Tuyệt cú tứ thủ kỳ 3 絕句四首其三 • Tuyệt cú bốn bài kỳ 3

Liễu biếc, oanh vàng từng cặp hót
Trời xanh, cò trắng mấy hàng bay
Song khuôn tuyết núi nghìn thu phủ
Bến đậu thuyền Ngô vạn dặm bày

Liễu xanh hót cặp oanh vàng,
Trời lam trắng điểm một hàng cò bay.
Song lồng mái tuyết non Tây,
Thuyền Ngô muôn dặm đỗ ngay cửa ngoài.

Hai cái oanh vàng kêu liễu biếc,
Một hàng cò trắng vút trời xanh.
Nghìn năm tuyết núi song in sắc,
Muôn dặm thuyền Ngô cửa rập rình.

Oanh vàng liễu biếc song song hót
Nhạn trắng trời xanh vút vút bay
Tây lĩnh nghìn thu sương tuyết phủ
Đông Ngô thuyền đậu lớp lớp đầy.

Hai cái oanh vàng chuyền liễu biếc
Một đàn cò trắng vạch trời xanh
Nghìn thu tuyết núi soi song cửa
Muôn dặm thuyền sông đậu trước mành.

Đôi oanh trong liễu hót vang lừng,
Cò trắng trời xanh vút cánh tung.
Cửa ngậm núi tây ngàn thưở tuyết,
Thuyền Ngô vạn dặm cổng ngoài buông.

Hai cái oanh vàng reo khóm liễu,
Một hàng cò trắng vút lưng trời.
Ngàn thu núi tuyết thu song lạnh,
Muôn dặm thuyền Ngô đậu cửa ngoài.

Trong liễu biếc cùng hót đôi oanh,
Cò trắng một hàng vút trời xanh.
Song lưu Tây Lĩnh ngàn thu tuyết,
Thuyền cửa Đông Ngô vạn dặm quanh.

Hai con hoàng anh hót trong hàng liễu biếc,
Một hàng cò trắng bay vút lên trời xanh.
Song cửa ngậm tuyết núi Tây Lĩnh đã từ nghìn năm.
Ngoài cửa đậu những con thuyền của Đông Ngô xa tới muôn dặm.

Khi từ quan, đại thi hào Đỗ Phủ phiêu dạt về Tứ Xuyên, ngụ trong một căn nhà lá tồi tàn phía Tây thành.

Một sáng, thi nhân nổi tiếng nhà Đường là Sầm Tham du ngoạn qua thành, quá bộ đến thăm ngôi nhà lá của Đỗ Phủ. Gặp gỡ bất ngờ nên cả hai người bạn cố tri đều xiết bao mừng rỡ. Chủ nhân lập tức mang rượu ra thết đãi, hối gọi người nhà làm cơm thết khách. Nhưng khi mở hết ngăn trên chạn ngoài đựng thức ăn ra xem thì hỡi ôi, bà vợ Đỗ Phủ rất ái ngại chỉ tìm được hai quả trứng gà và một cây hành là có thể nhấm nháp được. Riêng Đỗ Phủ lại không lấy thế làm phiền lòng. Ông bảo :

– Quân tử nói chuyện với nhau như nước chảy, thôi thì nhà có gì ăn nấy, lọ là… Chúng ta cứ dùng những cái mà mình có và lấy lòng thành ra đãi khách là được rồi.

Lát sau, món đầu tiên được bê ra. Đó là hai cái lòng đỏ trứng gà, giữa hai cái trứng có khéo léo cài vào một cọng hành xanh. Đỗ Phủ xởi lởi gắp thức ăn lên bát bạn, miệng ngâm khe khẽ:

兩個黃鸝鳴翠柳
Lưỡng cá hoàng ly minh thuý liễu
(Hai con hoàng anh hót trong hàng liễu biếc)

Lâu ngày biệt nhau, Sầu Tham thấy Đỗ Phủ vẫn đối xử với mình như đối với một người bạn tâm đầu ý hợp xưa thì phấn khích lắm. Cụng ly vui vẻ, cảm thấy thật thân thiết.

Món thứ hai được dọn lên, Sầm Tham nhác trông thấy đã chạnh lòng : hai cái lòng trắng trứng. Trước cái nhạt thếch, đơn điệu, Đỗ Phủ lại vẫn ngâm :

一行白鷺上青天
Nhất hành bạch lộ thướng thanh thiên
(Một hàng cò trắng vút trời xanh)

Món nhắm lập tức chứa chất một hương vị đặc biệt thú vị.

Món thứ ba là một củ hành do bà Đỗ Phủ chế biến nên, xem ra chẳng thành một món gì cả, nhưng trong mắt của thi nhân bỗng lóe lên tia sáng. Đỗ Phủ ngâm :

窗含西嶺千秋雪
Song hàm Tây Lĩnh thiên thu tuyết…
(Cửa sổ ngậm bao tuyết trời thu Tây Lĩnh)

– Tuyệt ! Thật tuyệt vời ! – Sầm Tham cao hứng thốt lên và tợp một ngụm rượu, ngợi khen rối rít.

Vừa lúc ấy, món tiếp khách cuối cùng của nhà Đỗ Phủ được bưng lên. Ấy là bát canh thanh thủy lớn bốc khói nghi ngút, trên mặt bát có hai nửa vỏ trứng gà trong như hai chiếc thuyền đang bập bềnh trong sóng. Nhìn cảnh ấy, Sầm Tham nổi hứng và gần như đồng thanh cùng Đỗ Phủ, ông lên giọng ngâm nga :

門泊東吳萬里船
Môn bạc Đông Ngô vạn lý thuyền
(Thuyền vạn dặm nhà Đông Ngô trên sóng cuồn cuộn)

Thơ xuất, rượu say, cả hai đều vui.

Và cũng từ đó, với hai cái trứng gà, một cây hành, một thi tứ đã làm cho hai thi sĩ càng gắn bó với nhau hơn trong cảnh khốn khó.