À ơi tay mẹ

Tình mẫu tử là tình cảm thiêng liêng nhất của con người. Một trong những bài thơ hay viết về tình cảm đó là À ơi tay mẹ của Bình Nguyên. Bài thơ được mở đầu với những phép nhiệm màu từ đôi bàn tay của mẹ. Tác giả đã sử dụng biện pháp tu từ hoán dụ - hình ảnh “bàn tay mẹ” để chỉ người mẹ. Người mẹ đã che chắn những “bão giông” cho đứa con nhỏ:

Bàn tay mẹ chắn mưa sa
Bàn tay mẹ chắn bão qua mùa màng

Đó là sức mạnh phi thường của người mẹ. Những câu thơ tiếp theo giống như lời ru của người mẹ:

Vẫn bàn tay mẹ dịu dàng
À ơi này cái trăng vàng ngủ ngon
À ơi này cái trăng tròn
À ơi này cái trăng còn nằm nôi...
Bàn tay mẹ thức một đời
À ơi này cái Mặt Trời bé con
Mai sau bể cạn non mòn
À ơi tay mẹ vẫn còn hát ru

Những lời hát ru yêu thương nhẹ nhàng đã đi vào giấc ngủ của đứa con nhỏ. Người mẹ gọi con “vầng trăng” và “mặt trời bé con”. Những hình ảnh so sánh cho thấy vai trò quan trọng của đứa con với người mẹ. Con đem đến hy vọng, sự sống cho mẹ. Ta có thể cảm nhận được tình cảm của người mẹ, nâng niu và xem đứa con như vầng trăng tròn trịa, trong sáng, như mặt trời toả sáng và ấm áp đến cho cuộc đời mẹ. Và tình yêu thương đó của mẹ dành cho con là mãi mãi, cho dù “biển cạn non mòn”. Nhưng những lời hát ru của mẹ vẫn theo con trên từng bước chân cuộc đời. Lời ru của mẹ dường như có một sức mạnh thần kì nào đó, tác động đến vạn vật:

Ru cho mềm ngọn gió thu
Ru cho tan đám sương mù lá cây

Những thứ vốn trường tồn cùng với thiên nhiên, nay đã “mềm lòng”, đã “tan chảy” trước lời ru ngọt ngào của tình mẫu tử.

Ru cho cái khuyết tròn đầy
Cái thương cái nhớ nặng ngày xa nhau

Theo thời gian, bàn tay của mẹ trở nên chai sần, nhăn nheo. Nhưng chính bàn tay ấy đã làm nên phép nhiệm màu, không những là ru con vào giấc ngủ yên lành mà còn nâng niu con trên từng bước đường đời. Bàn tay ấy phải chắt chiu biết bao sương gió mới tạo ra phép màu như vậy:

Bàn tay mang phép nhiệm mầu
Chắt chiu từ những dãi dầu đấy thôi

Mẹ vất vả cả đời, lo toan cho con, lo toan cho gia đình, nhưng có lẽ, chưa một lần mẹ dám ru mình vào giấc ngủ. Trong con người mẹ, lúc nào cũng đầy ắp những suy nghĩ, không phút nào an yên. Bài thơ À ơi tay mẹ đã cho thấy tình mẫu tử thiêng liêng của mẹ dành cho “mặt trời bé con”. Đồng thời, nỗi khổ cực vất vả của người mẹ cũng được nhà thơ khắc hoạ thật cảm động.

Tình mẫu tử vô cùng quý giá đối với mỗi người. Trong kho tàng văn học, nhiều tác giả đã viết về tình cảm này, trong đó có bài thơ À ơi tay mẹ của Bình Nguyên. Bài thơ được viết theo thể thơ lục bát - thể thơ truyền thống giúp ích trong việc thể hiện cảm xúc của nhân vật trữ tình. “Đôi bàn tay” là hình ảnh trung tâm, tác giả đã sử dụng biện pháp tu từ hoán dụ để chỉ người mẹ. Đôi bàn tay của mẹ thật kì diệu, mang phép nhiệm màu che chở cho con:

Bàn tay mẹ chắn mưa sa
Bàn tay mẹ chắn bão qua mùa màng

Dù chỉ là đôi bàn tay rất đỗi bình thường, nhưng dường như lại có sức mạnh phi thường. Nó đã bảo vệ, che chở con qua “mưa sa”, “bão qua mùa màng” - ý chỉ những khó khăn, thử thách trong cuộc đời.

Những câu thơ tiếp theo, tác giả đã sử dụng biện pháp tu từ điệp ngữ. Cụm từ “À ơi” được điệp lại nhiều lần, đứng đầu câu thơ gợi ra suy nghĩ bài thơ giống như bài hát ru của mẹ mà con được nghe khi còn thơ ấu:

Vẫn bàn tay mẹ dịu dàng
À ơi này cái trăng vàng ngủ ngon
À ơi này cái trăng tròn
À ơi này cái trăng còn nằm nôi…
Bàn tay mẹ thức một đời
À ơi này cái Mặt Trời bé con
Mai sau bể cạn non mòn
À ơi tay mẹ vẫn còn hát ru

Người mẹ gọi con “vầng trăng” và “mặt trời bé con”. Vầng trăng và mặt trời là hai sự vật không thể thiếu được trong tự nhiên. Vạn vật đều cần đến để duy trì sự sống. Gọi con là “vầng trăng” và “mặt trời bé con” cho thấy con chính là nguồn sống, niềm tin của mẹ. Lời ru ngọt ngào của mẹ không chỉ cho con giấc ngủ êm đềm mà có thể tạo nên nhiều điều kì diệu:

Ru cho mềm ngọn gió thu
Ru cho tan đám sương mù lá cây
Ru cho cái khuyết tròn đầy
Cái thương cái nhớ nặng ngày xa nhau

Đôi bàn tay của mẹ đã nâng niu con trên từng bước đường đời. Bàn tay ấy phải chắt chiu biết bao sương gió mới tạo ra phép màu như vậy:

Bàn tay mang phép nhiệm mầu
Chắt chiu từ những dãi dầu đấy thôi

Hai câu thơ cuối dường như đã khắc hoạ hết nỗi nhọc nhằn trong cuộc đời của mẹ. Đôi bàn tay chai sần làm lụng để chắt chiu điều tốt đẹp nhất cho đứa con. À ơi tay mẹ là một bài thơ giàu hình ảnh, gợi nhiều cảm xúc. Đọc xong bài thơ, tôi thêm thấu hiểu hơn về tình mẹ bao la, đẹp đẽ.