Dương Danh Lập 楊名立

Dương Danh Lập 楊名立 (1839-1903) tự Học Lễ, hiệu Khắc Trai, biệt hiệu Sơn Nông, sinh trưởng trong một gia đình nho học ở xã Khắc Niệm, huyện Tiên Du, tỉnh Bắc Ninh. Là con Hàn lâm Thị độc học sĩ Dương Danh Tư (1811-1871) tự Phúc Nghị và tứ phẩm cung nhân Nguyễn Thị Cư, cháu nội của Dương Chức (1770-1828) tự Phúc Chí, đỗ cử nhân đời Gia Long, đã làm Tri huyện qua các huyện Phù Ninh, Thanh Miện, Đông Triều, Thanh Trì, Thanh Oai. Thừa hưởng truyền thống gia đình, ngay từ nhỏ Dương Danh Lập chăm chỉ học hành, từng theo học ở nhà người bác ruột, sau này là tiến sĩ Đốc học Dương Danh Thành, tự Tỉnh Hiên. Lớn lên được ra tỉnh theo học tiến sĩ Vũ Tông Phan, lại là bạn học với những người bạn sau này thành danh như tiến sĩ họ Phan ở xã Trang Liệt, tiến sĩ họ Nguyễn ở xã Trung Hà (Sơn Tây), cử nhân họ Ngô ở xã Trảo Nha (Hà Tĩnh). Ngày đi học có tiếng là mạnh bạo và có tài (trì danh nghệ uyển).

Dương Danh Lập đỗ tú tài khoa Tân Dậu năm Tự Đức thứ 14 (1861) tại trường Hà Nội. Năm 1864, khoa thi hương năm Giáp Tý, ông đỗ cử nhân, có nhiều người bạn đồng khoa, sau này hay trao đổi cùng nhau: Nguyễn Khuyến, Dương Khuê, Đỗ Trọng Vĩ, Bùi Dị... Ngay năm sau, Ất Sửu, đời Tự Đức thứ 18 (1865) ông đỗ phó bảng, xếp thứ ba trong số 13 phó bảng của khoa ấy. Sau khi đỗ đạt, ông được bổ ngay làm Án sát tỉnh Hà Tĩnh. Đến đầu năm Giáp Thân (1884), ông được cử quyền Tuần phủ tỉnh Thái Nguyên.

Đương thời, đất Bắc xảy ra nhiều sự biến: quân Pháp đánh vào Bắc Ninh, quân triều đình và lực lượng của Lưu Vĩnh Phúc lui về đóng quân ở Thái Nguyên, Hưng Hoá. Dương Danh Lập bị nghi có liên can đến việc một tù nhân trốn trại nên bị tạm gian. Sau được minh oan, ông xin về nghỉ. Đại Nam thực lục chép về sự kiện này: “...Nguyên quyền Tuần phủ là Dương Danh Lập, vì xin nghỉ tự tiện về. Can nghị, rồi được ân chuẩn cho đem hàm Quang Lộc tự khanh về quê hưu dưỡng. Nhân tỉnh ấy đã có Tổng đốc Ninh Thái thống bạt, thì chức Tuần phủ đình đi.” Tuy nhiên, Dương Danh Lập ít ở quê nhà. Ông còn mở trường dạy học ở Hà Nội và Bắc Ninh. Quốc triều đăng khoa lục chép: “Học trò theo học rất đông.” Ít năm sau, ông còn được mời ra giữ chức Đốc học Hà Nội.

Dương Danh Lập 楊名立 (1839-1903) tự Học Lễ, hiệu Khắc Trai, biệt hiệu Sơn Nông, sinh trưởng trong một gia đình nho học ở xã Khắc Niệm, huyện Tiên Du, tỉnh Bắc Ninh. Là con Hàn lâm Thị độc học sĩ Dương Danh Tư (1811-1871) tự Phúc Nghị và tứ phẩm cung nhân Nguyễn Thị Cư, cháu nội của Dương Chức (1770-1828) tự Phúc Chí, đỗ cử nhân đời Gia Long, đã làm Tri huyện qua các huyện Phù Ninh, Thanh Miện, Đông Triều, Thanh Trì, Thanh Oai. Thừa hưởng truyền thống gia đình, ngay từ nhỏ Dương Danh Lập chăm chỉ học hành, từng theo học ở nhà người bác ruột, sau này là tiến sĩ Đốc học Dương Danh Thành, tự Tỉnh Hiên. Lớn lên được ra tỉnh theo học tiến sĩ Vũ Tông Phan, lại là bạn học với những người bạn sau này thành danh như tiến sĩ họ Phan ở xã Trang Liệt, tiến sĩ họ Nguyễn ở xã Trung Hà (Sơn Tây), cử nhân họ…