Trong kho tàng ca dao, tục ngữ của nước ta có rất nhiều câu tục ngữ liên quan đến hiện tượng thời tiết. Trong đó, câu nói quen thuộc và phổ biến nhất có lẽ là:

Chuồn chuồn bay thấp thì mưa,
Bay cao thì nắng bay vừa thì râm.
Đọc qua câu ca dao trên có lẽ ai cũng hiểu được ý nghĩa của câu nói. Trong ngày, khi quan sát cánh chuồn chuồn bay ta có thể dự đoán được thời tiết. Nếu chuồn chuồn bay thấp có nghĩa là trời sắp mưa, nếu chuồn chuồn bay cao có nghĩa là trời sẽ nắng đẹp, còn chuồn chuồn bay vừa, không cao không thấp thì trời sẽ râm mát.

Chỉ là một câu nói đơn giản nhưng nó lại dự báo được thời tiết một cách chính xác đến lạ kỳ. Vào thời đại xưa, khi khoa học kỹ thuật chưa phát triển, phương tiện thông tin đại chúng chưa phổ biến thì cách dự đoán thời tiết thông qua quan sát hiện tượng tự nhiên này giúp đỡ rất nhiều cho cuộc sống của người dân. Nhất là với đất nước lấy nông nghiệp làm gốc như nước ta lúc bấy giờ. Cho đến nay, rất nhiều người vẫn còn áp dụng câu nói trên để dự đoán thời tiết. Câu ca dao này cũng dễ đọc, dễ hiểu, dễ nhớ nên từ người già đến trẻ nhỏ, ai ai cũng thuộc lòng.

Câu ca dao trên của cha ông ta cũng hoàn toàn chính xác theo lý giải khoa học ngày nay. Theo nguyên lý vật lý, sở dĩ chuồn chuồn có thể bay cao hay thấp là do ảnh hưởng của áp suất không khí lên đôi cánh. Và có một mối liên hệ mật thiết giữa áp suất và độ ẩm không khí, hay nói cách khác chính là thời tiết của chúng ta. Chuồn chuồn là loài vật có đôi cánh vô cùng mỏng, gần như trong suốt với những nan cánh đặc biệt thu hút được độ ẩm của không khí. Khi trời sắp mưa, độ ẩm không khí tăng cao, hơi nước đọng lại trên đôi cánh chuồn chuồn khiến nó trở nên nặng nề. Kết quả là chúng không thể bay cao được mà phải bay tà tà sát mặt đất. Còn khi trời nắng, độ ẩm không khí giảm, cánh chuồn chuồn khô và nhẹ giúp chúng bay cao dễ dàng.

Có thể thấy thời đại của ông cha ta không thể biết được nguyên lý khoa học để phân tích hiện tượng bay cao bay thấp của chuồn chuồn. Nhưng bằng sự quan sát tỉ mỉ, ông cha ta đã có thể dự báo thời tiết một cách chính xác bằng phương pháp cực kỳ đơn giản. Qua đó, ta cũng có thể thấy được kinh nghiệm sống phong phú cũng như khả năng phân tích, tổng hợp đáng nể của người xưa. Chỉ nhờ một hiện tượng lặp đi lặp lại hàng ngày mà có thể dự đoán mưa, nắng dễ dàng cũng như để lại kiến thức bổ ích cho con cháu đời sau.

tửu tận tình do tại