Tuý trước 醉著 • Say viết

Sông vạn dặm, chân trời cũng thế
Một thôn dâu sương khói quyện bay
Ngư ông say, chẳng ai lay
Quá trưa tỉnh dậy tuyết đầy thuyền câu

Vạn dặm sông xanh, vạn dặm trời
Thôn dâu gai buốt, khói chơi vơi.
Ông chài say khướt, không ai gọi
Tỉnh quá trưa thuyền ngập tuyết rơi.

Sông dài vạn dặm trời xanh
Thôn dâu tươi mát trong lành khói xa
Ông chài say giấc la đà  
Quá trưa tuyết đã nở hoa đầy thuyền.

Sông dài vạn dặm lẫn sắc trời
Thôn dâu xanh ngắt, khói chơi vơi
Ông chài say ngủ, ai biết tới
Quá trưa thuyền nhỏ, nặng tuyết rơi.

Tôi hiểu bài thơ theo cách khác hơn.
Chỉ một chữ "Yên - 煙" mà hầu như mọi bản dịch thơ mà tôi đọc được đều diễn tả là "Khói Sương" hay "Sương Mù" nhưng lại quên đi một nghĩa có vẻ không được "Thơ" cho lắm là "Thuốc Lá" đã dẫn đến sự khác biệt.
Xin được phân tích:

* Về ý thơ:
- Câu đầu đã mở ra một khung cảnh bao la, trời nước trong xanh của một ngày nắng đẹp: dòng sông trong, dài/sâu hút mắt, bầu trời cao vời vợi. Vậy thì không lý gì lại có sương giăng mù mịt ở ngay cái thôn mà lão câu neo thuyền ngủ say cả.
- Câu hai, rõ ràng tác giả miêu tả hai thôn, nhưng không hiểu sao ai cũng cố tình bỏ qua chi tiết này (?!)

* Về cấu trúc: hai câu thơ đầu có cùng một cấu trúc Tiểu Đối:
Vạn lý - Vạn lý
Một thôn - Một thôn, đối nhau chan chát.

Ở câu đầu:

"Vạn lý thanh giang, vạn lý thiên", mặt sông trong dài/sâu ở dưới, đối với bầu trời cao rộng ở trên.

Theo "công thức" này, thì câu thứ hai:

"Nhất thôn tang giá, nhất thôn yên", phải là một thôn trồng dâu, còn thôn kia thì trồng thứ gì đó (mà ở đây là cây Thuốc Lá - Yên - 煙). Hơn nữa, hai thôn ấy phải nằm ở hai bên bờ sông (thì ông lão mới neo thuyền giữa hai thôn được). Như thế, trái đối với phải, giống như dưới đối với trên ở câu đầu.

Với cách hiểu này, theo tôi, bài thơ được giải nghĩa như sau:

Giữa dòng sông trong vắt và bầu trời cao rộng trong một ngày nắng đẹp,
Giữa hai bờ xanh ngát, nương dâu một bên, ruộng thuốc một bên
Ông lão đánh cá say rượu nằm ngủ, xung quanh không một tiếng người
Ông ngủ một giấc thật ngon lành từ lúc trời còn nắng đẹp cho đến khi tỉnh dậy lúc quá trưa thì tuyết đã rơi đầy mạn thuyền.

Xin được diễn thơ như sau:

SAY RƯỢU
Sông xanh sâu thẳm, trời cao thẳm
Dâu thắm một triền, lúa một triền *
Ngư lão say mèm, người vắng lặng
Quá trưa tỉnh dậy, tuyết đầy thuyền

(Thay cây thuốc lá bằng cây lúa cho nó..."thơ" hơn, hihi... :P :P)
---------------------------------------------------

Sông xanh sâu thẳm, trời cao thẳm
Dâu thắm một triền, lúa một triền
Ngư lão say mèm, người vắng lặng
Quá trưa tỉnh dậy, tuyết đầy thuyền

Vạn dặm sông trong, vạn dặm trời
Khắp thôn dâu mía khói mù khơi
Ngư ông say ngủ không người gọi
Tỉnh dậy quá trưa thuyền tuyết đầy.

Vạn dặm sông xanh vạn dặm trời
Một thôn sương khói một thôn gai
Ngư ông say ngủ không người gọi
Tỉnh dậy thuyền trưa tuyết ngập đầy

Vạn dặm sông dài, vạn dặm trời,
Một thôn dâu, mía, khói mù khơi.
Ngư ông say khướt không ai gọi,
Tỉnh rượu, tuyết trưa đầy thuyền rồi.