12/11/2024 02:48Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới

Tần trung ngâm kỳ 04 - Thương hữu
秦中吟其四-傷友

Tác giả: Bạch Cư Dị - 白居易

Thể thơ: Ngũ ngôn cổ phong; Nước: Trung Quốc; Thời kỳ: Trung Đường
Đăng bởi Vanachi vào 24/02/2008 14:23

 

Nguyên tác

陋巷孤寒士,
出門苦棲棲。
雖雲志氣高,
豈免顏色低。
平生同門友,
通籍在金閨。
曩者膠漆契,
邇來雲雨睽。
正逢下朝歸,
軒騎五門西。
是時天久陰,
三日雨淒淒。
蹇驢避路立,
肥馬當風嘶。
回頭忘相識,
占道上沙堤。
昔年洛陽社,
貧賤相提攜。
今日長安道,
對面隔雲泥。
近日多如此,
非君獨慘淒。
死生不變者,
唯聞任與黎。

Phiên âm

Lậu hạng cô hàn sĩ,
Xuất môn khổ thê thê.
Tuy vân chí khí cao,
Khởi miễn nhan sắc đê.
Bình sinh đồng môn hữu,
Thông tịch tại Kim Khuê.
Nẵng giả giao tất khế,
Nhĩ lai vân vũ khuê.
Chính phùng hạ triều quy,
Hiên kỵ Ngũ Môn tê (tây).
Thị thì thiên cửu âm,
Tam nhật vũ thê thê.
Kiển lư tỵ lộ lập,
Phì mã đương phong tê.
Hồi đầu vong tương thức,
Chiếm đạo thượng sa đê.
Tích niên Lạc Dương xã,
Bần tiện tương đề huề.
Kim nhật Trường An đạo,
Đối diện cách vân nê.
Cận nhật đa như thử,
Phi quân độc thảm thê.
Tử sinh bất biến giả,
Duy văn Nhiệm dữ Lê[1].

Dịch nghĩa

Trong ngõ hẹp có anh học trò nghèo cô đơn,
Ra đường với dáng khổ sở, vội vàng.
Tuy nói là có chí khí,
Nhưng tránh sao không khỏi cúi mặt.
Là bạn học cùng lớp thủa nhỏ,
Nhưng nay đã thông gia với quý tộc.
Trước kia như keo sơn gắn bó,
Bây giờ cách biệt như mây với mưa.
Gặp nhau đúng lúc tan chầu ra,
Ngồi xe đi về phía tây Ngũ Môn.
Lúc đó trời âm u đã lâu,
Ba ngày liền mưa lạnh lẽo.
Con lừa hèn của tôi đứng nép bên đường,
Con ngựa mập mạp của bạn hí vang trong gió.
Bạn quay đầu làm như không quen biết,
Thúc ngựa lấn đường phóng lên bờ đê cát.
Năm xưa ở xã Lạc Dương,
Nghèo hèn cùng nắm tay nhau.
Hôm nay trên đường trong kinh đô Trường An,
Giáp mặt mà xa lòng như mây với đất bùn.
Gần đây đa số người ta như vậy đó,
Chẳng phải chỉ có mình ông là thê thảm đâu.
Con người cho tới chết không thay đổi lòng dạ,
Chỉ nghe nói về đôi bạn xưa họ Nhiệm với họ Lê.

Bản dịch của Lê Nguyễn Lưu

Trong hẻm anh hàn sĩ,
Ra ngõ khổ ê chề.
Tuy rằng còn chí khí,
Hình dung cũng ủ ê.
Ông bạn xưa cùng học,
Nay liệt sổ Kim Khuê.
Xưa tình thân gắn bó,
Giờ mưa gió đôi bề.
Gặp bạn khi chầu bãi,
Ngũ Môn cưỡi ngựa về.
Bấy giờ trời ảm đạm,
Ba buổi mưa dầm dề.
Ngựa béo hí trong gió,
Lừa gầy nép trong lề.
Ngoảnh đầu quên bạn cũ,
Chen lối bước lên đê.
Xã Lạc Dương ngày trước,
Nghèo khổ vẫn đề huề.
Đường Trường An lúc nãy,
Giáp mặt mà xa ghê.
Đời này đều thế cả,
Không riêng bác thảm thê.
Sống chết lòng như một,
Chỉ nghe Nhiệm với Lê.
[1] Nhiệm Công Thúc và Lê Phùng, nổi tiếng về tình bạn.

In từ trang: https://www.thivien.net/ » Bạch Cư Dị » Tần trung ngâm kỳ 04 - Thương hữu