Thơ » Việt Nam » Hiện đại » Hồ Đắc Duy » Đại Việt sử thi » Quyển 8
Nối nghiệp cha là thái tử Mạnh
Đổi niên hiệu Đại Khánh năm đầu (1314)
Triều đình sắp đặt trước sau
Đề phòng hạn hán vua giao từng người (1315)
Với bề trên một đời tôn kính
Đối kẻ dưới được tiếng nhân hoà
Một người trung hậu lo xa
Trong yên, ngoài phục quốc gia thái bình
Vua biết đem văn minh nối tiếp
Làm rạng danh cơ nghiệp người xưa
Tiếng đồn vang thuở bấy giờ
Tiếc rằng không biết mưu người giết oan
Năm Mậu Ngọ đại vương Quốc Chẩn (1318)
Chỉ huy quân đi đánh Chiêm Thành
Túc hầu Tất Kiến hy sinh
Sau nhờ Ngũ Lão tung binh chận đường
Phạm Ngũ Lão người làng Phù Ứng
Từng nỗi danh đại tướng đánh Nguyên
Giúp vua bình định nước Chiêm
Một người phóng khoáng dụng binh như thần
Ông có làm bài thơ để lại
Bốn câu thôi, khí khái trượng phu:
"Hoành sáo giang sơn cáp kỷ thu
Tam quân kỳ hổ khí thôn ngưu
Nam nhi vị liểu công danh trái
Tu thính nhân gian thuyết Vũ Hầu"
Lời thơ vào cỏi thiên thu
Như lời nhắn nhủ gởi cho những người
Thuật dùng người theo tài của họ
Đó là cách chỉ có đời Trần
Tuỳ theo trách nhiệm đảm đương
Mà giao chức vụ cho quan trong triều
Quan trong triều như là Phạm Mại
Đỗ Thiên Hư, Phạm Ngộ, Đĩnh Chi
Nhữ Hài, Lê Quát, Lê Duy
Hán Siêu, Sư Mạnh và nhiều người hay
Trần Thì Kiến cũng tay tầm cỡ
Lê Cư Nhân, Nguyễn Dữ giúp vua
Xiển dương văn học bấy giờ
An sinh xã hội, hiến mưu giúp đời
Trần Khắc Chung một người khôn khéo
Lại về phe vu cáo giành ngôi
Nghe theo Văn Hiến để rồi
Tâu vua giết bậy, hại người trung quân
Trần Khắc Chung vốn dòng họ Đỗ
Vì có công được đổi họ Trần
Thăng quan tiến chức lên dần
Có công đem được Huyền Trân trở về
Bọn quan lại chia bè kết đảng
Chúng bắt đầu lũng đoạn nhà vua
Hán Siêu, Hài, Ngạn theo hùa
Khắc Chung, Văn Hiến mưu đồ việc riêng
Tướng Đại Niên là người Đại Việt
Năm Bính Dần lãnh việc đánh Chiêm (1326)
Giao tranh cả mấy tháng liền
Cuối cùng bại trận phải đành lui quân
Để công bằng sửa sang luật pháp
Phạt nặng người cưỡng đoạt ruộng tư
Với người giả mạo văn từ
Chặt đứt ngón trái cho chừa thói gian
Đối với ruộng mà đang ngậm sữa
Việc kiện thưa sẽ xử như sau
Người cày được một nửa đầu
Nửa phần còn lại ngày sau sẽ bàn (1323)
Vào mùa hạ tháng năm Tân Dậu (1321)
Vụ lúa Chiêm, bắp đậu được mùa
Năm sau cũng được bội thu
Nhân dân an lạc ấm no thái bình
Đồng tiền kẽm ban hành trong nước
Dùng bán buôn đổi chác trong dân
Năm sau xuống chiếu lại rằng:
Bỏ đồng tiền kẽm thay bằng tiền khoen
Một vụ án do tên Trần Phẩu
Được dựng lên vu cáo đại vương
Vương là em ruột thượng hoàng
Định làm phản loạn mưu toan chiếm quyền
Năm Mậu Thìn đem ra xét xử
Cả trăm người đều có liền can
Đa số họ đã kêu oan
Riêng phần Quốc Chẩn biệt giam, giết liền
Quan nhà Nguyên chấp tranh biên giới
Vua sai Bang Hiến tới Nam Kinh
Lựa lời tranh biện phân minh
Để cho hai nước tình hình bớt căng
Đăng nhập bằng Facebook