Thiên Sơn ca 天山歌 • Bài ca Thiên Sơn

天山歌
Thiên Sơn ca
Bài ca Thiên Sơn

地脈至此斷，
Địa mạch chí thử đoạn,
Mạch đất đến đây dứt

天山已包天。
Thiên Sơn dĩ bao thiên.
Thiên Sơn đã bọc lấy trời

日月何處棲，
Nhật nguyệt hà xứ thê,
Mặt trăng mặt trời đậu ở nơi nào

總掛青松巔。
Tổng quải thanh tùng điên.
Mà đều treo trên đỉnh tùng xanh

窮冬棱棱朔風裂，
Cùng đông lăng lăng sóc phong liệt,
Ngày đông rét căm căm gió bấc như xé

雪色包山沒山骨。
Tuyết sắc bao sơn một sơn cốt.
Mầu tuyết bọc núi lấp cả đá

峰形積古誰能窺？
Phong hình tích cổ thuỳ năng khuy,
Hình dáng núi từ xưa đến nay ai nhìn thấy?

上有鴻濛萬年雪。
Thượng hữu hồng mông vạn niên tuyết.
Trên có tuyết vạn năm từ thời hồng hoang

天山之石綠如玉，
Thiên Sơn chi thạch lục như ngọc,
Đá ở Thiên Sơn xanh như ngọc

雪與石光皆染綠。
Tuyết dữ thạch quang giai nhiễm lục.
Tuyết và ánh đá đều nhuốm xanh

半空石墜冰忽開，
Bán không thạch truỵ băng hốt khai,
Nửa vời trời đá rơi băng bỗng sụt

對面居然落飛瀑。
Đối diện cư nhiên lạc phi bộc.
Đối diện hẳn là thác nước bay xuống

青松岡頭鼠陸梁，
Thanh tùng cương đầu thử lục lương,
Đầu gò tùng xanh sóc nhảy loạn

一一俱欲餐天光。
Nhất nhất câu dục xan thiên quang.
Con nào cũng muốn nuốt ánh sáng trời

沒林弱雉飛不起，
Một lâm nhược trĩ phi bất khởi,
Rừng ướt trĩ yếu bay không được

經月飽啖松花香。
Kinh nguyệt bão đạm tùng hoa hương.
Hàng tháng ăn bằng hạt thông

人行山口雪沒蹤，
Nhân hành sơn khẩu tuyết một tung,
Người đi ở cửa núi tuyết lấp mất dấu

山腹久已藏春風。
Sơn phúc cửu dĩ tàng xuân phong.
Bụng núi chứa gió xuân đã lâu

始知靈境迥然異，
Thuỷ tri linh cảnh quýnh nhiên dị,
Mới biết cõi thiêng khác hẳn

氣候頓與三霄通。
Khí hậu đốn dữ tam tiêu thông.
Khí hậu thông thẳng với tam tiêu

我謂長城不須筑，
Ngã vị trường Thành bất tu trúc,
Ta bảo không nên xây Trường Thành

此險天教限沙漠。
Thử hiểm thiên giao hạn sa mạc.
Đất hiểm này trời cho liền sa mạc

山南山北爾許長，
Sơn nam sơn bắc nhĩ hử trường,
Sơn nam sơn bắc dài như thế

瀚海黄河茲起伏。
Hãn Hải Hoàng Hà tư khởi phục.
Hạn Hải Hoàng Hà thấp cao chênh lệch

他時逐客倘得還，
Tha thời trục khách thảng đắc hoàn,
Mai ngày khách biếm này nếu còn mà về

置冢亦象祁連山。
Trí trủng diệc tượng kỳ liên san.
Xây mộ cũng như dáng núi Kỳ Liên

控弦縱遜票騎霍，
Khống huyền túng tốn phiêu kị Hoắc,
Tài bắn cung dẫu kém hoắc phiêu kỵ

投筆或似扶風班。
Đầu bút hoặc tự Phù Phong Ban.
Gác bút hoặc giống như Ban Phù Phong

別家近已忘年載，
Biệt gia cận dĩ vong niên tải,
Xa nhà gần như đã quên năm

日出滄溟倘家在。
Nhật xuất thương minh thảng gia tại.
Mặt trời lên từ biển lớn nếu nhà còn

連峰偶一望東南，
Liên phong ngẫu nhất vọng đông nam,
Rặng núi đông nam khi chợt nhìn

雲氣茫茫生腹背。
Vân khí mang mang sinh phúc bối.
Khí mây mênh mang sinh ở trước sau núi

九州我昔履險夷，
Cửu châu ngã tích lý hiểm di,
Trước đây ta từng đi nơi hiểm của chín châu

五岳頂上都標題。
Ngũ nhạc đính thượng đô tiêu đề.
Trên đỉnh Ngũ Nhạc đều có đề thơ

南條北條等閑耳，
Nam Điều, Bắc Điều đẳng nhàn nhĩ,
Nam Điều Bắc Điều thường thôi

太乙太室輸此奇？
Thái Ất, Thái Thất du thử kỳ.
Thái Ất Thái Thất có lạ hơn đây không?

奇鍾塞外天奚取？
Kỳ chung tái ngoại thiên hề thủ,
Nhiều cảnh lạ ở tái ngoại trời được gì?

風力吹人猛飛舞。
Phong lực xuy nhân mãnh phi vũ.
Gió thổi người bay múa ào ào

一峰缺處補一雲，
Nhất phong khuyết xứ bổ nhất vân,
Một đỉnh khuyết điền mây vào

人欲出山雲不許。
Nhân dục xuất sơn vân bất hứa.
Người muốn ra khỏi núi mây không cho