Đỗ quyên hành (Cổ thì Đỗ Vũ xưng Vọng Đế) 杜鵑行（古時杜宇稱望帝） • Bài hành chim cuốc (Thời xưa Đỗ Vũ hiệu Vọng Đế)

杜鵑行（古時杜宇稱望帝）
Đỗ quyên hành (Cổ thì Đỗ Vũ xưng Vọng Đế)
Bài hành chim cuốc (Thời xưa Đỗ Vũ hiệu Vọng Đế)

古時杜宇稱望帝，
Cổ thì Đỗ Vũ xưng Vọng Đế,
Thời xưa vua Đỗ Vũ có đế hiệu là Vọng Đế,

魂作杜鵑何微細。
Hồn tác đỗ quyên hà vi tế.
Khi băng, hồn nhập vào chim đỗ quyên sao khiêm tốn như thế.

跳枝竄葉樹木中，
Khiêu chi thoán diệp thụ mộc trung,
Chuyền cành, dòm lá trong rừng cây.

搶佯瞥捩雌隨雄。
Thưởng dương miết liệt thư tuỳ hùng.
Chim trống chim mái đang thẳng cánh lại dạt ngang.

毛衣慘黑貌憔悴，
Mao y thảm hắc mạo tiều tuỵ,
Bộ áo lông đen đủi trông thảm hại,

眾鳥安肯相尊崇。
Chúng điểu an khẳng tương tôn sùng.
Các chim khác trông thấy thế thì làm sao mà tôn kính cho được.

隳形不敢棲華屋，
Huy hình bất cảm thê hoa ốc,
Cái hình thù bệ rạc không dám ghé vào nhà sang,

短翮唯願巢深叢。
Đoản cách duy nguyện sào thâm tùng.
Bộ cánh ngắn chỉ mong làm tổ trong bụi rậm.

穿皮啄朽觜欲禿，
Xuyên bì trác hủ tuy dục ngốc,
Moi dai, mổ nhão mỏ muốn cùn,

苦饑始得食一蟲。
Khổ cơ thuỷ đắc thực nhất trùng.
Đói meo mới kiếm được một con giun.

誰言養雛不自哺，
Thuỳ ngôn dưỡng sồ bất tự bộ,
Ai nói nuôi con mà không cho bú mớm,

此語亦足為愚蒙。
Thử ngữ diệc túc vi ngu mông.
Lời đó thật là nông cạn, ngây thơ.

聲音咽咽如有謂，
Thanh âm yết yết như hữu vị,
Thanh âm éo éo như muốn nói,

號啼略與嬰兒同。
Hào đề lược dữ anh nhi đồng.
Bập bẹ như tập nói cùng con thơ.

口幹垂血轉迫促，
Khẩu cán thuỳ huyết chuyển bách xúc,
Bên mỏ dính máu gắng vung vẫy,

似欲上訴於蒼穹。
Tự dục thượng tố ư thương khung.
Tưởng như muốn nói cùng trời cao.

蜀人聞之皆起立，
Thục nhân văn chi giai khởi lập,
Người đất Thục nghe nói đều đứng cả dậy,

至今斅學效遺風，
Chí kim hiệu học hiệu di phong.
Tới nay mới hiểu theo phong tục đã thay đổi.

乃知變化不可窮。
Nãi tri biến hoá bất khả cùng.
Mới hay biến hoá là khôn cùng.

豈知昔日居深宮，
Khởi tri tích nhật cư thâm cung,
Há không biết rằng kiếp trước sống trong thâm cung,

嬪嬙左右如花紅。
Tần tường tả hữu như hoa hồng.
Bên trái bên phải đàn bà quấn quít như hoa hồng.