Tặng Carolyn Forche

I.
Đây là nơi
thà ta đừng biết tới
đây là nơi sẽ chiếm giữ hồn ta
đây là nơi ta không thể hình dung
đây là nơi cuối cùng sẽ đánh bại ta

nơi tiếng tại sao tự nó sẽ héo hon và trống rỗng.
Đó là nạn đói.

II.
Không bài thơ nào có thể viết
về nó, những dải cát
bao xác người chôn xuống
đào lên, nỗi đau không chịu nổi
còn vằn trên da họ.

Chuyện không xảy ra năm ngoái
hay 40 năm trước mà là tuần trước.
Chuyện đã xảy ra còn kéo đến bây giờ
Chuyện đang xảy ra.

Chúng ta kết những vòng hình dung từ cho họ,
chúng ta đếm họ như lần tràng hạt,
chúng ta đưa họ vào thống kê và kinh kệ
vào những bài thơ như bài này.

Chẳng có gì được việc.
Họ thế nào vẫn nguyên thế ấy.

III.
Người đàn bà nằm trên sàn xi măng ướt
dưới ngọn đèn không bao giờ tắt
những vết kim đâm vào cánh tay
để giết trí não
chị tự hỏi vì sao mình chết.

Chị chết vì đã nói
Chị chết cho quyền của ngôn từ
Chính thân thể chị, lặng im
không có ngón tay, đang viết bài thơ này.

IV.
Giống như cuộc giải phẫu
nhưng không phải
cũng không phải, dù có rạng chân, có rên rỉ
và máu, không phải sự sinh nở.

Có phần là một công ăn việc làm,
có phần là biểu diễn kỹ năng
giống như cuộc hoà tấu.
Một công việc mà người ta có thể làm tồi
hay làm giỏi, họ tự nhủ.

Có phần là một nghệ thuật

V.
Những thực tế trên đời này nhìn rõ
là nhìn qua nước mắt
vậy hãy nói tôi hay
vì sao còn có cái mắt tôi nhìn lầm?

Nhìn cho rõ và không nao núng
không quay đi,
đây là cơn hấp hối, mắt mở to
cách mặt trời hai phân.

Khi ấy điều gì ta nhìn thấy?
Ac mộng hay quáng mắt?
Ao ảnh?
Điều gì ta nghe thấy?

Lưỡi dao cạo rạch ngang tròng mắt
là chi tiết trong cuốn phim cũ
Đó cũng là một sự thật.
Làm chứng là việc ta phải gánh.

VI.
Ở xứ này ta có thể nói gì tuỳ thích
bởi dù sao cũng chẳng ai thèm nghe
như vậy đủ an toàn, ở xứ này ta có thể thử viết
bài thơ có thể không bao giờ được viết
bài thơ không bịa đăt gì
không bỏ qua gì
vì mỗi ngày ta vẫn bịa đặt và bỏ qua cho chính mình.

Ở nơi khác, bài thơ này không phải là bịa đặt
Ở nơi khác, bài thơ này đòi dũng cảm
Ở nơi khác, bài thơ này phải được viết ra
vì các nhà thơ đều đã chết.

Ở nơi khác, bài thơ này phải được viết ra
như thể ta đã chết,
như không thể làm gì hơn
hoặc nói gì hơn để cứu vớt ta.

Ở nơi khác ta phải viết bài thơ này
bởi không có gì hơn để làm.