Hoán tỉnh quốc dân

Nước Nam ta từ ngày Pháp lấy,
Kể năm đà sáu bảy mươi rồi.
Thương ôi, dâu bể biến dời,
Non sông nước vực chông gai đầy đường.
Nay xin kể rõ ràng sau trước,
Để cho người trong nước đều coi.
Pháp kia hiểm độc thì thôi,
Bày mưu thiết kế giết nòi giống ta.
Thuốc a phiến ấy là rất độc,
Mắc nghiện vào thì thịt róc xương.
Vậy nên các nước dinh hoàn,
Nước nào cũng cấm ai còn dùng đâu!
Thế mà Pháp hiểm sâu khôn xiết,
Cho dân ta hút biết bao nhiêu.
Thương ôi hút thuốc càng nhiều,
Dân ta tài lực tiêu hao lại càng.
Nó lại chế rượu cồn rất độc,
Lập công ty nấu đúc làm ra.
Men pha pha chế cho già,
Kê trong độc chất, cũng là lắm thay.
Thế mà nó ngày ngày bắt uống,
Cứ mỗi làng đóng xuống bao nhiêu.
Thương ôi rượu uống càng nhiều,
Giống nòi sinh dục tiêu hao trăm đường.
Nó gánh đủ trăm đường thuế má,
Rút dân ta bát mẻ không còn.
Dân ta tiền mất của mòn,
Mồ hôi nước mắt chẳng còn chút chi.
Lại bắt phu chở đi ngoại quốc,
Mấy ai đi mà đã được về.
Chân trời góc bể lưu ly,
Nổi trôi sống sót biết gì được đâu.
Thế là Pháp, hiểm sâu bạc ác,
Mà người mình ngơ ngác chưa khôn.
Tưởng rằng Pháp hẳn làm ơn,
Biết đâu là hắn đã tham lẫn tàn.
Có kẻ nói nước mình từ trước,
Trải bao phen mưu trước đánh Tây,
Duy Tân, Đề Thám mấy tay,
Hà Thành đầu độc, Trung Kỳ kháng sưu.
Rút dùng lại chỉ điều thất bai,
Một mình tôi chống lại được sao,
Nói ra sao chẳng nghĩ vào?
Vì sao thất bại vì sao chưa thành.
Vì chưa biết họp thành tổ chức,
Vì không ai gắng sức tuyên truyền.
Vì chưa đoàn kết hoàn toàn,
Vì chưa lấy chữ dân quyền dựng nên,
Chỉ nghĩ rằng bọt bèo thân ốc,
Mang được đầu cái gộc rêu kia,
Âu là nhắm mắt ngoảnh đi,
Giang san chìm nổi mặc gì đến ta.
Ấy là chẳng bằng loài chim cá,
Trách gì đâu người đoạ người khinh.
Nên hư thì cũng tại mình,
Muốn hèn thì chớ, muốn vinh thì làm.
Mình cũng là Việt Nam phần tử,
Phải ra tay gìn giữ giống nòi,
Phải làm cho thế gian coi,
Phải cho thiên hạ biết nòi Lạc Long.
Phải ra sức gắng lòng yêu nước,
Phải đem mình đi trước anh em,
Phải làm cho quốc dân xem,
Phải ra tranh đấu, phải kiên tập rèn.
Phải biết lẽ người hèn vì độc,
Phải cùng nhau kết sức hội hè,
Đến khi mạnh cánh lớn bè,
Tây kia bạo ngược cũng e người mình.
Mình phải biết hy sinh bảo quốc,
Giống nòi mình sẽ được vẻ vang,
Mình mà nhút nhát trăm đường,
Giống nòi mình chắc tan hoang có ngày.
Mình có dại thì Tây mới lấy,
Khi mình khôn hắn phải trả mình.
Ai ơi nghĩ lại cho rành,
Nước mà đã mất thì mình còn đâu.
Nôm na chấp vá vài câu,
Khuyên người trong nước mau mau kết đoàn.