Thảo đường 草堂 • Nhà cỏ

Trước ta lìa nhà tranh,
Thành Đô giặc đầy tràn.
Nay ta về nhà tranh,
Thành Đô lại yên hàn.
Xin kể khi mới loạn,
Bỗng chốc sinh tai nàn.
Quan lớn về triều đình,
Tụi nhỏ bày mưu gian.
Nửa đêm chém ngựa trắng,
Thề thốt thảy nhơn nhơn.
Bắc chặn lối Kiếm Các,
Tây lấy quân Nam An.
Mấy chục thằng áo vải,
Cũng lập riêng giang sơn.
Thế chẳng ai chịu ai,
Mán, Kinh chia từng đoàn.
Quân lính giở giáo hoài,
Tướng giặc giết nhau tràn.
Biến sinh ngay cạnh nách,
Đáng kiếp phường gian ngoan.
Rường mối rối lung tung,
Nghĩa sĩ đều căm gan.
Một nước chốc ba vua,
Trăm họ khổ muôn vàn.
Ra ơn rồi ra oai,
Thương đâu kẻ hàm oan.
Sau lưng đàn sáo vang,
Trước mắt gông cùm dàn.
Vừa cười vừa giết người,
Máu tưới đầy đường quan.
Tới nay nơi hành hình,
Mưa gió nghe kêu van.
Vợ ma rồi ngựa ma,
Sung sướng quân tham tàn.
Phép nước nào còn đâu,
Càng nghĩ càng tân toan.
Thân hèn chạy sang Ngô,
Ba năm mong giặc tan.
Cung tên rợp Năm Hồ,
Khôn tả con thuyền nan.
Nay về dọn gai góc,
Cảnh cũ dạ bàn hoàn.
Trước hiên tre mọc cao,
Ngoài cửa thông xanh rờn!
Chó cũ mừng ta về,
Quẩn chân vẻ mừng rơn.
Hàng xóm mừng ta về,
Bầu rượu cùng chia san.
Quan lớn mừng ta về,
Sai hỏi cần gì hơn.
Trong thành mừng ta về,
Chật ngõ khách đầy dàn.
Hủ nho thua tráng sĩ,
Thiên hạ buổi lầm than!
Thân già chứa vào đâu ?
Gió bụi còn mê man.
Ở đời như thịt bướu,
Máu tủy may chưa khan.
Ăn rau ăn cả gốc,
Sống thừa đâu dám hờn.

Xưa ta rời bỏ mái tranh,
Thành Đô đầy ắp cả thành man di.
Mái tranh, nay lại trở về,
Thành Đô, đã đến, chẳng hề lo âu.
Loạn, xin kể lại từ đầu:
Trở lòng thoáng chốc, ai đâu nghi gì.
Về triều, đại tướng mới đi,
Bọn người cấp nhỏ tính gì rồi đây?!
Giữa đêm, chém ngựa trắng ngay!
Ăn thề uống máu, khí đầy bạo tham.
Tây, cùng với lính Cùng Nam,
Bắc, ngăn Kiếm Các chặn đàng tiến vô.
Chỉ vài chục kẻ áo thô,
Một thành, chiếm giữ, mưu đồ mai sau.
Cả hai thế chẳng lớn mau,
Mới phân Phiên, Hán, với nhau cho rồi.
Phía tây quay giáo cả thôi,
Quan quân chém giết tơi bời lẫn nhau.
Họa kề xát nách, hay đâu!
Quạ diều, chó má, dễ hầu thoát sao.
Những người nghĩa sĩ giận, đau,
Kỷ cương hỗn loạn, còn đâu ra gì.
Tam Công, một nước, ba vì,
Mọi người như cá nằm kề bên dao.
Làm oai, làm phúc, hùa nhau,
Những người vô tội, ai đâu kêu dùm.
Bày ra trước mắt gông cùm,
Sau lưng, ca hát um xùm ngày đêm.
Nói cười, giết chóc ngay bên,
Máu hồng lai láng khắp trên đường dài.
Đến nay, nơi chốn pháp đài,
Gió mưa, nghe tiếng bi ai kêu gào.
Chết rồi, vợ, ngựa, yên sao?
Buồn rầu, chúng có tha nào, càng vui!
Phép nhà nước vẫn còn thôi,
Nghĩ càng kinh hãi, ngậm ngùi thở than.
Kẻ hèn tạm chạy cho an,
Ba năm trông ngóng, nghĩ toàn Đông Ngô.
Cung tên u ám sông hồ,
Khó lòng lại được Ngũ Hồ dạo chơi.
Chốn này không nỡ bỏ rơi,
Lại về phá cỏ khắp nơi mọc đầy.
Cửa vào, thông vẫn bốn cây,
Vạn cây tre đã mọc đầy nhưng thưa.
Ta về, mừng rỡ, chó xưa,
Áo ta, cúi xuống, chui bừa vào trong.
Mừng ta, lối xóm đến đông,
Mang theo bầu rượu để cùng ta vui.
Quan mừng ta đã về rồi,
Sai ngay lính kỵ, hỏi thời cần chi?
Trong thành vui thấy ta về,
Khách xa cũng đến tràn trề xóm đây.
Nước non, giặc giã còn đầy,
Con trai khoẻ mạnh, hơn thầy đồ Nho.
Nổi trôi, gió bụi phó cho,
Nơi nào dùng đến lão Nho hủ này?
Ta như cục bướu, buồn thay!
Tủy xương chưa cạn là may lắm rồi.
Uống ăn, thẹn với cuộc đời,
Rau vi, chẳng dám bỏ rơi cọng nào!...

