Được tin anh, lòng mừng khôn xiết
Trả lời anh, em viết thư này.
Trong màn con đã ngủ say,
Ngoài sân trăng giãi bóng cây la đà.

Nay em kể chuyện nhà anh rõ:
Mẹ bình yên, con nhỏ chịu chơi.
Em không công điểm kịp người,
Lứa tằm, lứa lợn mẹ nuôi vẫn đều.

Việc đoàn thể sớm chiều dẫu bận,
Việc gia đình em vẫn lo toan
Vụ chiêm chăm bón kỹ càng
Lúa đang vào mẩy, ngô đang phơi cờ.

Dạo tháng trước lợp nhà sửa ngõ,
Được bà con giúp đỡ ân cần.
Có chồng là một quân nhân,
Trẻ già vì nể, xa gần mến thương.

Anh lại được ở luôn quân ngũ,
Thực là điều vinh dự cho em.
Xóm làng ai nấy đều khen,
Khen anh đáng mặt thanh niên lúc này.

Mẹ thì bảo: “Chồng mày biết nghĩ,
Chẳng đa mang tình nghĩa riêng tây,
Vâng lời Bác dạy bấy nay,
Trung kia với nước, hiếu này với dân.

Chẳng học thói lần khân những kẻ
Sớm lại chiều hú hí vợ con.
Làm trai nghĩa vụ không tròn,
Thì con người ấy hỏi còn ra chi?”

Anh hăng hái mà đi tiền tuyến!
Đánh quân thù, lập chiến công cao
Cho dù xa cách bao lâu,
Việc nhà em gắng trước sau vẹn tròn.

Săn sóc mẹ chiều hôm ban sớm,
Dậy dỗ con khôn lớn nên người,
Tăng gia vườn ruộng tốt tuơi,
Tháng năm vượt mức, tháng mười bội thu.

Đã khăng khít sông chờ bến đợi,
Dám phôi pha vật đổi sao rời.
Anh yên lòng nhé! Anh ơi!
Em xin xứng đáng là người vợ anh.

Cứ theo thói thường tình nhi nữ
Ai chả mong đôi lứa đề huề.
Làm ăn, chợ búa, hội hè,
Công kia việc nọ đi về có nhau.

Tưởng những lúc qua cầu gánh nặng
Hỏi lòng nào lòng chẳng nhớ nhung!
“Vai mang khăn gói sang sông,
Tội trời thì chịu, theo chồng cứ theo”

Tưởng những lúc yêu chiều khăn gối,
Đêm thu dài, trời tối, mưa mau,
Nỉ non tâm sự cùng nhau,
Giờ đây xa vắng... lộng sao khỏi buồn?

Nhưng đất nước hiện đương có giặc,
Vang miền Nam tiếng thét diệt thù.
Nhẽ đâu nũng nịu sớm trưa!
Nhẽ đâu nhắm mắt làm ngơ cho đành!

Nhẽ đâu chỉ nặng tình chồng vợ?
Nhẽ đâu mà ăn ngủ điềm nhiên
Khi bom giặc Mỹ nổ rền,
Máy bay giặc Mỹ rú trên đầu mình?

Có quyết chí hy sinh chống Mỹ
Cứu nước nhà, bảo vệ xóm thôn,
Mới mong hạnh phúc vuông tròn,
Vợ chồng gần giũ, cha con quây quần.

Người thì đi tòng quân giết giặc,
Kẻ ở nhà sản xuất gấp đôi.
Khó khăn dù đến mấy mươi.
Cũng xin gánh vác thay người ra đi.

Xã ta vừa có kỳ tuyển lựa,
Thanh niên xin nhập ngũ thật đông.
Phong trào tình nguyện, xung phong,
Như rừng gió cuốn, như sông nước tràn.

Em càng nghĩ lòng càng mừng rỡ
Gia đình ta nay đã có anh.
Mong anh nhiệm vụ hoàn thành,
Sao cho trọn nghĩa trọn tình nước non.

Đáp nghĩa mẹ sớm hôm tựa cửa
Bõ công em rày nhớ mai mong.
Có chồng cho đáng tấm chồng,
Xứng danh chiến sĩ anh hùng như ai!

Quê ta đó yên vui đẹp đẽ,
Dân làng ta chăm chỉ cần cù,
Mẹ ta vui việc tằm tơ,
Con ta học nói bi bô suốt ngày.

Bờ sông mới bóng cây đã mát,
Trường cấp hai vừa trát vôi xong.
Trạm bơm máy điện vòi rồng
Phun mưa, hút nước ruộng đồng tốt tươi.

Kho hợp tác sân phơi mở rộng,
Trại chăn nuôi nhiều giống lợn to.
Từ phen cải tiến đến giờ,
Xã ta đổi mới chẳng thua xã người.

