Giai nhân 佳人 • Người đẹp

Người đẹp nhất trần gian
Náu mình nơi hang hốc
Rằng thiếp vốn con nhà
Lạc loài nơi sim móc
Quan Trung thuở giặc tràn
Anh em bị giết chóc
Quyền quí nói mà chi
Thịt xương đành bỏ mục
Thói đời ghét vận suy
Đời chao như ngọn đuốc
Ông chồng bạc như vôi
Vợ mới đẹp như ngọc
Uyên ương đậu có đôi
Hợp hoan biết nhớ lúc
Chỉ thấy người mới cười
Nào nghe người cũ khóc
Ở núi, nước khe trong
Khỏi núi, nước khe đục
Hầu gái bán ngọc về
Bứt dây chèn mái nóc
Hái hoa chẳng cài đầu
Nhặt quả cho đầy vốc
Trời rét áo phong thanh
Chiều hôm tựa khóm trúc

Một trang quốc sắc tuyệt đời
Náu thân hiu quạnh ở nơi hang cùng
Kể rằng con cái nhà tông
Sa cơ phải lạc loài cùng cỏ cây
Quan trung loạn lạc những ngày
Anh em bị hại bởi tay hung tàn
Kể chi hiển trật cao quan
Thảm thay đến nổi xương tàn không thu
Tình đời suy có ai phù
Việc đời chi khác đèn cù xoay quanh
Lang quân cũng thói bạc tình
Coi người mới đẹp như hình tiên sa
Biết thời kia dạ hợp hoa
Cặp uyên ương nọ thường là ngủ đôi
Chỉ trông người mới vui cười
Nghe đau tiếng khóc của ai cô phòng
Suối còn trong núi suối trong
Suối ra khỏi núi, suối trông đục ngàu
Sai tì đi bán hạt châu
Lều tranh rác nát phải khâu dây lài
Ngắt hoa mái tóc không cài
Vốc đầy lá Bách, hái hoài không thôi
Lạnh lùng tay áo mỏng tơi
Trời hôm dựa khóm trúc dài thẩn thơ.

Có con người đẹp tuyệt vời,
Nương cây nấp cỏ ở nơi hang cùng
Rằng: xưa con gái nhà dòng
Lạc loài từ thủa Quan Trung gặp nàn.
Anh em đều chịu chết oan,
Xương rơi, thịt nát, kể quan làm gì?
Tình đời ghét yếu, chán suy
Việc đời muôn đổi khác chi bóng đèn.
Ông chồng gan dạ bạc đen
Mà cô vợ mới như tiên non bồng.
Hợp hoan hoa cũng đèo bòng
Uyên ương chim cũng đậu chung cành dài.
Chỉ nghe vợ mới nô cười
Khóc than vợ cũ sụt sùi uổng công
Suối còn ở núi thì trong,
Suối ra khỏi núi vừa xong, đục rồi.
Con hầu đi bán gọc trai
Trở về dứt lá dọi ngoài mái tranh.
Bứt hoa chẳng gắt tóc xanh,
Ngắt quả bòn trắc để dành đầy tay.
Trời chiều vạt lụa mỏng bay
Lạnh lùng đứng tựa gốc cây tre dài.

Có gái nhà ai đẹp tuyệt trần,
Cửa son heo hút tạm nương thân.
Rằng em đây vốn con nhà phải,
Như cỏ cây kia, lạc bước chân.
Còn mất Quan Trung hồi loạn lạc,
Anh em cùng lúc bị tàn sát,
Quan trên luận mãi kể ra gì,
Chẳng kịp mang theo bỏ lấy xác.
Mọi việc mặc theo ánh nến nhòa,
Đời thường khinh bạc lúc phôi pha.
Phải chồng lòng dạ đà thay đổi,
Vợ mới dung nhan đẹp ngọc ngà.
Dạ hợp, hoa kia nở đúng thời,
Uyên ương cành đậu cũng thành đôi.
Chỉ hay người mới cười tươi tắn,
Đâu biết người xưa lệ mãi rơi.
Nước suối đầu nguồn trong vắt vẻo,
Khỏi non suối đã đục ra rồi.
Bán châu đứa ở vừa về tới,
Dây dại bứt chèn lỗ mái soi.
Hái đóa hoa kia chẳng muốn cài,
Áo xanh mỏng mảnh lạnh bên trời.
Nhặc nhanh lá bách đôi tay vốc,
Chiều xuống nhẹ nương khóm trúc dài.

Tôi mới học thêm chữ Hán, mới làm quen thơ Đường qua các bản dịch. Với bài này từ câu 6-8 tôi chưa hiểu rõ "hà túc" nên hiểu như thế nào nhưng 3 câu này nếu dich như trên thì ý có vẻ không logic (anh em bị giết mà còn nói đến chuyện làm quan). Theo ý tôi, các câu này có thể hiểu là anh em nàng bị giết, điều này các quan trên (quan cao) liệu có luận tội đúng (hà túc luận)mà nay xương thịt cũng không tìm được. "Luận" đây là luận đúng tội.Câu này nếu hiểu vậy thì quan cao là chủ ngữ.Nếu như vậy thì ý thơ có vẻ logic hơn. Còn hiểu theo các bản dịch trên thì quan cao là tân ngữ (object)của luận.

