Thơ » Trung Quốc » Trung Đường » Bạch Cư Dị
Đăng bởi Vanachi vào 23/05/2005 19:42
長安多大宅，
列在街西東。
往往朱門內，
房廊相對空。
梟鳴松桂樹，
狐藏蘭菊叢。
蒼苔黃葉地，
日暮多旋風。
前主為將相，
得罪竄巴庸。
後主為公卿，
寢疾歿其中。
連延四五主，
殃禍繼相鐘。
自從十年來，
不利主人翁。
風雨壞檐隙，
蛇鼠穿牆墉。
人疑不敢買，
日毀土木功。
嗟嗟俗人心，
甚矣其愚蒙。
但恐災將至，
不思禍所從。
我今題此詩，
欲悟迷者胸。
凡為大官人，
年祿多高崇。
權重持難久，
位高勢易窮。
驕者物之盈，
老者數之終。
四者如寇盜，
日夜來相攻。
假使居吉土，
孰能保其躬。
因小以明大，
借家可喻邦。
周秦宅崤函，
其宅非不同。
一興八百年，
一死望夷宮。
寄語家與國，
人凶非宅凶。
Trường An đa đại trạch,
Liệt tại nhai tây đông.
Vãng vãng chu môn nội,
Phòng lang tương đối không.
Kiêu minh tùng quế thụ,
Hồ tàng lan cúc tùng.
Thương đài hoàng diệp địa,
Nhật mộ đa tuyền phong.
Tiền chủ vi tương tướng,
Đắc tội thoán Ba Dung.
Hậu chủ vi công khanh,
Tẩm tật một kỳ trung.
Liên diên tứ ngũ chủ,
Ương hoạ kế tương chung.
Tự tòng thập niên lai,
Bất lợi chủ nhân ông.
Phong vũ hoại thiềm khích,
Xà thử xuyên tường dung.
Nhân nghi bất cảm mãi,
Nhật huỷ thổ mộc công.
Ta ta tục nhân tâm,
Thậm hỹ kỳ ngu mông.
Đãn khủng tai tương chí,
Bất tư hoạ sở tòng.
Ngã kim đề thử thi,
Dục ngộ mê giả hung.
Phàm vi đại quan nhân,
Niên lộc đa cao sùng.
Quyền trọng trì nan cửu,
Vị cao thế dị cùng.
Kiêu giả vật chi doanh,
Lão giả số chi chung.
Tứ giả như khấu đạo,
Nhật dạ lai tương công.
Giả sử cư cát thổ,
Thục năng bảo kỳ cung?
Nhân tiểu dĩ minh đại,
Tá gia khả dụ bang.
Chu, Tần trạch Hào, Hàm,
Kỳ trạch phi bất đồng.
Nhất hưng bát bách niên,
Nhất tử Vọng Di cung.
Ký ngữ gia dữ quốc,
Nhân hung phi trạch hung.
Ở Trường An có nhiều nhà lớn
Từng dãy thẳng, đứng hai bên đường
Thường thường bên trong cửa son
Có những phòng hiên đối nhau mà bỏ không
Cú kêu trong cây tùng, cây quế
Cáo ẩn nơi khóm cúc, khóm lan
Mặt đất đầy rêu xanh, lá vàng rải rác
Mỗi buổi chiều tà từng cơn gió lốc thổi
Chủ trước làm quan tướng
Phải tội đày đi Ba Dung
Chủ sau là bậc công khanh
Ốm lâu rồi cũng chết trong nhà ấy
Liền liền đến bốn năm chủ
Tai vạ cứ kế tiếp dồn
Đã từ mười năm lại đây
(Cái nhà này) không lợi chủ!
Mưa gió làm hỏng hết mái hiên, khe cửa
Chuột rắn đục khoét kẽ ngặt, chân tường
Người ta nghi hoặc, chẳng ai dám mua
Những vật xây dựng bằng gạch, gỗ, ngày một hư nát
Than ôi! Bụng dạ người đời
Sao mà ngu muội quá thế!