Xưa ta rời nhà cỏ,
Lũ giặc chiếm Thành Đô.
Nay ta về nhà cỏ,
Thành Đô đã hết lo.
Xin thuật lúc mới loạn,
Tráo trở từng phút giờ!
Đại tướng mới trở gót,
Lũ bợm giở mưu cơ.
Nửa đêm giết ngựa trắng,
Nháo nhâng thề dưới cờ.
Cùng Nam, tây chặn lối,
Kiếm Các, bắc ngăn bờ.
Áo vải chừng chục đứa,
Chiếm thành chủ một khu.
Hai phe chẳng chung sống,
Chia rẽ, gây căm thù.
Phía tây lính trở giáo,
Giết nhau, lũ nặc nô!
Ai ngờ hoạ bên nách,
Sảy cùng lũ côn đồ.
Nghĩa sĩ đều căm giận,
Phép tắc kể chi mô!
Một nước đến ba chủ,
Trốc thớt, dân đen lo.
Kéo bè, cứ tác quái,
Ai bênh kẻ thế cô.
Gông cùm bày trước mắt,
Sau lưng vui hát hò.
Dọc đường máu tràn ngập,
Giết người cười hô hô!
Đến nay trên bãi giết,
Hồn rên dưới mây mù.
Giết người: chiếm vợ, ngựa,
Người khổ, mình hởi hồ!
Nước nhà còn luật pháp,
Thấy vậy đâu dám ho!
Kẻ này vẫn lang bạt,
Ba năm ngóng sang Ngô.
Sông bể đầy tên đạn,
Đâu đến được Ngũ Hồ.
Chốn cũ nào nỡ bỏ,
Quay về phát bụi bờ.
Trước cửa tùng vẫn bốn,
Lê guốc dưới trúc tơ.
Chó cũ mừng ta lại,
Nhẩy cẫng cắn quần co.
Láng giềng mừng ta lại,
Rượu ngon mang cả vò.
Quan lớn mừng ta lại,
Phái lính tới ứng thù.
Dân thành mừng ta lại,
Khách khứa đứng chật gò.
Đất nước còn loạn lạc,
Tráng sĩ hơn đồ nho.
Lăn lộn trong gió bụi,
Thân già gửi nơi mô?
Với đời thấy thừa thãi,
Tuỷ máu may chưa khô.
Đời tàn ngại sống bám,
Cọng rau chẳng bỏ dư!

Thảo đường ngày trước ta rời bỏ
Vì bọn man khủng bố Thành Đô
Thảo đường nay lại trở vô
Vì Thành Đô chẳng còn lo ngại gì
Nay xin kể từ khi mới loạn
Mọi sự đều mau chóng đổi thay
Vua vời đại tướng về ngay
Bọn quan cấp dưới khởi xoay ý đồ
Nửa đêm chúng ăn thề uống máu
Khí thế dâng thô bạo dã man
Phía tây chúng lấy Cùng Nam
Cắt đường ải Kiếm bắc quân hết vào
Vài chục tên mặc toàn áo vải
Cũng ung dung cai quản một thành
Nhưng hai thế lực cạnh tranh
Phân chia Phiên Hán mong manh bắt đầu
Lính phía tây về triều qui thuận
Bọn phản quan tự đánh lẫn nhau
Đâu ngờ tai hoạ đến mau
Đáng đời cho lũ cú diều ác hung
Nghĩa sĩ đều đau lòng phẫn uất
Phép nước đà tan nát can qua
Nước nhà ba chủ thực ra
Dân như cá thớt quả là thảm thương
Chúng hùa nhau ra ơn tác hoạ
Lấy ai bênh vô tội dân lành
Bầy ra trước mắt xích xiềng
Sau lưng vui thú thổi sênh sáo đàn
Cười trong việc dân oan bị giết
Máu chảy loang lê lết đường dài
Đến nay nơi xảy giết người
Còn nghe được tiếng ma trơi kêu gào
Vợ và ngựa tha hồ chúng đoạt
Nỗi đau người chúng hát cười vui
Pháp qui nhà nước hẳn hoi
Chúng làm như thế, coi mòi đáng kinh
Kẻ hèn này di hành chỗ khác
Ba năm trông về góc Đông Ngô
Cung tên tàng ẩn bến bờ
Khó mà du ngoạn Ngũ Hồ được đâu
Không nỡ bỏ căn lầu nhà cũ
Nên trở về nhổ cỏ phát hoang
Vẫn còn thấy bốn cây thông
Luỹ tre thưa thớt đang mong người về
Chó cũ mừng chủ về huyên náo
Quanh quẩn bên vạt áo rúc hoài
Hàng xóm mừng, kéo lại chơi
Rượu ngon mang tới uống vui từng bầu
Quan trên mừng ta vừa về tới
Sai kỵ binh lại hỏi cần chi
Trong thành mừng ta trở về
Đầy gò khách đứng bờ đê trong làng
Dưới gầm trời chưa yên hàn được
Trai tráng cần hơn các đồ gàn
Giạt trôi gió bụi gian nan
Già này không biết được dàn nơi đâu
Xem ta như mọc dư cục bướu
May mà trong xương tuỷ chưa khô
Uống ăn ngại kiếp sống nhờ
Rau vi một cọng bỏ thừa dám đâu!