Thơ » Trung Quốc » Trung Đường » Bạch Cư Dị
Đăng bởi Vanachi vào 22/02/2008 16:29
厚地植桑麻，
所要濟生民。
生民理布帛，
所求活一身。
身外充徵賦，
上以奉君親。
國家定兩稅，
本意在憂人。
厥初防其淫，
明敕內外臣：
稅外加一物，
皆以枉法論。
奈何歲月久，
貪吏得因循。
浚我以求寵，
斂索無冬春。
織絹未成匹，
繰絲未盈斤。
裏胥迫我納，
不許暫逡巡。
歲暮天地閉，
陰風生破村。
夜深煙火盡，
霰雪白紛紛。
幼者形不蔽，
老者體無溫。
悲喘與寒氣，
併入鼻中辛。
昨日輸殘稅，
因窺官庫門：
繒帛如山積，
絲絮似雲屯。
號為羨餘物，
隨月獻至尊。
奪我身上暖，
買爾眼前恩。
進入瓊林庫，
歲久化為塵！
Hậu địa thực tang ma,
Sở yếu tế sinh dân.
Sinh dân lý bố bạch,
Sở cầu hoạt nhất thân.
Thân ngoại sung trưng phú,
Thượng dĩ phụng quân thân.
Quốc gia định lưỡng thuế,
Bản ý tại ưu nhân.
Quyết sơ phòng kỳ dâm,
Minh sắc nội ngoại thần:
Thuế ngoại gia nhất vật,
Giai dĩ uổng pháp luận.
Nại hà tuế nguyệt cửu,
Tham lại đắc nhân tuần.
Tuấn ngã dĩ cầu sủng,
Liễm sách vô đông xuân.
Chức quyên vị thành thất,
Tảo ty vị doanh cân.
Lý tư bách ngã nạp,
Bất hứa tạm thuân tuần.
Tuế mộ thiên địa bế,
Âm phong sinh phá thôn.
Dạ thâm yên hoả tận,
Tản tuyết bạch phân phân.
Ấu giả hình bất tế,
Lão giả thể vô ôn.
Bi suyễn dữ hàn khí,
Tính nhập tỵ trung tân.
Tạc nhật thâu tàn thuế,
Nhân khuy quan khố môn:
Tăng bạch như sơn tích,
Ty nhứ tự vân đồn.
Hiệu vi tiện dư vật,
Tuỳ nguyệt hiến chí tôn.
Đoạt ngã thân thượng noãn,
Mãi nhĩ nhãn tiền ân.
Tiến nhập Quỳnh Lâm khố,
Tuế cửu hoá vi trần!
Đất tốt trồng dâu và đay,
Chủ yếu để người dân sinh sống.
Ngưởi dân dệt ra vải và lụa,
Cho nhu cầu sinh hoạt của chính mình.
Ngoài ra còn đóng thuế,
Cao hơn là để dâng vua và phụng dưỡng mẹ cha.
Quy định mỗi năm đóng hai kỳ thuế,
Với ý chính là lo cho dân.
Ban đầu để đề phòng quan lại lạm dụng,
Sắc lệnh rõ ràng cho cả quan trong triều và địa phương.
Rằng nếu thâu thêm ngoài thuế dù chỉ một vật,
Cũng đều vi phạm pháp luật.
Nhưng rồi qua năm tháng lâu dài,
Bọn quan lại tham lam theo lề thói cũ.
Đục khoét ta để được bề trên yêu thương,
Thu gom, nhũng nhiễu không kể hai vụ đông và xuân.
Vải và lụa dệt chưa thành tấm,
Tơ ươm chưa đủ cân.
Bọn hương quản đã thúc bách ta nạp,
Không cho tạm hoãn từ từ.
Cuối năm trời đất vào thu đông,
Gió lạnh thổi vào thôn xóm.
Đêm dài không khói không lửa để sưởi,
Mưa tuyết trắng xoá kéo dài.
Trẻ nhỏ không đồ che thân,
Người già áo không đủ ấm.