Em vừa tính còn vài tháng nữa,
Nghĩa vụ xong anh trở lại nhà,
Cùng nhau chung sức tăng gia,
Mẹ con chồng vợ nhà ta vui vầy.

Nhưng bọn Mỹ là bầy quỉ ác,
Nã đạn bom tàn sát dân ta.
Anh ơi, giặc đã đến nhà,
Đàn bà cũng đánh nữa là đàn ông!

Giờ những buổi ra đồng làm lụng
Chúng em thường liềm súng theo nhau.
Máy bay thằng Mỹ lẻn vào,
Súng trường em cũng bắn nhào, chẳng tha.

Tin chiến thắng tiếng loa vang dội
Cả quê ta sôi nổi lạ lùng.
Máy bay giặc rụng như sung,
Vĩnh Linh, Đồng Hới, Bạch Long, Quảng Bình.

Lại Nghễ Tĩnh sông Gianh, Thanh Hoá
Lại Hòn Mê, Cồn Cỏ, Lạch Trường...
Mẹ già bên cạnh nồi ươm
Nhớ từng chiếu quả, kể từng chiến công

Em cảm thấy vô cùng sung sướng,
Nghe tin đài càng tưởng đến anh.
Đó đây trên đất nước mình,
Chiến công hẳn có phần anh góp vào

Giờ anh ở non cao, biển rộng?
Hay đương trên mâm súng phòng không?
Hay đương ruổi ngựa biên phòng?
Hành quân sông Mã, sông Hồng, sông Lam?

Nhưng em biết rõ ràng, chắc chắn,
Bất cứ đâu anh vẫn kiên cường.
Quyết vì Tổ quốc, quê hương,
Dù cho phải đổi máu xương cũng là!

Cùng chiến đấu cứu nhà cứu nước,
Em mong sao noi được chí anh
Giữ cho đời mẹ yên lành
Giữ cho giấc ngủ con minh thơm ngon.

Giữ vườn ruộng, quê hương, đất nước,
Giữ gia đình hạnh phúc đôi ta.
Anh đi, em ở lại nhà,
Ấy là nghĩa nặng, ấy là tính sâu.

Khi giặc Mỹ thua đau cút thẳng,
Cả hai miền chiến thắng reo vui.
Anh về, đời lại thêm tươi,
Nhà ta vui lại gấp mười ngày nay.

Em dệt lụa, mẹ may áo ấm,
Bố đi về, con quấn theo chân.
Tình chung lại đẹp gối chăn,
Đêm nay nào khác đêm xuân năm nào.

Vợ chồng lại cùng nhau ôn lại,
Những ngày chờ tháng đợi vừa qua.
Cứ như thế ấy mới là!
Chung vui nghĩa nước tình nhà từ đây.

Giấy một mảnh, giãi bày tâm sự
Gửi đến nơi quân ngũ cho anh.
Từng dòng từng chữ đinh ninh,
Phong thư, phong trọn muối tình tối đa.

Anh giữ lấy thư nhà một bức,
Tấm lòng em chân thực thiết tha
Những khi đêm vắng chiều tà,
Giở thư, thấy chữ như là thấy nhau.

Trước em gửi lời chào đơn vị
Sau chúc anh mạnh khoẻ, bình yên.
Dặn anh, nhớ nhé, đừng quên!
Mỗi kỳ chiến thắng thì biên thư về.


Nam Định, xuân 1986

Năm 1965, Hoa Kỳ đem thêm quân vào miền Nam, thanh niên miền Bắc đang có phong trào Vì miền Nam ruột thịt, thanh niên trai tráng tình nguyện lên đường vào Nam đánh Mỹ. Hồi đó bỗng có một bài thơ Chinh phụ tân thời lưu truyền trong dân gian, thác lời một người vợ bộ đội than thở cảnh vợ chồng chia biệt, với những lời lẽ uỷ mị. Nguyễn Bính liền viết bài thơ Bức thư nhà cũng là lời lẽ một vợ chiến sĩ gửi cho chồng để bút chiến lại bài Chinh phụ tân thời.

Bài thơ được Chu Văn (1922-1994) đánh giá như sau: “Bức thư nhà lời lẽ trau chuốt, mượt mà, phong cách dân gian, đọc trong các cuộc họp đã hay, nhưng chính là những lúc một mình ngâm ngợi, hoặc ru con, đi rất sâu, và gợi rất trúng. Cũng lạ. Từ đó không thấy ai nhắc đến cái bài vè Chinh phụ tân thời ướt át, não nề trước kia nữa.”

[Thông tin 1 nguồn tham khảo đã được ẩn]