Ác thụ 惡樹 • Cây xấu

Mày làm chật đường lối
Ta cầm búa ở tay
Chen chúc đường rậm tối
Cây hoang chặt bỏ ngay
Cây cần ta phải giữ
Gà qué cần đến mày
Mới hay thứ vô dụng
Sao mà sống tràn đầy?

..............

Kê tê 鷄栖 : tên một loại cây , đó là cây tạo giác 皂角树 hay tạo giáp 皂荚 , dùng làm thuốc .

Bài này Đổ Phủ làm năm 761 khi ông ở tại Thành Đô .
Tác giả dùng những loại cây ác để chỉ người . Tác giả muốn nói đến những người ác đương thời
như Trình Nguyên Chấn 程元振 , Lý Phụ Quốc 李辅国 , Ngư Triều Ân 鱼朝恩 là 3 hoạn quan chuyên xu
nịnh sàm tấu giết hại trung thần .

Trước đó có Lý Lâm Phủ 李林甫 và  Dương Quốc Trung 杨国忠.
Lý Lâm Phủ đã sàm tấu giết nhiều người tài như :

-Hoàng Phủ Duy Minh 皇甫唯明 （ Lũng Hữu Tiết độ sứ ）
-Vi Kiên 韦坚 （ Tấn Vân thái thú ）
-Lý Thích Chi 李适之　（ Thái tử thiếu bảo )
-Dương Thận Căng 杨慎矜（ Hộ bộ thị lang）
-Trương Vương Tuyên 张王宣（ Thái phủ thiếu khanh）
-Liễu Trách Lực 柳责力（ Kiêu vệ binh tào）
-Đỗ Hữu Lân 杜有邻（ Tán thiện đại phu）、
-Lý Ung 李邕（ Bắc Hải thái thú ).
.........
Những gia đình bị giết chết hơn cả trăm , hình phạt tru di tam tộc  ...
Đó là những loại ÁC THỤ , cần phải chặt bỏ , nhưng chặt xong chúng mọc lên nhiều hơn trước .

Vài lời lạm bàn .

Mọc vòng ngoài phòng trống,
Vẫn dùng dao chặt cành.
Đất ẩm mọc càng lẹ,
Cây dại đốn lại sinh.
Cẩu kỷ ta sẵn có,
Gà đậu cứ mặc tình.
Mới hay kẻ tài kém,
Đời sống lại phát nhanh.

Chỉ trên đường vòng quanh phòng vắng
Thường cầm rìu chặt đẵn vứt đi
Mọc nơi tăm tối rậm rì
Chặt rồi mọc lại có khi hơi nhiều
Cẩu kỷ thứ ta yêu làm thuốc
Còn bọn mi chỉ gác chuồng gà
Bất tài giờ mới nhận ra
Sinh sôi nẩy nở hằng hà thế gian.

Quanh phòng mọc lối đi
Thường cầm rìu đốn chặt
Đất ẩm bụi rậm rì
Chặt xong cây lại phát.
Chế thuốc cần cẩu kỷ
Làm chuồn gà dùng bây
Rõ toàn bọn vô sỉ
lại sinh sôi tràn đầy.

Chỉ trên đường vắng quanh phòng,
Thường cầm dao dài chặt cành thòng bỏ đi.
Cây cối um tùm ích gì,
Cây xấu cứ chặt rồi thì mọc thêm.
Ta có cẩu kỷ bên thềm,
Nên gà tới đậu biết êm thế nào.
Mới rõ bất tài tào lao,
Lại chóng lớn tốt phổng phao bề bề.