Đã mang bệnh suyễn, lại gặp hơi lạnh,
Hít vào thấy cay nơi mũi.
Hôm qua gom hết tài sản đi đóng thuế,
Nhân ngó qua cửa kho nhà quan.
Thấy lụa trắng chất cao như núi,
Tơ tằm, sợi bông nhiều như mây đùn.
Người coi kho nói đó là đồ còn dư,
Số này hàng tháng sẽ dâng lên vua.
Các người cướp đoạt áo ấm trên thân ta,
Trước mắt để mua ân sủng của vua cho các người.
Dâng vải, lụa vào kho Quỳnh Lâm,
Nhiều năm sau không dùng tới sẽ hoá thành bụi.
Trang trong tổng số 1 trang (4 bài trả lời)
[1]
Gửi bởi Vanachi ngày 23/02/2008 16:29
Đất tốt đem trồng dâu gai,
Những mong sinh kế dân ngày khá hơn.
Kìa vải lụa dệt ngày đêm,
Cũng lăm nuôi lấy thân mình mà thôi.
Ngoài ra nộp thuế xong xuôi,
Quân thân canh cánh dám rời nghĩa chung.
Năm hai vụ thuế song song,
Cũng là ý cả, vẹn tròn lo toan.
Để cho hà lạm kịp ngăn,
Ý vua ban xuống các quan trong ngoài:
"Chỉ thu đủ thuế thì thôi,
Thu thêm, phạm tội, nếu ai làm càn".
Lâu ngày có ý xem nhờn,
Lòng tham, những kẻ làm quan có thừa.
Vét vơ biết mấy cho vừa,
Đủ trò sách nhiễu miễn là trên yêu.
Đệt chưa đẫy tấm lụa điều,
Tơ còn đang béo đã vào hỏi thăm.
Lý dịch hách, nha lại gần,
Đông xuân thúc ép, xoay vần tính sao.
Cuối năm trời đất tiêu điều,
Đồng tê buốt gió, xóm nghèo xác xơ.
Canh khuya, củi lửa đâu mà,
Đầy trời mưa tuyết, loà nhoà cỏ cây.
Rét run, lũ trẻ hao gầy,
Áo manh, già lão trơ thây tội tình.
Hơi thở gấp, gió lạnh tanh,
Xộc vào, mắt mũi nồng hăng cay xè.
Bữa qua nộp nốt thuế vua,
Kho tàng, ghé mắt nhìn qua hãi hùng.
Vải cao như núi chất chồng,
Tơ lèn chật ních ùn ùn tựa mây.
Thuế dư chính những kho này,
Lo sao tháng tháng dâng ngài chí tôn.
Áo ta mày bóc mấy lần,
Để mua lấy cái vinh thân cho mày.
Kho Quỳnh Lâm những thứ này,
Cũng thành ra bụi, lâu ngày bỏ quên...
Gửi bởi Nguyễn phước Hậu ngày 15/12/2015 17:00
Đất tốt trồng đay, dâu
Cần thiết dân sống dựa
Dân dệt ra vải lụa
Sinh hoạt thoả nhu cầu.
Ngoài ra thuế nhà nước
Trên dâng vua, mẹ cha
Hai kỳ thuế quốc gia
Ý lo dân làm gốc.
Ban đầu phòng tham lạm
Các quan nhận lệnh vua
Nếu thuế thâu vật thừa
Luật quy là trái phạm.
Rồi năm tháng dài lâu
Tham quan theo thói xấu
Đục ta trên yêu cầu
Ngoài đông xuân thu giấu.
Tấm vải lụa chưa ráp
Tơ ươm thiếu cân lường
Hương quan thúc ta nạp
không tạm hoãn nhân nhường.
Cuối năm đất trời đông
Gió lạnh thổi xóm thôn
Đêm dài khói lửa tắt
Mưa tuyết trắng mênh mông.
Thân trẻ chẳng đồ che
Áo già không đủ ấm
Bệnh suyển thêm hơi lạnh
Hít vào mủi cay xè.
