Chinh Điêu Cát Hãn hoàn quá Long Thuỷ đê 征刁吉罕還過龍水堤 • Đi đánh Đèo Cát Hãn trở về qua đường đê Long Thuỷ

Đường hiểm cheo leo cứ tiến tràn
Ta già sắt đá vẫn bền gan
Khí hào quét sạch hơi lam chướng
Dạ vững san bằng núi ngút ngàn
Tính việc biên phòng cho vững chắc
Toan bề xã tắc được bình an
Ai rằng thác réo ba trăm khúc
Thuyền thả xuôi dòng hết hiểm gian.

Chênh vênh đường hiểm chẳng nề hà,
Lão nầy sắt đá, gan vẫn già.
Lòng ngay, mù chướng cứ quét sạch,
Chí mạnh, núi ngăn hãy xẻ ra.
Ngoài lo phương lược yên bờ cõi,
Trong bày kế sách vững nước nhà.
"Sông ba trăm thác", lời hư vọng,
Thuận dòng nay cứ lướt thuyền xa.

1)Vài sai sót trong việc phiên âm :
Đầu đề:
Chinh Điêu Cát HÃN HOÀN, quá Long Thủy đê

Câu 1:
KHI khu hiểm lộ bất từ nan
(khi khu: đường núi gập ghềnh)

2) Các bài thơ của vua Lê Thái Tổ:
Trừ bài thơ nầy, theo ý tôi, ít nhất còn 2 bài nữa:

Bài 1:
Trong Đại Việt sử ký toàn thư (tác giả Lê Sĩ Liên, thế kỷ 15, Bản dịch của Viện Khoa học Xã hội Việt Nam, Nxb Khoa học Xã hội, Hà Nội 1993) ghi sự kiện năm 1430 như sau:

Canh Tuất, Thuận Thiên năm thứ 3 (1430)
...
  Mùa đông, tháng 11, vua đi đánh bọn nghịch tặc ở châu Thạch Lâm, trấn Thái Nguyên,... Vua đến Thạch Lâm, có đề thơ trước cửa động rằng:
Bất từ vạn lý chinh sư đồ,
Duy dục biên manh xích tử tô.
Thiên địa bất dung gian đảng tại,
Cổ kim thùy xá bạn thần chu.

(Chẳng từ muôn dặm cất quân đi,
Mong cứu dân đen cõi biên thùy.
Trời đất không dung phường gian ác,
Xưa nay tội phản phải tru di. )
...

Bài 2:
Cũng trong sách đã dẫn, lời ghi chú về việc vua thân chinh đi đánh Đèo Cát Hãn ở Phục Lễ năm 1431 cho biết rằng: khi đem quân đi đánh, vua cho khắc bài thơ ở Pú Huôi vào mùa đông năm Tân Hợi (1431) và khi đắc thắng trở về, khắc thơ ở Thác Bờ vào tháng ba năm Nhâm Tý (1432), tức là bài "Chinh Đèo Cát Hãn hoàn,..." đã được đăng trên Thi Viện.

Tôi gửi phần chữ Hán của bài thơ. Ba chữ Điêu Cát Hãn (tên của tù trưởng) có thể sai lầm

征琱佶扞完 ，过龍水堤   
 
崎嶇嶮路不辞难 ，     
老我猶存鉄石肝 。     
義氣埽空千雾嶂 ，    
壮心移盡萬重山 。   
边防為好筹方略 ，     
社則應修計久安 。   
虚道危滩三百曲 ，     
如今只作順流着 。

-VUA LÊ THÁI TỔ  (?-1428)

Hào kiệt anh hùng Bình Định Vương                                 
Thuận Thiên niên hiệu tế Thăng Long                                                
Chí Lăng chiến thắng… Thăng đền tội                         
Đại cáo Bình Ngô… Trãi lập công                         
Thành Tổ vua Minh dòng Hán tộc                              
Lê Lai cứu chúa bậc tôi trung                             
Lam Sơn địa chí… vinh hồng sử                                 
Thái Tổ hậu Lê rạng núi sông…

Thiềng Đức - 24/9/2008

Gian nan nào ngại cách non sông
Già cả mà ta vẫn vững lòng
Nghĩa khí dẹp tan mù mấy lớp
Tráng tâm san phẳng núi muôn trùng
Phòng ngưa bờ cõi cần ra sức
Giữ vững cơ đồ phải gắng công
Đồn: Thác, suối ba trăm khúc hiểm
Nay xem đã thuận nước xuôi dòng

Sá gì đường hiểm những chon von,
Sắt đá ta đây dạ chẳng mòn.
Nghĩa khí quét tan nghìn móc độc,
Tráng tâm san phẳng vạn ngàn non.
Biên phòng phương lược đà toan sẵn,
Xã tắc dài lâu phải liệu tròn.
Duềnh dữ ba trăm đều chuyện khoác,
Sông nay chỉ thấy nước xuôi bon.

Đường hiểm hề chi, chẳng ngại chi,
Ta già, sắt đá khó ai bì.
Mây mù tâm sáng xua tan hết,
Núi thẳm lòng ngay gạt phẳng lỳ.
Phương lược biên phòng cần lo sẵn,
Kế mưu giữ nước phải bàn đi.
Lời truyền rùng rợn: “ba trăm khúc”
Đã hoá hư không, thuận bước hì!

Gập ghềnh hiểm hóc chẳng từ nan,
Già vẫn nguyên còn sắt đá gan.
Hào khí nghìn mù đều sạch quét,
Tráng tâm muôn núi cũng bằng san.
Biên phòng tất khéo mưu phương lược,
Xã tắc nên trù kế cửu an.
Ghềnh thác ba trăm đừng nói nữa,
Như nay dòng thuận chỉ xuôi nhàn.

Gâp ghềnh hiểm trở chẳng từ nan,
Già  lão ta bền chí sắt gang,
Nghĩa khí mây mù ta quét sạch,
Tráng tâm san phẳng núi non ngàn.
Biên phòng lo việc cần phương lược,
Xã tắc giữ nền vẫn rất an,
Ghềnh thác ba trăm lời nói hiểm,
Thuận dòng nay thấy nước xuôi làn.