Cầu Ngu, Trung Lễ xưa nay Vè nghĩa quân Bang Ninh hạ thành Hà Tĩnh

Cầu Ngu, Trung Lễ xưa nay,
Thay trời đổi nước, có anh tài nổi lên.
Chộ Mường về Cẩm Xuyên.
Ba tháng rày ngơ ngẩn.

Dân ta cầu khẩn,
Được năm bảy mùa liền.
Văn thân đà nổi lên,
Tây nhập thành tỉnh Nghệ.

Đầu mưu xuất kế,
Ai cũng như ai.
Nam Bắc với Đông Đoài,
Văn thân đồng một bụng,
Các quan đồng một bụng.

Nhà giàu năm bảy thúng,
Bá hộ đôi ba nghìn.
Kéo vô sổ tiền quyên,
Lên đại đồn khởi mộ.

Giừ ông Bang xuất của.
Mộ hai vệ Trường, Yên.
Đặt một ông tác tiền,
Khen anh tài võ nghệ,
Rành anh tài võ nghệ.

Kéo về làng Trung Lễ,
Phu ứng chực địa đầu.
Thợ rèn rèn được bấy nhiêu lâu,
Chưa đủ đồ khí giái.

Ai ai mà nỏ hãi,
Lên trường tập mà coi:
Thiếu lính thời đòi,
Thiếu lương thời lĩnh.

Phu ở ngoài bất tính,
Chỉ lĩnh được một nghìn.
Đường núi Giẻ kéo lên,
Đóng Mỹ Xuyên một nửa,
Đóng Đồng Hoà một nửa.

Đầu canh năm sắp sửa.
Cơm nước đã vừa rồi.
Nghe trống giục ba hồi,
Quan truyền cho các đội,
Quan lại truyền các đội.

Mỹ Xuyên có đội Thoại,
Hữu Chế có đội Xuyên.
Cứ đường đất kéo liền,
Lên đội Chanh, đội Trạch.

[...]

Kéo qua xã Hằng Nga,
Kéo vô huyện Thạch Hà,
Qua tổng Trung, tổng Đậu.

Trong ba ngày có thấu,
Tờ dán khắp cửa thành.
Các hàng quán xung quanh.
Đều chưa ai biết cả,
Chưa người nào biết cả.

Nghe ba tiếng “dạ... há”,
Quân rả khắp đường quan.
Ông Bố đã khôn ngoan,
Đề binh chưa lên kịp,
Lên thượng thành lên kịp.

Tứ phía thành bọc nhíp,
Quân đã lọt vào trong.
Quan lính cũng một lòng,
Cờ Cần vương đỏ chói.

Nghe ba tiếng ống gọi,
Quan lớn xuống tận nơi.
Ba ngựa với hai voi,
Ngọn cờ bay phấp phới,
Bay ngọn cờ phấp phới.

Quan truyền cho các đội,
Cứ yến ẩm ba ngày,
Ai chơi nhởi mặc ai,
Lương tiền ta cứ lĩnh.

Đặt một ông quan giữ tỉnh,
Để hai chữ bình yên.
Còn quan lớn trẩy lên,
Lên nhà vua bái mạng,
Lên sơn phòng bái mạng.
Vàng, vua thưởng mười lạng,
Rồi quan trở về nhà.
Phá Thọ Ninh cho ra,
Quân Thọ Ninh cũng chịu,
Quân Thọ Trường cũng chịu.

Quân quan Đình thì yếu,
Phó bảng Hạnh bất tề.
Đạo mới viện Tây về,
Quân quan Bang mới chạy,
Quân quan Đình mới chạy.

Từ Yên Hồ sắp lại,
Từ Thịnh Quả, Trường Xuân.
Họ đốt mãi đến Tuần,
Khắp chợ Cầu, kẻ Hạ.

Quân Thọ Ninh sang phá,
Của lấy hết, nhà thiêu.
Vơ vét hết đã nhiều.
Vô thôn Trung mới phá.
Lên đại đồn mới phá.
- “Gẫm như trong thiên hạ,
Thiếu chi kẻ anh tài.
Không phải mình ta đây,
Xin dân đừng thán oán!
Dân sự đừng thán oán!”

Chợ không người buôn bán,
Giừ đạo lộ không thông hành.
Từ Hà Nội về kinh.
Coi chiều như buồn bã.

Ra giêng, hai thong thả,
Quan lớn ngồi hiệp nghị binh quy.
- Có phá được đạo đi,
Quan thanh nhàn mát mẻ,
Dân thanh nhàn mát mẻ.

Tây kéo lên tỉnh Nghệ,
Tây bỏ tỉnh Tây lui.
Nước Nam ta thái hồi,
Vua ta lên bình trị,
Quan anh hùng bình trị.

Đường quan sơn thiên lý;
Đường biển rộng núi cao.
Dân rày ước mai ao,
Được bốn mùa kế tiếp.

Dân canh nông lập nghiệp,
Đường phủ thuận một bề.
[...]

Đi viện khách Ngô, Lào,
Lính vạch cỏ rẽ lau,
Chốn sơn xuyên chi hiểm,
Chốn sơn hà chi hiểm.

Bõ cái công tìm kiếm,
Từ Thái, Lạng, Tuyên Quang.
Nghe tiếng đồn quan Bang,
Quân Tiền Đà kéo xuống.

Tỉnh thành vừa nghe tiếng,
Phái quan Lãnh kéo lên.
Đóng Trúc, Liễu một đêm,
Để rạng ngày thiêu phá.

[...]

Lạy quan lớn hái lạy,
Nói: - “Quân phục là tôi!
Nghe trống sắp ba hồi,
Quân nào theo đội ấy.”

Nửa đêm nghe gà gáy,
Rồi đuốc đỏ đèn giong.
Dàn một mặt bên sông,
Vác gươm trần, súng nạp.

Bên ta có thầy Đội Hoạt,
Vác ống gọi lên truyền:
- “Ai bắt được tướng liền.
Vàng thưởng cho mười lạng”!

Tướng phót vào quá ngán,
Không biết ở nơi mô.
Rượu đương ở trong lò;
Gà cả con chưa xé.

“Bao nhiêu lính tỉnh Nghệ,
Nộp khí giới ra đây!
Lưa chỉ đạo với Tây,
Vác gươm trần chém hết!”

Trời cao xa nước biếc,
Đạo đương ở dưới sông.
Rồi không bõ cái công,
Bắt tướng rồi là được.

Tiền quân đi trước,
Giải Chánh, Lãnh đi sau.
Cờ phất phất ngọn lau,
Giáo mác đà như cỏ.

Ơn trời cao thuận gió,
Cho thắng trận quân bền.
Để quan lớn trẩy lên,
Lên sơn phòng như cộ,
Về đại đồn như cộ.