Văn tế một vị quan tham tàn

(Làm cho dân trong Hạt)

Than ôi!
Mấy năm đài các, giấc hoàng lương mê tỉnh, tỉnh mà mê;
Một trận ba đào, cuộc tang hải đổi thay, thay lại đổi.
Kiếp phù sinh buổi sớm giọt sương sa!
Hồn ảo mộng ban đêm cơn gió hối.

Kính duy quan lớn:
Mặt sắt đen xì;
Hơi đồng đỏ chói.
Lòng hiểm hơn sông;
Máu tham thành suối.
Đấng trượng phu quần áo bảnh bao;
Hàng nam tử mày râu nhẵn nhụi.
Nơi thành thị bóng hồng thấp thoáng, mắt đã nẩy hoa;
Của công hầu vạc dõi sôi trào, miệng từng nhỏ dãi.
Lửa dục kem lòng;
Mùi đời nhức mũi.
Hang nguyệt tìm đường;
Thang mây kiếm lối.
Trong cửa son chui đã hói đầu;
Ngoài dặm tía chạy đà mỏi gối,
Gặp buổi mù trời bắt két, bậc thang cao đầu nhẩy nhẩy bay bay;
Nhân khi đục nước béo cò, lưới ngư lợi mặc đơm đơm dủi dủi.
Cá nước phải duyên;
Rồng mây gặp hội.
Ra mặt cướp ngày;
Lòn trôn bợ tối.
Đã thoả lòng ăn cả ngôi cao;
Cho bõ lúc ra lòn vào cúi.
Cái thù nô lệ tính đền bù;
Món nợ công danh lo trắng trọi.
Trên công sảnh sấm vang mặt đất, hàng bán cam ngọc dát ngoài da;
Dưới dân gian bóng quáng đền trời, phường cắp chợ vàng chui lọt túi.
Bạc đâm toạc giấy, luật kim ngân trắng đổi đen thay;
Than đút vào lò, miệng gang thép lửa mang bễ thổi.
Mặc sức hoang dâm;
Dầu lòng dữ dội.
Vẻ vang giữa cõi phồn hoa;
Rong ruổi trên đường thế lợi.
Bày cô các cậu, ngựa ngựa xe xe;
Bà lớn hầu non, chăn chăn gối gối.
Vợ no con ấm, đều là máu mỡ sanh dân;
Nhà rộng cửa cao, hết thẩy thịt da xã hội.
Những tưởng chuông rung vạc nấc, quan giai lần mọt nước sâu dân;
Nào dè nước chảy hoa trôi, ma quỷ vội đưa đường dẫn lối.
Hay là chốn tham thao địa phủ triệu xuống dùng tài;
Hay là nơi thẩm phán thiên đình đòi lên hỏi tội?...

Ôi thôi!
Quạnh quẽ bóng tà;
Bâng khuâng mây nổi.
Dấu ngựa mờ rêu;
Của hầu lạt khói.
Ngõ không én liệng, cảnh thê lương sầu lại thêm sầu;
Hoa rụng bướm thưa, tình thảm đạm nói khôn xiết nói.
Nào những lúc nghênh ngang thềm ngọc, gái to ghé đít, trai trẻ châu đầu;
Tới bây giờ hiu quạnh suối vàng, quỷ tốt kìm da, ma vương khởi gối.
Buổi vinh hoa kìa kẻ đón người đưa;
Cơn tiều tuỵ ấy ai thăm ai hỏi?...

Chúng tôi:
Trăm họ trên đời;
Mấy năm dưới cõi.
Đem phận ngựa trâu;
Gởi hàm hùm sói.
Xiết bao nghẹn cổ nghẹn hầu;
Biết mấy chịu trăng chịu trói.
Đau thấu tận xương;
Oán sâu tới phổi.
Nghĩa quan dân cũng kể một ngày;
Tình non nước những căm nhiều nỗi.
Từng đã nghiệp xiêu vì chánh ngược, chi có bạc tiền;
Gọi là lễ bạc gởi lòng thành, chút dâng gạo muối.
Than ôi thương thay!
Nói càng thêm tủi!...