Chỉ sợ tai vạ sẽ đến
Không nghĩ xem nó từ đâu ra
Nay ta viết bài thơ này
mong thức tỉnh những người mê muội trong lòng
Phàm đã làm đến quan to
Phần nhiều tuổi cao mà bổng hậu
Quyền đã to thì khó giữ được lâu
Ngôi đã cao thì thế dễ cùng
Kiêu mãn, theo lẽ của sự vật, tất sẽ tràn đổ
Già là lúc số mệnh sắp hết
Bốn điều ấy như trộm cướp
Ngày đêm xúm lại tiến công mình
Ví bằng có được ở chỗ đất lành
Dễ ai đã giữ được toàn thân?
Suy việc nhỏ để rõ việc lớn
Mượn việc nhà để ví việc nước:
Nhà Chu, nhà Tần cùng đóng đô ở Hào, Hàm cả
(Thế là) chỗ ở không phải không giống nhau
(Vậy mà) một đằng thì hưng thịnh đến tám trăm năm
Một đằng thì hết đời ở cung Vọng Di
Nhắn nhủ những ai có nhà, có nước
Chỉ có người dữ, chứ không có nhà dữ!
Trang trong tổng số 1 trang (3 bài trả lời)
[1]
Trường An nhà lớn rất nhiều,
Đông tây hai dãy dựng đều song song.
Nhiều ngôi cửa rực son hồng,
Phòng, hiên cân đối mà bóng người.
Quế, tùng cú vọ kêu hoài,
Chòm lan, khóm cúc, cáo cầy đào hang.
Đết rêu rải rác lá vàng,
Từng cơn lốc buổi tà dương thổi lồng.
Chủ trước một vị tướng công,
Vì mắc tội, đất Ba Dong đi đày.
Chủ sau, cụ lớn chi đây,
Ốm đau rồi cũng chết ngay trong nhà.
Tiếp liền bốn, năm chủ qua,
Tai ương, họa hoạn đều là không may.
Tính ra từ chục năm nay,
Bao nhiêu ông chủ nhà này đều nguy.
Hiên tàn mưa gió đầm đìa,
Chân tường chuột rắn đi về hốc hang!
Người mua sợ, chẳng dám màng,
Viên gạch, tấm gỗ ngày càng hỏng đi.
Thương thay! Lòng kẻ tục kia,
Thực là mê muội ngu si đến điều!
Chỉ lo tai họa theo sau,
Không suy tai họa từ đâu nó về!
Ta nay có mấy câu đề,
Mở lòng giúp những người mê phần nào:
Phàm các cụ lớn trong trào,
Lộc cao, tuổi tác cũng cao là thường.
Quyền cao thì khó giữ giàng,
Ngôi cao thì thế lại càng dễ nguy.
Kiêu là lẽ vật sắp suy,
Già là số mệnh đến khi hầu cùng!
Bốn cái đó là tứ hung,
Ngày đêm xúm lại tiến công chẳng rời.
Vậy dù nhà tốt mười mươi,
Dễ ai giữ được trọn đời bền a?
Lớn là tự nhỏ suy ra,
Việc nước cũng lấy việc nhà xét xem:
Chu, Tần đều đóng Hào, Hàm,
Nào cung, nào điện nơi làm khác không?
Nhà Chu tám trăm năm ròng,
Nhà Tần đến Vọng Di cung hết đời!
Có nhà, có nước ai ơi!
Nhà không xúi, xúi bởi người mà ra.
Gửi bởi Anh Nguyêt ngày 27/12/2014 21:23
Đã sửa 1 lần, lần cuối bởi Vanachi ngày 28/12/2014 13:39
Trường An nhà cửa lớn nhiều,
Trải dài trên phố theo chiều tây đông.
Cửa son, nhưng ở phía trong,
Những phòng đối diện bỏ không cả rồi.
Quế, thông, cú rúc từng hồi,
Khóm lan, bụi cúc, chồn ngồi núp trong.
Lá vàng, đầy đất rêu rong,
Chiều chiều, gió xoáy chạy vòng trên sân.
Chủ về trước, tướng võ, văn,
Ba Dung, đày đến phải chăng tội nhiều.
