Ngộ đạo thi 悟道詩 • Thơ ngộ đạo

Trướng gấm lò hương đã lịm dần
Say dìu nghiêng ngả chốn ca ngân
Phong lưu, cái đoạn thời trai trẻ
Biết ý chàng e chỉ mỹ nhân

Lò hương bên trướng khói vừa tan
Say khướt dìu về nhạc vấn vương
Một đoạn phong lưu thời trai trẻ
Chỉ có giai nhân mới hiểu chàng.

Lò hương trướng gấm lịm rồi
Nghiêng ngả say về dắt đôi
Niên thiếu phong lưu có thuở
Giai nhân chỉ một biết thôi.

Hương ngỗng vàng thôi ướp gấm thêu
Ca xang giữa cuộc bỏ về theo
Tuổi xanh một dứt lời phong nhã
Chỉ húa giai nhân tự biết nhiêu.

Một hôm, sư phụ của Phật Quả Viên Ngộ (Khắc Cần thiền sư) là Pháp Diễn tiếp khách.

Khách vốn là quan đề hình đã treo ấn từ kinh trở về. Khách hỏi về đạo lý Thiền, Pháp Diễn nói: “Quan đề hình có biết một bài thơ tiểu diễm mà bọn Thiền chúng tôi nhớ mài mại hai câu cuối không? Đó là:

Tần hô Tiểu Ngọc nguyên vô sự
Chỉ yếu Đàn lang nhận đắc thanh.

頻呼小玉元無事
秖要檀郎認得聲

Cô nàng gọi mãi nhưng vô ích
Chỉ thằng tốt mã nghe ra thôi.

Nghe đọc xong, viên quan trẻ nói: “Vâng, vâng thưa đại sư”. Nhưng sư bảo ông đừng có nghe theo dễ dàng như thế.

Từ ngoài trở vào, vừa nghe cuộc đàm đạo này Phật Quả hỏi: “Nghe nói hoà thượng đọc bài thơ tiểu diễm cho quan đề hình lúc tôi ra ngoài. Đề hình có hiểu không?”

Pháp Diễn đáp: “Y nhận ra tiếng.”

Phật Quả nói: “Câu thơ viết Chỉ thằng tốt mã nghe ra thôi, nếu như đề hình nghe ra tiếng y lầm lẫn ở chỗ nào?”

Không trả lời thẳng câu hỏi, Pháp Diễn bảo: “Ý Tổ sư Tây lại là gì? Cây bá trước sân. Thế là thế nào?” Tức thì tầm mắt Phật Quả mở ra mà thấy đạo lý của Thiền. Sư chuồn ra khỏi thất, chợt thấy một con gà đang xốc cánh mà gáy, sư nói: “Đấy há không phải là tiếng?” Rồi sư làm bài thơ sau đây:

Ngỗng vàng màn gấm hết hương rồi
Say giữa đàn ca đỡ dậy thôi
Một đoạn phong tình qua tuổi trẻ
Dành riêng người đẹp nhận ra ngươi.

Lò hương trướng gấm đã tàn rồi
Sênh phách say tàn giã cuộc chơi
Tuổi trẻ phong lưu qua một thuở
Hiểu lòng may chỉ có em thôi