Friedrich Nietzsche

Friedrich Nietzsche (Friedrich Wilhelm Nietzsche, 1844-1900) là triết gia và thi nhân Đức, gốc Ba Lan cha đẻ thuyết Siêu nhân. Sinh ở Röcken bei Lützen, mất ở Weimar. Đại biểu của chủ nghĩa phi lí và ý chí luận, giáo sư ngữ văn, bạn thân của nhạc sĩ Đức Vacnơ R. (R. Wagner), chịu ảnh hưởng tư tưởng của Vacnơ và Sôpenhaoơ A. (A. Shopenhauer). Chết trong trạng thái điên. Nitsơ là một nhà triết học duy tâm, xuất hiện vào thời kì chủ nghĩa tư bản chuyển sang giai đoạn chủ nghĩa đế quốc. Sự bế tắc của chủ nghĩa tư bản đã được biểu hiện sâu sắc qua các tư tưởng của Nitsơ ở chỗ ông "đánh giá lại tất cả các giá trị", thẩm tra lại những tiêu chuẩn của hệ tư tưởng tư sản tự do, của triết học duy lí, của đạo đức học cổ truyền, của giáo lí đạo Kitô. Nguyên tắc không thay đổi trong triết học của ông là tình yêu cuộc sống. Nitsơ muốn có sự tổng hợp giữa thế giới dục vọng với thế giới đạo lí của người hiền. Ông khước từ luân lí của đạo Kitô và cho đó là "luân lí của những người nô lệ". Ông lật ngược các giá trị đã thừa nhận trước đó, đưa ra một lí luận "sáng tạo", và trong sự phát triển của tư tưởng đó đã sinh ra thuyết "siêu nhân". Ông là người theo ý chí luận triệt để, cho rằng ý chí quyết định hết thảy, và chính "ý muốn quyền lực" là động lực quyết định mọi quá trình xã hội và tự nhiên. Qua những luận đề nói trên, Nitsơ công khai tán dương sự bóc lột, sự đàn áp và xâm lược, cũng như sức mạnh. Nitsơ là người phủ nhận sự tiến bộ của lịch sử, cho lịch sử là một sự "vĩnh viễn quay trở lại". Luận điểm này đã có ảnh hưởng lớn đến một số nhà triết học về lịch sử như Xpenglơ (O. Spengler) và Toinơbi (A. J. Toynbee). Ông là người mở đường cho triết học đời sống, đã gợi ý cho nhiều nhà văn, trong đó có Giđơ A. (A. Gide). Những khía cạnh tiêu cực trong triết học của Nitsơ cũng đã bị bọn phản động khai thác, đặc biệt là bọn Quốc xã.

Các tác phẩm chính: "Nguồn gốc của bi kịch" (1872); "Tính chất người, người quá" (1878), "Vượt qua thiện và ác" (1886), "Zarathustơra đã nói như vậy" (1883 - 84); "Phả hệ của luân lí" (1887); "Hoàng hôn của các thần tượng" (1888); "Ý muốn quyền lực" (xuất bản 1889 - 1910).

Friedrich Nietzsche (Friedrich Wilhelm Nietzsche, 1844-1900) là triết gia và thi nhân Đức, gốc Ba Lan cha đẻ thuyết Siêu nhân. Sinh ở Röcken bei Lützen, mất ở Weimar. Đại biểu của chủ nghĩa phi lí và ý chí luận, giáo sư ngữ văn, bạn thân của nhạc sĩ Đức Vacnơ R. (R. Wagner), chịu ảnh hưởng tư tưởng của Vacnơ và Sôpenhaoơ A. (A. Shopenhauer). Chết trong trạng thái điên. Nitsơ là một nhà triết học duy tâm, xuất hiện vào thời kì chủ nghĩa tư bản chuyển sang giai đoạn chủ nghĩa đế quốc. Sự bế tắc của chủ nghĩa tư bản đã được biểu hiện sâu sắc qua các tư tưởng của Nitsơ ở chỗ ông "đánh giá lại tất cả các giá trị", thẩm tra lại những tiêu chuẩn của hệ tư tưởng tư sản tự do, của triết học duy lí, của đạo đức học cổ truyền, của giáo lí đạo Kitô. Nguyên tắc không thay đổi trong triết học của ông là…