Chủ sau, quan lớn trong triều,
Ốm đau nằm mãi, một chiều mất đi.
Bốn, năm chủ tiếp còn gì,
Tai ương tiếp nối chưa khi nào rời.
Mười năm trở lại đây thôi,
Các ông chủ ở đều thời không may.
Gió mưa, hiên, cửa hư ngay,
Tường cao, rắn, chuột đêm ngày đục thông.
Không ai mua, sợ trong lòng,
Mỗi ngày, đất, gỗ, lở long cả rồi.
Than ôi lòng dạ người đời,
Vô cùng ngu muội, ngu thời là ngu!
Chỉ lo tai hoạ thôi ư,
Chứ không suy nghĩ hoạ từ đâu ra.
Ta nay dùng đến thi ca,
Mong người bụng dạ tỉnh ra đừng lầm.
Hễ làm quan lớn trong dân,
Tuổi đời, bổng lộc, dần dần càng cao.
Quyền to, giữ mãi được sao,
Ngôi cao càng dễ chảo đao chẳng bền.
Vật đầy, ắt sẽ tràn lên,
Người già, sao sống mãi trên cõi đời.
Đó là bốn thứ giặc thôi,
Đêm ngày chẳng kể, lần hồi tấn công.
Dầu cho chỗ tốt vô cùng,
Thân mình, ai giữ được không chết già?
Nhỏ, suy việc lớn sẽ ra,
Việc nhà, lấy nước để ta luận bàn.
Chu, Tần, đều ở Hào Hàm,
Cửa nhà chẳng phải không làm cùng nơi.
Tám trăm năm thịnh một thời,
Vọng Di, chấm dứt một đời, vì đâu?
Có nhà, nước, nhắn một câu:
Chỉ con người xấu, nhà đâu gở gì!...
Gửi bởi Lâm Xuân Hương ngày 11/03/2016 23:57
Tại Trường An có nhiều nhà lớn
Trải dài từ tây tới phương đông
Cửa son ngó thử bên trong
Vắng hoe phòng ốc, hành lang điêu tàn
Chim cú vọ kêu trên thông quế
Chồn núp trong bụi cúc bụi lan
Sân rêu lác đác lá vàng
Sớm chiều gió xoáy nhiều cơn kinh hoàng
Chủ trước sắp lên hàm đại tướng
Mắc tội làm lao dịch đất Ba
Chủ sau quan lớn đại gia
Bệnh lâm rồi chết tại nhà khơi khơi
Liên tiếp bốn năm đời chủ nữa
Cũng đều là lãnh đủ hoạ tai
Kéo dài cả chục năm nay
Chủ nhân đều bị gặp đầy bất an
Gió mưa làm hư sàn và vách
Chuột rắn đào hang ngách qua tường
Người nghi nhà gở không ham
Lâu ngày gỗ đất mục tan cả nhà
Ôi lòng dạ người ta nhẹ quá!
Sao mà khờ mà khạo thế này
Chỉ e tai gió vạ bay
Mà không suy xét cho tày vì đâu
Nay ta viết vài câu thơ phú
Giúp cho đời biết bỏ tâm mê
Phàm làm quan lớn lâu về
Tuổi đời, bổng lộc mọi bề tăng cao
Quyền cao khó giữ đâu được mãi
Chức trọng thì cũng bị ganh đua
Kiêu vì vật chất dư thừa
Già rồi sẽ chết có chừa ai đâu
Bốn thứ đó giống như trộm cướp
Suốt ngày đêm liên hợp tấn công
Giả như ở đất yên lành
Liệu ai có thể bảo toàn tấm thân
Nhân việc nhỏ hiểu dần việc lớn
Mượn việc nhà để luận quốc gia
Chu, Tần đế nghiệp mở ra
Hào, Hàm xuất phát vốn là gần nhau
Một nhà tám trăm năm mới yếu
Nhà kia thì chết yểu Vọng Di
Gửi lời nhắn nhủ nước, nhà
Người hung dữ chứ đất nhà không hung.
Đăng nhập bằng Facebook