Hôm gom đi đóng thuế
Nhân ngó cửa kho quan
Lụa trắng cao như núi
Tơ sợi ngút mây ngàn.
Quan nói của dư phần
Sẽ dâng vua hàng tháng.
Ngươi cướp ta áo ấm
Trước mắt để mua ân.
Dâng vào kho Quỳnh Lâm
nhiều năm sau hoá bụi.
Gửi bởi Trương Việt Linh ngày 20/04/2016 09:11
Đã sửa 2 lần, lần cuối bởi Trương Việt Linh ngày 25/09/2018 20:23
Dâu đay trồng đất tốt
Cốt để dân mưu sinh.
Dân dệt ra áo lụa
Cốt để nuôi lấy mình.
Ngoài ra còn nộp thuế
Canh cánh nghĩa quân thân.
Mỗi năm chỉ hai vụ
Lòng trên lo cho dân.
Lúc đầu ngừa hà lạm
Sắc ban quan ngoài,trong,
Nếu ai thu thêm thuế
Là mang tội triều đình.
Lâu ngày sinh nhờn ý
Tham ô quen thói bừa.
Quanh năm vơ vét sạch
Đục khoét cốt trên ưa.
Tơ ươm chưa đủ cân
Lụa dệt chưa thành tấm
Hào lý thúc nộp ngay
Không phút giây trễ chậm.
Cuối năm trời mịt mùng,
Gió lạnh làng xơ xác
Đêm khuya củi lửa không
Trắng xoá trời mưa tuyết.
Trẻ con không áo che
Người già thân chẳng ấm
Khí lạnh hơi thở run
Mũi cay xè tê cứng.
Hôm qua nộp thuế nốt
Ghé mắt thấy kho đầy.
Lụa vải chất như núi
Bông sợi ùn như mây
Thuế dư trong kho thóc
Tháng tháng dâng quý ngài.
Áo ta bị bóc sạch
Mua vinh thân cho mầy.
Kho Quỳnh Lâm chất đống
Nhiều năm hoá bụi đầy
Gửi bởi Lâm Xuân Hương ngày 08/05/2016 14:46
Dâu và đay trồng trên đất tốt
Chủ yếu là cốt để điều hoà
Người dân vải lụa dệt ra
Cho nhu cầu sống chính là bản thân
Ngoài ra còn góp phần đóng thuế
Rồi dâng vua, hiếu đễ mẹ cha
Nước qui thuế đóng hai ca
Âu lo với ý chính là cho dân
Để đề phòng quan tham lạm dụng
Vua truyền ra sắc lệnh rõ ràng
Rằng: thâu thêm thuế là xằng
Dù là một vật cũng mang tội rồi
Nhưng rồi qua lâu dài năm tháng
Bọn quan tham theo đúng thói xưa
Dân đục khoét bề trên đưa
Ngoài hai vụ chính thu thừa xiết bao
Vải và lụa dệt nào thành tấm
Tơ tằm ươm chưa thấm lạng cân
Bọn hương quản đã thúc dân
Mau mau đóng nạp, dần dần không cho
Cuối năm trời đất vô đông lạnh
Gió ào ào thổi mạnh xóm thôn
Đêm dài không ngọn lửa hồng
Tuyết mưa trắng xoá, sầu đông bộn bề
Trẻ nhỏ không đồ che thân ấm
Người già không tấm áo ngự hàn
Lại còn bệnh suyễn đa mang
Hít vào hơi lạnh phũ phàng mũi cay
Hôm qua gom tiền tài đóng thuế
Nhân ngó qua cửa xế kho quan
Chất cao lụa trắng như non
Tơ tằm, bông sợi mây đùn tựa như
Đó là đồ thâu dư ngoài thuế
Hàng tháng gom và sẽ dâng vua
Người dân áo ấm đoạt bừa
Cầu ân có thứ dâng vua phần mình
Dâng vải lụa kho Quỳnh Lâm chứa
Nhiều năm sau thừa mứa hoá bùn.
Đăng nhập bằng Facebook