Đề Ngô Khê tự 題浯溪寺 • Đề chùa Ngô Khê

Gió hoà mát. Vua Thuấn làm đàn cầm năm dây để gảy khúc gió Nam, trong có câu: “Nam phong chi huân hề. Khả dĩ giải ngô dân chi uẩn hề” (Gió Nam hoà mát chừ. Có thể giải nỗi giận của dân ta chừ).

Ngô Khê nằm ở phía Nam huyện Kỳ Dương 祁陽, tỉnh Hồ Nam 湖南. Vốn trước chỉ là một khe nhỏ vô danh hẻo lánh, đến đời Đường nhà thơ Nguyên Kết 元結 thấy khe này phát nguyên từ hai giếng của Tam Tuyền lĩnh quanh co chảy vào sông Tương, chỗ hội hợp đầm sâu sóng biếc, quái thạch lởm chởm, bèn lợp nhà xây đình ở đấy. Ông gọi cái khe ấy là Ngô Khê, gọi một ngọn núi đá cao chừng 30 mét ở gần đấy là Ngô Đài 峿台 và viết bài Ngô khê minh 浯溪銘, Ngô Đài minh 峿臺銘, mời nhà thư pháp dùng chữ triện không giống nhau viết, chia ra khắc trên vách đá. Sau đó có Nhan Chân Khanh 顏真卿 đem bài Đại Đường trung hưng tụng 大唐中興頌 của Nguyên Kết viết trên vách đá lớn, văn bia tổng cộng 263 chữ, mỗi chữ đường kính chừng 22mm, nét chữ già dặn cứng cáp. Từ đời Đường đến nay, rất nhiều danh sĩ và sứ thần ngoại quốc đến đây du lãm làm thơ khắc trên vách đá, khiến nơi này được gọi là Bi lâm thi hải 碑林詩海 (Rừng bia biển nhớ). thành thắng cảnh du lịch nổi tiếng (Hoài Anh).

Theo truyền thuyết là cây ở cõi Phật cao trăm thước, cũng có sách nói là cây bồ đề mà Thích Ca ngồi dưới gốc trước kia giác ngộ. Nhưng theo kinh điển thì bồ đề phiên âm từ chữ Phạn “Boudhi”, có nghĩa là chính giác, do chữ này mà Pháp ngữ gọi Phật là Boudhi. Ở ngoài đời cũng có thứ cây gọi là cây bồ đề, cây to cao chừng 10, 12 mét, lá hình quả trứng, quả tròn có vỏ cứng. Người ta dùng quả cây bồ đề làm chuỗi hạt để niệm Phật.