.
Thái sinh làm bộ thẹn thò,
800. “Thưa rằng lòng trẻ dám ngờ duyên may.
Lượng trên hạ cố thân này?
Tình sâu nghĩa nặng ơn dày xiết bao.
Hồ tù được tắm trăng cao.
Ba sinh biết trả thế nào cho xong!”
805. Thái sư thấy Trạng bằng lòng,
Mừng thầm công việc đã xong mười phần.
Chọn ngày làm lễ thành thân,
Để cho hai đứa thanh xuân động phòng.
Chín cây bạch lạp toả hồng,
810. Trầm hương chín chiếc lư đồng khói xanh.
Hoa tươi chín chiếc ngân bình
Khép xong lục trúc buông mành lưu ly.
Hầu trong chín ả nữ tỳ,
Chín nghiêng đặt lược, chín quỳ dâng gương.
815. Lệnh truyền đệm trải màn buông,
Xong rồi chín ả tìm đường lui đi.
Ngọc nương môi mọng yên chi,
Áo xiêm tuần tự biệt ly thân ngà.
Cổ tay nõn tháo vòng ra,
820. Rút trâm tóc xổ màu da thêm hồng.
Đường cong, ôi! những dường cong.
Đến đong đưa, đến não nùng, đến hay,
Cao cao thôi lại dày dày,
Trắng trong màu tuyết tròn đầy gương nga.
825. Thái sinh rộn rực tình hoa,
Ối con bướm dại lân la nhuỵ đào.
Hoa xuân đêm mới nghẹn ngào,
Người đen bạc lại đắm vào phấn son.
Cành tơ nõn, búp xuân tròn,
830. Mày cong nét liễu, môi thon hình thuyền.
Khó khăn cũng thể lên tiên,
Xót xa cũng thể thuyền quyên gặp chồng,
Lụa đào xé lẻ như không.
Cái son mất mát cái hồng ngổn ngang.
835. Chúa xuân sao nỡ vội vàng,
Tình xuân gắn chặt cánh màn lan tiêu.
Chán chường gối lệch chăn xiêu,
Tay non rời rã, nét kiều châu chan.
Sáp chong vẫn tỏ hồng nhan,
840. Trầm hương vẫn tỏ từng làn khói xanh.
Ngọc nương thỏ thẻ lời oanh,
Trong câu e ấp có tình lả lơi.
Rằng: “Xin hỏi thật một lời,
Lọt trong hai cánh tay người đã ai?
845. Khỏi sao trăng gió tình trai,
Thiếu chi thiên hạ hoa nhài áo xanh.”

Nghe câu hỏi bất thình lình,
Thái sinh chợt nhớ đến tình tao khang.
Đêm nào mềm đá chảy vàng,
850. Đêm nào thánh thót cung đàn đuốc hoa,
Đêm nào ấp ngọc ôm ngà,
Đêm nào như thế, thế mà đêm nay
Xa nhau nào đã bao ngày,
Đã phai mờ đã đổi thay không ngờ.
855. Khi xưa gánh nặng ai chờ.
Qua cầu ai đợi bây giờ quên nhau.
Áo ai may chửa nhạt màu,
Liễu ai bẻ tặng qua cầu còn tươi.
Đã quên sao đã phụ rồi,
860. Cánh tay người ấy cho người đêm nay
Nhưng thôi giờ đến nước này,
Nhớ chi câu chuyện những ngày đã qua.
Im đi sự cửa sự nhà,
Liệu lời bướm nói cho hoa vừa lòng.
865. “Học trò Đổng Tử, Ôn Công
Hết đầu câu chuyện vợ chồng ra sao
Mà toan ướm mận thử đào
Lưu lang thực quả chưa vào thiên thai
Ngọc chưa giũa, đá chưa mài,
870. Nàng ơi! Trai vẫn là trai nguyên lành.”

Nàng rằng: “Đừng nói dối quanh.
Chắc là chàng đã gửi tình cùng ai.
Cứ lòng thiếp đoán không sai,
Cố hương hẳn đã có người tử sinh.”
875. Tân lang có tật giật mình,
Vội vàng bưng kín miệng bình cho yên
“Lòng trời tác hợp cho nên,
Xe tơ chóng vánh kết duyên lâu dài,
Song song gái sắc trai tài,
880. Ngờ nhau chi thế cho hoài đêm xuân.
Chưa hề quen một giai nhân,
Chưa hề chăn gối tay trần của ai.”
Đêm xuân ai bảo là dài,
Đã lùn bóng sáp, đã phai hương trầm
885. Má hồng là đá nam châm,
Tu mi là sắt để nằm cạnh nhau.
Bình cam lộ, ánh lưu cầu,
Trộn chung hai suối, một màu mây xanh.
Não người những nét đồng trinh
890. Thân tơ lả tả, lửa tình xiêu xiêu,
Dâng lên như nước thuỷ triều,
Hoa nuông ý bướm, bướm chiều tình hoa.
Sáp không ai nói nữa mà
Động phòng bỗng chốc chan hoà bóng đêm,
895. Tiếng xô chăn gối êm đềm
Nhỏ to hơi ngắn, giọng mềm lả lơi.
Vợ chồng như đũa có đôi.
Hai con người ấy không rời nhau ra,
Ban ngày uống rượu xem hoa,
900. Đêm đêm chong sáp để mà gối chăn.
Thái sư kén được văn nhân
Bắt chàng ở rể cho gần cha con.
Nuông chiều hai vợ chồng son,
Thái sinh thực đã vuông tròn giàu sang.
905. Đi lên ngọc, dẫm lên vàng,
Mặc toàn gấm vóc, ăn toàn cao lương.
Xé trăm vuông lụa khi buồn.
Đóng mười cỗ ngựa chật đường khi đi.
Quả tươi mong vãi biến thuỳ
910. Soi gương nước giếng, vẽ my tay chàng.