Lòng người đảng trưởng

Sau khi cuộc khởi nghĩa Yên Báy thất bại, những nhà cách mạng lão thành Việt Nam trú ngụ ở Trung Hoa có sai anh Đoàn Kiểm Điểm trốn về nước mời Nguyễn Thái Học tạm lánh mặt qua bên ấy để dưỡng uy sức nhuệ và chờ một cơ hội hoạt động thuận tiện hơn. Nhưng mặc dầu đang bị lùng bắt một cách ráo riết, Nguyễn Thái Học nhất định ở lại trong nước để tiếp tục cuộc chiến đấu: Đoàn Kiểm Điểm ba lần vượt biên giới Trung Việt về tìm Anh, ba lần đều bị Anh cự tuyệt. Sau đây là những lời Nguyễn Thái Học nói với Đoàn Kiểm Điểm.

Thôi! Kiểm Điểm! Anh hãy về thưa lại
Cùng những người đã chẳng ngại xa xôi,
Đã ba lượt sai anh qua biên ải,
Vượt muôn trùng sông núi đến tìm tôi:
“Nguyễn Thái Học khó vâng lời chỉ dạy,
Xin cảm ân những bạn cố khuyên mời”.
Việc nước non thiếu chi người gánh vác,
Thiếu chi người lỗi lạc và tài ba,
Người này chết còn bao nhiêu kẻ khác
Nối tiếp nhau tranh đấu cho dân ta.
Thái Học chết vẫn không hư đại cuộc
Tôi đã từng cạn xét lẽ gần xa.
Tôi không thể cam tâm rời đất Việt
Khi muôn dân quằn quại giữa đau thương,
Tôi không thể đành lòng đi trốn chết
Lúc anh em xông xáo chốn sa trường,
Tôi không thể bỏ những người tuấn kiệt
Trong ngục tù, đang nát thịt tan xương.
Thà ở lại xông pha trong khói đạn
Cho kiếm hờn uống máu kẻ thù ta,
Và tranh đấu đến khi trong xán lạn
Giống Lạc Hồng vui hát khải hoàn ca.
Hoặc lấy chết để tạ lòng những bạn
Đã vì tôi lăn lóc giữa phong ba.
Thôi Kiểm Điểm! Anh hãy về thưa lại
Cùng những người đã chẳng ngại xa xôi,
Đã ba lượt sai anh qua biên ải,
Vượt muôn trùng sông núi đến tìm tôi:
“Nguyễn Thái Học khó vâng lời chỉ dạy,
Xin cảm ơn những bạn cố khuyên mời”.