Mong được bậc cao minh chỉ giáo. Xin email về: bsthenguyen@yahoo.com
Xin đa tạ

Có con người đẹp tuyệt vời
Nương cây nấp cỏ ở nơi hang cùng
Rằng xưa con gái nhà dòng
Lạc loài từ buổi Quan Trung gặp nàn
Anh em đều chịu chết oan
Xương rơi thịt nát kể quan làm gì
Tình đời ghét yếu chán suy
Việc đời muôn đổi khác chi bóng đèn
Ông chồng gan dạ bạc đen
Mà cô vợ mới như tiên non Bồng
Hợp hoan hoa cũng đèo bồng
Uyên ương chim cũng đậu chung canh dài
Chỉ nghe vợ mới nô cười
Khóc than vợ cũ sụt sùi uổng công
Suối còn ở núi thì trong
Suối ra khỏi núi vừa xong đục rồi
Con hầu đi bán ngọc trai
Trở về dứt lá dọi ngoài mái tranh
Bứt hoa chẳng giắt tóc xanh
Ngắt bòn quả trắc để dành đầy tay
Trời chiều vạt lụa mỏng bay
Lạnh lùng đứng tựa gốc cây tre dài

Có người đẹp nhất đời
Náu thân chốn hang hóc
Xưng mình vốn con nhà
Lạc loài nương cỏ mục
Quan Trung xưa loạn lạc
Anh em bị giết chóc
Quan cao mà kể chi
Ruột thịt khôn đùm bọc
Tình đời ghét sa sút
Muôn việc đèn chao lắc
Chồng xưa đứa bạc tình
Người mới báu như ngọc
Dạ hợp còn nhớ giờ
Uyên ương nào lẻ cặp
Chỉ thấy người mới cười
Đâu nghe người cũ khóc
Ở núi nước khe trong
Ra núi nước khe đục
Con sen bán châu về
Giây bìm dọi nhà dột
Ngắt hoa chẳng giắt đầu
Hái bách tràm tay vốc
Trời lạnh áo mong manh
Ngày tàn tựa khóm trúc

Người đẹp nhất trần gian,
Náu mình nơi hang hốc,
Rằng thiếp vốn con nhà,
Lạc loài nơi sim móc.
Quan Trung thuở giặc tràn,
Anh em bị giết chóc.
Quyền quý nói mà chi,
Thịt xương đành bỏ mục.
Thói đời ghét vận suy,
Đời chao như ngọn đuốc.
Ông chồng bạc như vôi,
Vợ mới đẹp như ngọc.
Uyên ương đậu có đôi,
Hợp hoan biết nhớ lúc,
Chỉ thấy người mới cười,
Nào nghe người cũ khóc.
Ở núi, nước khe trong,
Khỏi núi, nước khe đục.
Hầu gái bán ngọc về,
Bứt dây chèn mái nóc,
Hái hoa chẳng cài đầu,
Nhặt quả cho đầy vốc.
Trời rét áo phong phanh,
Chiều hôm tựa khóm trúc.

Có người nữ đẹp tuyệt vời,
Náu nương hang trống làm nơi qua ngày.
Gia đình nền nếp xưa nay,
Lạc loài nên phải cỏ cây vui cùng.
Khi xưa loạn đến Quan Trung,
Anh em gặp nạn đều cùng chết oan.
Quan trên, sao thể kêu van,
Không thâu được cả xương tan thịt rời.
Thói đời ghét kẻ hết thời,
Đều theo ngọn đuốc làm nơi hướng về.
Nên chàng bạc bẽo bỏ bê,
Tấm thân ngà ngọc mới về chưa quen.
Cỏ trinh nữ biết ngày đêm,
Chim ương chẳng ngủ suốt đêm ngóng chồng.
Chỉ hay gái mới cười không,
Đâu nghe vợ cũ khóc trong khuê phòng!
Ở nơi khe núi, suối trong,
Ra ngoài, suối đục, ấy lòng người ta.
Gái hầu bán ngọc chợ xa,
Mang về bó cỏ dặm nhà vách tranh.
Ngắt hoa, gắn tóc chẳng đành,
Nhiều lần hái bách, trung thành với ai!
Lạnh trời áo mỏng rách vai,
Chiều chiều tựa trúc thở dài xót thân...

Có cô đẹp nhất đời,
Hang sâu sống lẻ loi.
Cô khoe: "Vốn dòng dõi,
Sẩy nhà, nương núi đồi.
Thuở Quan Trung loạn lạc,
Anh em bị giết rồi.
Chức cao làm gì nổi,
Xác chẳng được thu hồi.
Người đời ghét lúc bĩ,
Trước gió, đèn thóp thoi.
Gặp tên chồng bạc đãi,
Vợ bé mê mệt thôi.
Hoa kia có thời nở,
Như uyên ương cặp đôi.
Cùng vợ bé hú hí,
Mặc vợ lớn sụt sùi!"
Trong hang suối trong vắt,
Khỏi cửa đã đục rồi.
Bán ngọc, tớ về tới,
Nhà giột, dặm lá gồi.
Bẻ hoa chẳng cài tóc,
Quả bách ôm cả gùi.
Trời lạnh áo mỏng lét,
Tựa gốc trúc chiều rơi.