Hồi 19: Vân Tiên nhờ thuốc tiên sáng mắt, bỏ chùa, giã từ Hớn Minh về thăm cha

Đoạn này tới thứ ra đời,
Vân Tiên thuở ấy ở nơi chùa chiền.
Nửa đêm nằm thấy ông tiên,
Đem cho chén thuốc mắt liền sáng ra.
Kể từ nhuốm bệnh đường xa,
Tháng ngày thấm thoát kể đà sáu năm.
1671. Tuổi cha rày đã năm lăm,
Chạnh lòng nhớ tới đầm đầm nhỏ sa.
Vân Tiên tính trở lại nhà,
Hớn Minh đưa khỏi năm ba dặm đường.
Tiên rằng: “Ta lại hồi hương,
“Ơn nhau sau gặp khoa trường sẽ hay.”
Minh rằng: “Tôi vốn chẳng may,
“Ngày xưa mắc phải án đày trốn đi.
“Dám đâu bày mặt ra thi,
“Đã đành hai chữ qui y chùa này.”
1681. Tiên rằng: “Phước gặp khoa này.”
“Sao sao cũng tính sum vầy cùng nhau.
“Mấy năm hẩm hút tương rau,
“Khó nghèo nỡ phụ, sang giầu đâu quên.
“Lúc hư còn có lúc nên,
“Khuyên người giữ dạ cho bền thảo ngay.”
Hớn Minh trở lại am mây,
Vân Tiên về một tháng chầy tới nơi.
Lục ông nước mắt tuôn rơi,
Ai dè còn sống trên đời thấy cha.
1691. Xóm giềng cô bác gần xa,
Đều mừng chạy tới chật nhà hỏi thăm.
Ông rằng: “Kể đã mấy năm,
“Con mang tật bệnh ăn nằm nơi nao?”
Thưa rằng: “Hoạn nạn xiết bao,
“Mẹ tôi phần mộ nơi nào viếng an?”
Đặt bày lễ vật nghiêm trang.
Đọc bài văn tế trước bàn minh sinh.
“Suối vàng hồn mẹ có linh,
“Chứng cho con trẻ lòng thành ngày nay.
1701. “Tưởng bể nguồn nước cội cây,
“Công sâu ngàn trượng, ngãi dày chín trăng.
“Suy trang nằm giá khóc măng,
“Hai mươi bốn thảo chẳng bằng đời xưa.”
Vân Tiên nước mắt như mưa,
Tế rồi hỏi việc khi xưa ở nhà.
Ông rằng: “Có nàng Nguyệt Nga,
“Bạc tiền đem giúp cửa nhà mới xuê.
“Nhờ nàng nên mới ra bề,
“Chẳng thì khó đói bỏ quê hư rồi.”
1711. Vân Tiên nghe nói hỡi ôi!
Chạnh lòng nghĩ lại một hồi giây lâu.
Hỏi rằng: “Nàng ấy ở đâu?
“Đặng con đến đó đáp câu ân tình.”
Lục ông thuật việc triều đình,
Đầu đuôi chuyện văn tỏ tình cùng Tiên:
“Kiều công rày ở Tây Xuyên,
“Cũng vì mắc nịnh biếm quyền đuổi ra.”
Tiên rằng: “Cám nghĩa Nguyệt Nga,
“Tôi xin qua đó thăm cha nàng cùng.”
1721. Tây xuyên ngàn dặm thẳng xông,
Đến nơi ra mắt, Kiều công khóc liền:
“Nguyệt Nga rày ở Tây phiên,
“Biết sao cho đặng đoàn viên cùng chàng.
“Mấy thu Hồ Việt đôi phang,
“Chẳng qua máy tạo én nhàn rẽ nhau.
“Thấy chàng dạ lại thêm đau,
“Đất trời bao nỡ chia bâu cho đành?
“Hẹp hòi đặng chút nữ sinh,
“Trông cho chồi quế trổ nhành mẫu đơn.”
1731. Nói rồi luỵ nhỏ đôi cơn,
“Cùng nhau một sự oán hờn nên gây.
“Thôi con ở lại bên này,
“Hôm mai thấy mặt cho khuây lòng già.”
Vân Tiên từ ấy lân la,
Ôn nhuần kinh sử chờ khoa ứng kỳ.