Anh làm thợ mộc Thanh Hoa Bài ca người thợ mộc

Thanh Hoa là một vùng đất có trung tâm là tỉnh Thanh Hoá bây giờ, nhưng biên giới thay đổi nhiều lúc rộng lúc hẹp, khi là phủ, khi là trấn, là tỉnh. Tên Thanh Hoa chính thức được đặt bắt đầu từ thời thuộc Minh và chấm dứt năm 1840. Thợ mộc xứ Thanh nổi tiếng thời xưa, tục ngữ có câu “Thợ mộc xứ Thanh ở quanh kinh kỳ”.

Bài ca dao này được Trần Trọng sưu tầm, giới thiệu lần đầu tiên trên báo Văn nghệ ngày 27-7-1962 với tiêu đề Bài ca người thợ mộc.

Khảo dị:

‡ Đồn rằng thợ mộc Thanh Hoa
Làm ‡ cửa, làm ‡ nhà, cầu quán khéo ‡ thay
Cắt kèo lại lựa đòn tay
Bào trơn, đóng ‡ bén, khéo thay mọi nghề
Bốn cửa anh ‡ trạm bốn dê
‡ Bốn con dê đực chầu về tổ ‡ tông
Bốn cửa anh chạm bốn ‡ rồng
Trên thì rồng ấp, dưới thì rồng leo
Bốn cửa anh chạm bốn mèo
Con thì bắt chuột, con leo xà ‡ nhà
Bốn cửa anh chạm bốn hoa
Trên ‡ thì hoa sói, dưới ‡ thì hoa sen
Bốn cửa anh chạm bốn đèn
‡ Trên thì đèn ‡ đốt, dưới thì đèn ‡ chong
Bốn cửa anh chạm bốn cong
Hai cong kín nước, hai cong để ‡ dành

‡ Đồn rằng thợ mộc Thanh Hoa
Làm ‡ cầu làm ‡ quán làm nhà khéo ‡ thay
Đặt cài lại đặt đòn tay
Bào ‡ trơn đóng bén ‡ lại hay mọi nghề
Bốn cửa anh chạm bốn ‡ nghê
Anh rước nàng về thờ phụng tổ ‡ tông
Bốn cửa anh chạm bốn ‡ rồng
Đêm thì rồng ‡ ấp ngày rồng bò leo
Bốn cửa anh chạm bốn mèo
‡ Đêm thì bắt ‡ chuột ngày leo xà ‡ nhà
Bốn cửa ‡ chạm bốn con gà
Đêm thì ‡ gà gáy ‡ ngày ra ‡ ăn vườn
Bốn cửa ‡ lại chạm bốn lươn
‡ Tối lên ăn vườn ngày lại xuống ao
Bốn cửa ‡ chạm bốn ‡ con dao
Dao vàng dao bạc dao nào đồng đen
Bốn cửa ‡ lại chạm bốn đèn
‡ Bấc hời bấc hỡi bấc quen với dầu

Anh đi làm thợ ‡ nơi nào
Để em gánh đục gánh bào đi theo
Cột queo anh ‡ đẽo cho ngay
Anh bào cho thẳng, anh xoay mọi bề
Bốn cửa ‡ chạm bốn ‡ con nghê
Bốn con ‡ nghê đực chầu về ‡ xứ Đông
Bốn cửa ‡ chạm bốn ‡ con rồng
Ngày thời rồng ấp, ‡ tối thời rồng leo
Bốn cửa ‡ chạm bốn con mèo
‡ Đêm thời bắt ‡ chuột ngày leo xà ‡ nhà
Bốn cửa ‡ chạm bốn con gà
Đêm thì ‡ gà gáy, ngày ra ‡ bới vườn
Bốn cửa ‡ chạm bốn con lươn
‡ Ngày thì ‡ chui ống, tối trườn ‡ xuống ao
Bốn cửa ‡ chạm bốn ‡ con dao
Chăm liếc thời sắc, chăm chào thời quen
Bốn cửa ‡ chạm bốn cây đèn
‡ Ngày thời đèn ‡ tắt, tối thời đèn ‡ chong
Bốn cửa chạm bốn cái cong
Để em gánh nước tưới hồng tưới hoa
Ngày mai khi anh ‡ về nhà
Trăm năm em gọi anh là chồng em

Anh làm thợ mộc Thanh Hoa
Làm ‡ cầu làm quán, làm nhà khéo ‡ thay
Lựa cột anh dựng đòn tay
Bào trơn, đóng bén nó ngay một ‡ bề
Bốn cửa anh chạm bốn dê
‡ Bốn con dê đực chầu về tổ ‡ tông
Bốn cửa anh chạm bốn ‡ rồng
Trên thì rồng ấp, dưới thì rồng leo
Bốn cửa anh chạm bốn mèo
Con thì bắt chuột, con leo xà ‡ nhà
Bốn cửa anh chạm bốn gà
Đêm thì nó ‡ gáy, ngày ra ‡ ăn vườn
Bốn cửa anh chạm bốn lươn
Con thì thắt khúc, con ‡ thì lườn ra
Bốn cửa anh chạm bốn hoa
Trên là hoa sói, dưới là hoa sen
Bốn cửa anh chạm bốn đèn
Một đèn dệt cửi, một đèn quay tơ
Một đèn đọc ‡ sách ngâm thơ
Một đèn anh để đợi chờ nàng đây

[Thông tin 3 nguồn tham khảo đã được ẩn]